Nằm trên độ cao 1.600 mét so với mặt nước biển, nói đến Tà Xùa, Bắc Yên, Sơn La hầu như ai cũng biết đến bởi vùng đất này được thiên nhiên ban tặng một đặc sản nổi tiếng "Chè Tà Xùa".  

Hàng trăm năm qua, những cây chè đã bén rễ hình thành, gắn bó với người dân nơi đây, trở thành nguồn thu chính cho bà con. Hiện những cây chè cổ thụ này ngày càng mang lại giá trị kinh tế cao.

Gia đình anh Mùa A Làng ở bản Bẹ, xã Tà Xùa là một trong những hộ kinh doanh và sản xuất thủ công chè khô. Trước đây gia đình làm kinh tế chủ yếu từ những nương ngô, nương lúa, vất vả nhưng vẫn không đủ trang trải cho cuộc sống thường ngày.

taxua2_idcw.jpg
Chè Tà Xùa mang lại giá trị kinh tế cao làm thay đổi đời sống người dân Bắc Yên, Lào Cai. (Ảnh: Internet)
Sau khi được cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật trồng và bảo quản các sản phầm từ cây chè, gia đình anh đã áp dụng những kỹ thuật này vào vườn chè sẵn có của gia đình. Cùng với đó mạnh dạn đầu tư mở rộng diện tích trồng mới, đến nay gia đình đã có hơn 60 gốc chè.

Khác với những giống chè khác, những cây chè của gia đình anh Làng có nhiều cây cổ thụ gốc xù xì, trắng mốc quanh thân, có những cây đã trải qua 3 -4 thế hệ, tuổi thọ tới vài trăm năm. Cây có thân to đến 2 vòng tay người ôm không hết, tán rộng, lá to và xanh biếc.

Để có thể hái được những búp chè non xanh, người hái phải trèo lên trên cây, có những cây tới 4, 5 người cùng lên để hái. Nhờ điều đặc biệt ấy mà mỗi năm gia đình anh Mùa A Làng thu nhập cả chục triệu đồng.         

“Với gần 70 gốc chè, mỗi năm cho thu nhập trừ chi phí được 9 -10 triệu đồng, tạo ra nguồn thu nhập chính của gia đình. Thời gian tới, gia đình tiếp tục mở rộng diện tích trồng chè cũng như những cây trồng có giá trị kinh tế cao khác để tăng thêm thu nhập cao hơn”, anh Làng chia sẻ.

Xã Tà Xùa có hơn 450 hộ, chủ yếu là dân tộc Mông sinh sống, trong đó có gần 300 hộ trồng chè với hơn 200 gốc chè cổ thụ đã hàng trăm năm tuổi, cùng nhiều diện tích chè khác. Những búp chè tươi có vị đăng đắng nhưng không gắt, lại có vị ngọt chát, là một trong những nét đặc biệt làm nên thương hiệu chè Tà Xùa, Bắc Yên.

Người trồng chè ở xã Tà Xùa cho biết, cứ khoảng 5 kg chè tươi sau khi sao sẽ được 1 kg chè khô. Hiện giá chè khô dao động từ 200.000 – 700.000 đồng/kg, chè tươi hoặc cám chè cũng có giá 40.000 – 70.000 đồng/kg.

Anh Nguyễn Viết Hoàn, du khách tới từ Hưng Yên cho biết, chè Tà Xùa có đặc trưng thơm tinh khiết, khi pha cho ra nước uống ngọt nên với giá mấy trăm nghìn 1 kg chè khô cũng hợp lý.

Từ năm 1968, huyện Bắc Yên đã bắt đầu phát triển mạnh về cây chè vùng cao, đặc biệt là chè cổ thụ và chè Shan tuyết. Tới nay toàn huyện đã có hơn 100 ha chè, tập trung chủ yếu tại xã Tà Xùa, trong đó gần 90 ha đang cho thu hoạch.

Xác định chè là một trong những cây trồng kinh tế chủ lực, huyện Bắc Yên đã đầu tư về phân bón, cây giống và tạo điều kiện cho bà con nông dân được học hỏi thêm nhiều kiến thức canh tác, chăm sóc cho cây chè.

Ông Lê Văn Kỳ, Chủ tịch UBND huyện Bắc Yên cho biết, chính quyền xã đã đề nghị và được Cục sở hữu trí tuệ công nhận nhãn hiệu tập thể đối với chè Tà Xùa. Xã đang phát huy thương hiệu chè để quảng bá sản phẩm đến với thị trường trong và ngoài tỉnh để phát huy giá trị.

“Song song với việc phát huy thương hiệu, xã cũng quan tâm đến kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái và bảo quản, đảm bảo sản phẩm chè đúng chất lượng và thương hiệu. Xã đã mời được doanh nghiệp hợp tác thành công, đây là một trong những hướng đi mới nhằm phát huy lợi thế, điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của Bắc Yêu trong thời gian tới”, ông Kỳ khẳng định.

Song song với việc bảo tồn và phát huy giá trị kinh tế, văn hóa ẩm thực của những cây chè cổ thụ, huyện Bắc Yên luôn cố gắng tạo ra những sản phẩm chè có năng suất, chất lượng, giá thành cao và ổn định, góp phần nâng cao đời sống cho bà con./.