Chênh lệch thuế nhập khẩu xăng dầu: Thu hồi và sử dụng thế nào?

Theo tính toán của Bộ trưởng Bộ Tài chính tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3, số tiền còn lại ở 12 doanh nghiệp tư nhân đầu mối được hưởng lợi từ chênh lệch trong tính thuế nhập khẩu xăng dầu chỉ vào khoảng 254 tỷ đồng, không phải là mức chênh lệch đến 3.500 tỷ đồng như một số thông tin đã nêu. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết đang nghiên cứu song cũng thừa nhận rất khó thu hồi khoản chênh lệch này.

Trước đó, trao đổi về vấn đề này, Đại biểu Quốc hội Trần Ngọc Vinh (Đoàn ĐBQH TP Hải Phòng), Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, số tiền doanh nghiệp thu sai từ chênh lệch thuế cần phải xác định là do kẽ hở của chính sách, việc này phải nghiêm khắc xem xét lại công tác hoạch định chính sách của các ngành được giao nhiệm vụ này.

Cụ thể, hai ngành Tài chính - Công Thương, bên nào trách nhiệm chính, bên nào phụ phải được quy nhiệm rõ ràng. Trước hết, cơ quan chịu trách nhiệm trực tiếp phải nhận định được cái sai. Sau đó, phải để cho chính cho các ngành này đề xuất, sử dụng nguồn tiền này như thế nào, vì xăng dầu ngoài người dân sử dụng, còn có cả các tổ chức, cơ quan.

Theo đại biểu Trần Ngọc Vinh, trong vấn đề này việc xử lý nguồn tiền chênh lệch đối với người dân như thế nào, với cơ quan ra sao phải có phương án xử lý.

Mặc dù các doanh nghiệp đầu mối tuy có làm đúng theo quy định của liên bộ, nhưng khoản lợi nhuận doanh nghiệp đó có được lại đến từ kẽ hở chính sách, nên khi liên bộ nhận sai, nhận khuyết điểm thì hoàn toàn có thể áp dụng biện pháp truy thu.

“Đồng ý là tôi (liên bộ) có sai và nhận khuyết điểm với anh (doanh nghiệp), nhưng anh được lợi như vậy, tôi phải được phép truy thu chứ! Tuy nhiên việc truy thu không phải làm được ngay một lúc. Làm vậy thì doanh nghiệp lấy đâu ra số tiền lớn như thế mà phải truy thu có lộ trình, mỗi lần thu một ít cho đến bao giờ thu đủ thì thôi”, Đại biểu Vinh nói.

Tính đến giải pháp cho vấn đề này, Đại biểu Trần Ngọc Vinh cho rằng kể cả khi thu hồi được số chệnh lệch này cũng sẽ rất khó để trả trực tiếp cho người dân, bởi người nhiều người ít không thể biết được. Có thể số tiền này được đưa vào một quỹ chung để phục vụ cho toàn xã hội, như vậy ai cũng được hưởng nhưng đó cũng chỉ là một phương án được đề xuất.

“Nhân dân ta có cái hay thế này: Khi anh thấy sai, anh sửa sai cho đúng thì người dân cũng vui vẻ bỏ qua. Chẳng hạn số tiền đó có thể cho xây dựng công trình phục vụ cộng đồng, như  bệnh viện, trường học ở những vùng khó khăn thì sẽ được người dân đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên từ câu chuyện này đã cho thấy, trong quản lý có nhiều vấn đề chúng ta cần phải nghiêm túc rút kinh nghiệm. Cứ nói chung chung rằng đây là quyết định của tập thể, nhưng tập thể quyết định sai thì tập thể cũng phải bị xử lý, sau đó mới tính đến chuyện trách nhiệm người nào nhiều, người nào ít”, Đại biểu Vinh nêu ý kiến.

Cùng bày tỏ quan điểm về vấn đề này, Đại biểu Bùi Đức Thụ (Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu), Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, theo quy định của Nghị định 83, Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, Bộ Tài Chính tham gia là rõ ràng. Trong việc này nếu liên bộ đã phát hiện kịp thời và đã đã sửa chữa thì cần phải được đánh giá tích cực.

“Vấn đề còn lại ở chỗ, con số chênh lệch 3.500 tỷ đồng hay bao nhiêu đó cần phải được thanh tra, kiểm tra kết luận rõ. Phần chênh lệch đó xử lý thế nào cũng cần phải được làm rõ về cơ sở pháp lý. Nếu khoản chênh lệch đó đưa được vào Quỹ bình ổn xăng dầu cũng là hợp lý, bởi vì người dân đã phải chịu thiệt trong giai đoạn trước nên phải được hưởng ở giai đoạn sau, hoàn trả trực tiếp là không hoàn trả được”, Đại biểu Thụ cho biết.

Cũng theo Đại biểu Thụ, khi đứng trước một vấn đề bất cập phải làm rõ nguyên nhân. Nguyên nhân về phía Nhà nước là việc ban hành cơ chế, chính sách không phù hợp. Tuy nhiên, để cá thể hóa trách nhiệm sẽ là rất khó, bởi việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật trên nguyên tắc là chế độ tập thể làm quy trình tương đối phức tạp. Phần doanh nghiệp chỉ làm theo quy định là không có lỗi, việc này phải nói thực sự sòng phẳng.

“Mục tiêu là phải sửa sai, rút kinh nghiệm để trong giai đoạn tới việc quản lý thị trường nói chung, quản lý giá xăng dầu nói riêng không để xảy ra những trục trặc. Không tạo ra những chính sách để các tổ chức, cá nhân thu lợi khi không dựa vào đóng góp, công sức đầu tư cũng như hiệu quả sản xuất kinh doanh của chính tổ chức, cá nhân đó”, Đại biểu Thụ chỉ rõ./.