Chuyển giá có sự giúp sức của các công ty kiểm toán

Bên lề hội thảo “Quản lý hoạt động chuyển giá: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” do Bộ Tài chính tổ chức sáng 11/12, ông Nguyễn Quang Tiến – Vụ trưởng, Phó trưởng ban cải cách Tổng cục thuế Việt Nam cho biết điều này.

Coca Cola đang bị nghi ngờ có dấu hiệu chuyển giá (ảnh SG news)

PV: Thưa ông, ngoài chống thất thu thuế, chống chuyển giá còn có mục tiêu nào khác nữa?

Ông Nguyễn Quang Tiến: Việt Nam đang là nước nhận nguồn vốn có rủi ro cao, nên chống chuyển giá phải được đẩy mạnh. Đẩy mạnh phải theo đúng trọng tâm, trọng điểm, đúng DN có sự gian dối để không ảnh hưởng tới các DN làm ăn chân chính. Chuyển giá không phải là vấn đề cản trở thu hút đầu tư nước ngoài. Chuyển giá để đảm bảo môi trường đầu tư lành mạnh, công bằng giữa các DN. Có những DN được hưởng lợi từ chuyển giá. Còn DN làm ăn chân chính thì lại bị thiệt thòi.

Quy định pháp lý về giá chuyển nhượng phải kê khai. Nhưng hầu hết các DN đều chậm kê khai. Trong kế hoạch cải cách hệ thống thuế chúng tôi coi tăng cường năng lực thực thi thuế quốc tế của cán bộ thuế là vấn đề trọng tâm. Thuế quốc tế trong đó chú trọng đến chống chuyển giá, giao dịch thương mại điện tử xuyên biên giới, đến năng lực để giải quyết các hiệp định tránh đánh thuế hai lần, tăng cường thông thương quốc tế, đặc biệt với các quốc gia đã có đầu tư vốn ở Việt Nam.

PV: Kế hoạch thanh tra, kiểm tra chuyển giá trong năm tới sẽ như thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Quang Tiến: Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì chương trình kiểm soát giá chuyển nhượng tại Việt Nam, kết hợp với các Bộ ngành, trọng tâm là giao cơ quan thuế tại địa phương. Mục tiêu cuối cùng chống chuyển giá để bảo vệ quyền đánh thuế của quốc gia. Các quốc gia có công ty mẹ, công ty con sẽ dễ xảy ra việc tranh chấp quyền lợi, phân chia quyền đánh thuế của các quốc gia.

Cơ quan thuế đã trình Bộ chương trình kiểm soát hoạt động chuyển giá  2012-2015, quyết định 1250 của Bộ trưởng Tài chính. Đợt tới, chúng tôi tập trung vào công tác thanh tra các đối tượng theo kế hoạch chứ không thanh tra tràn lan, có đánh giá bằng những tiêu chí được xây dựng cụ thể. Trong đó trọng tâm dấu hiệu chuyển giá là những DN kê khai lỗ triền miên nhưng vẫn đầu tư, cơ quan thẩm định giá nâng vốn đầu tư bằng cách chuyển giá thông qua tài sản hữu hình, nâng vốn đầu tư lên để chia chác khấu hao, nguyên vật liệu. Như trường hợp Coca là 100% vốn nước ngoài, thường xuyên sử dụng nguyên liệu mua của công ty mẹ với giá cao và bán lại cho công ty mẹ với giá thấp để hưởng chênh lệch rất lớn. Khi mua đã chuyển ra nước ngoài rồi, khi bán lại giá thấp để tránh thuế.

PV: Đối với các DN kê khai lỗ nhiều năm mà vẫn mở rộng sản xuất kinh doanh thì sẽ xử lý thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Quang Tiến: Cơ quan thuế sẽ tập trung thanh tra, kiểm tra và sẽ có cán bộ phân tích đầy đủ hồ sơ, chứng cứ. Trường hợp như vậy phải làm rõ, lỗ thì nguồn tiền ở đâu? Ngoài thanh tra, kiểm tra để xác định thì còn bổ sung thêm qui chế pháp lý, ví dụ như vốn mỏng, lỗ liên tục, chuyển vốn ra ngoài nhưng do vay của công ty mẹ… mà ta chưa có qui định. Muốn làm được việc này thì giai đoạn tới phải thay đổi về chính sách, cơ chế quản lý, đào tạo nhân lực và sự phối hợp giữa các cơ quan, các cấp. Chống chuyển giá không phải một mình cơ quan thuế làm được. Chính sách thuế TNDN chúng ta cũng phải sửa vì liên quan đến đầu tư nước ngoài. Chúng ta cứ ưu đãi tràn lan. Ví dụ với DN công nghệ thì công nghệ tiên tiến, thời gian hoàn vốn rất nhanh nhưng thời gian ưu đãi tới 4 năm, giảm 9 năm đến 13 năm khoảng thời gian này DN đã có thể thu hồi vốn cả 3 lần rồi. Luật DN của ta rất thông thoáng nhưng DN lại chuyển giao lòng vòng trong thời gian ưu đãi miễn giảm thuế và công ty mẹ hết thời gian miễn giảm thuế thì lại chuyển cho công ty con.

Theo lộ trình cải cách thì sẽ hạ thuế TNDN xuống, đang dự kiến là có thể 20 hoặc 23% nhưng sẽ phân ra giữa DN lớn, DNNVV để ưu đãi. Các DNNVV cần được ưu đãi hơn để họ vượt qua khó khăn.

PV: Về nguồn nhân lực, sắp tới cần có những gì phải thay đổi, thưa ông?

Ông Nguyễn Quang Tiến: Thực tế, hiện nay chúng ta có những cán bộ trình độ kế toán rất tốt nhưng lại yếu về ngoại ngữ. Có những cán bộ hiểu biết rất tốt về thuế quốc tế nhưng lại không phân tích được báo cáo tài chính đến mức độ chuyển giá. Vì đã là chuyển giá thì họ có hẳn một kế hoạch tránh thuế và bao giờ cũng có những công ty kiểm toán giúp sức đằng sau. Thời gian tới, chúng tôi có cả yêu cầu về trách nhiệm của cơ quan kiểm toán trong kê khai của doanh nghiệp liên kết và nếu xảy ra hậu quả truy thu doanh nghiệp liên kết thì công ty kiểm toán cũng phải có trách nhiệm. Câu chuyện phải sòng phẳng, anh đã ăn phí dịch vụ của họ để tránh thuế thì phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước.

PV: Xin cảm ơn ông!