Trong ngày làm việc đầu tiên của Phiên họp 27, trong buổi sáng nay (10/9), Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về một nội dung lớn còn ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng (PCTN) là quy định về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc.

Băn khoăn về tính khả thi

Trình bày báo cáo, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, dự thảo thiết kế 2 phương án: xem xét, giải quyết tại toà (phương án 1) và thu thuế thu nhập cá nhân (phương án 2). Uỷ ban Tư pháp và Cơ quan trình dự án đề nghị lựa chọn phương án 1.

Theo phương án này, đối với tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc, Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập chuyển Kết luận xác minh và các tài liệu có liên quan để yêu cầu Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định về tính hợp lý của việc giải trình.

Tòa án ra quyết định thu hồi tài sản, thu nhập tăng thêm nếu người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc hoặc bác yêu cầu của Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập trong trường hợp người có nghĩa vụ kê khai đã giải trình hợp lý về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm.

Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc: "Việc cấp dưới chuyển yêu cầu đưa cấp trên ra toà xử lý về tài sản thì chắc là khó". (Ảnh: Quốc hội)

Là người đầu tiên phát biểu, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nghiêng về phương án 1 nhưng bày tỏ băn khoăn về tính khả thi, nhất là khả năng của cơ quan kiểm soát tài sản vì các cơ quan đều kiêm nhiệm.

“Người Việt Nam có cái tình, cái lý nên việc cấp dưới chuyển yêu cầu đưa cấp trên ra toà xử lý về tài sản thì chắc là khó. Ví dụ Ban Công tác đại biểu kiểm soát tài sản, thu nhập của các Uỷ viên thường vụ Quốc hội thì không biết anh Tý (Trưởng Ban Trần Văn Tuý –PV) có ký chuyển không? Thực tế cuộc sống nó thế! Phương án xem xét tại toà là hay rồi nhưng có khả thi không lại là một chuyện” – ông Nguyễn Hạnh Phúc nói và đề xuất lập cơ quan kiểm soát độc lập, tốt nhất là thuộc Quốc hội.

Chủ tịch Hội Đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến thì nhấn mạnh nếu không làm rõ được thế nào là “giải trình hợp lý” hay “giải trình không hợp lý” thì có đưa nhau ra toà thì có khi... cãi nhau trước toà vì “tài sản của cán bộ hình thành từ nhiều nguồn, đa dạng và phong phú, thậm chí nhạy cảm”.

Ông Chiến cũng cho rằng cần đánh giá tác động toàn diện. Cơ quan kiểm soát tài sản họ có làm được không, có gì vướng mắc? Toà quyết thu hồi tài sản đó hay không thì có làm được không?

Trước băn khoăn của các ông Nguyễn Hạnh Phúc về việc “cấp dưới đi kiện cấp trên”, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga nói: “Trong xử lý tài sản, thu nhập không rõ nguồn gốc thì quan điểm của Đảng không phân biệt vị thế và chức vụ quyền hạn. Luật giao cơ quan nào đứng ra khởi kiện thì đơn vị ấy phải làm”.

Về lo lắng toà án quá tải, bàn Lê Thị Nga nêu quan điểm cho rằng vì nhiệm vụ thì trong một số trường hợp phải bố trí thêm người. Nói quá tải mà không làm thì không đúng!

Dân quan tâm thu hồi tài sản tham nhũng ra sao!

“Quan điểm của tôi là phương án thuế thu nhập cá nhân” – Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu ý kiến; đồng thời nhấn mạnh với quy định về thuế thu nhập cá nhân hiện nay thì hoàn toàn xử lý được mà không cần phải ra toà.

“Anh không chứng minh được thì chuyển sang cơ quan thuế, bắt nộp thuế và xử phạt, quy định từ thu thuế luỹ tiến từng phần, rồi mức phạt... đều có rồi. Nếu làm nghiêm thì cứ luật thuế mà xử, cần gì nặng nề chuyển sang toà, sang Viện với thủ tục rất rườm rà” – ông Phùng Quốc Hiển nói.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý, với tài sản do tham nhũng mà có thì miễn bàn vì luật hiện hành đã có quy định. Riêng với tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai không giải thích hợp lý về nguồn gốc thì đến nay pháp chưa có quy định nào để xử lý, trong khi đó không loại trừ những loại tài sản này là bất hợp pháp. Chính vì vậy, dự luật đã được xem xét, bàn thảo thận trọng đến 3 kỳ họp.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, quyết tâm chính trị của chúng ta là phải minh bạch thu nhập, tài sản, phòng chống tham nhũng. Thời gian qua cho thấy, rõ ràng có một số cán bộ, công viên chức có tài sản giá trị rất lớn nhưng không giải trình hợp lý nguồn gốc nhưng chế tài.

“Để PCTN hiệu quả và phù hợp với lòng dân, dân họ không cần biết ông đó ở tù bao nhiêu năm mà muốn biết vụ án tham nhũng đó đã thu hồi được tài sản tham nhũng chưa, được bao nhiêu? Đi tiếp xúc cử tri đều hỏi câu này” – Chủ tịch Quốc hội cho biết và yêu cầu báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị./.