Theo Báo cáo Động thái doanh nghiệp Việt Nam 6 tháng đầu năm 2014 và dự cảm của doanh nghiệp 6 tháng cuối năm 2014 của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang bộc lộ một số vấn đề gây ảnh hưởng đến tính bền vững của tăng trưởng.
Doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đã có những đóng góp quan trọng cho nền kinh tế như: tăng thu ngân sách, cải thiện cán cân thanh toán, là nguồn vốn bổ sung quan trọng cho phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, nâng cao trình độ kỹ thuật và công nghệ, giải quyết công ăn việc làm, nâng cao mức sống cho người lao động.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp này cũng đang bộc lộ một số vấn đề gây ảnh hưởng đến tính bền vững của tăng trưởng. Tỷ lệ doanh nghiệp FDI lỗ luôn là cao nhất trong 3 thành phần kinh tế mà một trong những nguyên nhân được cho là có hiện tượng có chuyển giá.
Theo khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam: 56% doanh nghiệp cho rằng, doanh nghiệp FDI thường sử dụng hình thức chuyển giá bằng cách mua nguyên vật liệu đầu vào sản xuất của công ty mẹ với giá cao và bán sản phẩm cho công ty mẹ với giá thấp so với giá thực tế. Điều này sẽ dẫn đến lỗ ở công ty con và lãi ở công ty mẹ để lách thuế vì thuế thu nhập doanh nghiệp ở quốc gia công ty mẹ đặt trụ sở thấp hơn ở Việt Nam.
Bà Phạm Thị Thu Hằng, Tổng Thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng: một trong những giải pháp mang tính lâu dài để tránh lỗ hổng chuyển giá là phải tăng cường năng lực cung cấp nguyên liệu nội địa của các doanh nghiệp trong nước. Bởi thực tế, các doanh nghiệp FDI khi đầu tư vào Việt Nam, họ không muốn nhập nguyên liệu ở nước ngoài. Tuy nhiên, sự yếu kém về công nghiệp hỗ trợ và nguồn cung nguyên vật liệu của chúng ta ở địa phương khiến họ có lý do để nhập khẩu bên ngoài, vì vậy giá cả chúng ta không kiểm soát được.
Về góc độ ngành tài chính, theo bà Hằng, cần có biện pháp kiểm soát tốt hơn. Ngoài biện pháp về thuế, các biện pháp liên quan đến chính sách, cần tăng cường cung cấp nguyên liệu từ trong nước cho các doanh nghiệp./.