Ngày 2/7, tại trụ sở Tổng cục Hải quan, đã diễn ra lễ ký Bản ghi nhớ về hợp tác nhằm ngăn chặn việc vận chuyển bất hợp pháp vật liệu hạt nhân và các vật liệu phóng xạ khác trong khuôn khổ hợp tác Sáng kiến Megaports giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.
Việc ký Bản ghi nhớ thể hiện quan điểm nhất quán và rõ ràng của Việt Nam đối với hoạt động chống phổ biến vũ khí hạt nhân, đảm bảo an ninh và an toàn hạt nhân trong khu vực và trên thế giới; tiếp tục khẳng định hình ảnh một Việt Nam có trách nhiệm đối với cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực chống phổ biến; góp phần đẩy lùi các nguy cơ sử dụng vật liệu hạt nhân và phóng xạ vào mục đích nguy hiểm cho cộng đồng, hướng tới loại bỏ vũ khí hủy diệt.
Việc ký bản ghi nhớ này cũng thể hiện sự ủng hộ của hai nước đối với năm “An ninh hạt nhân” 2010 do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế IAEA phát động và là dấu ấn quan trọng khi hai nước Việt Nam – Hoa Kỳ kỷ niệm 15 năm bình thường hoá quan hệ ngoại giao.
Tổng cục Hải quan là cơ quan đầu mối, chủ trì hợp tác với các cơ quan Chính phủ Hoa Kỳ thực hiện những chương trình, sáng kiến liên quan tới an ninh thương mại như Kiểm soát xuất khẩu, Sáng kiến Megaports.
Tại lễ ký, Tổng cục Hải quan cam kết sẽ tiếp tục hoạt động tích cực, với tinh thần hợp tác cao nhất với Đại sứ quan Hoa Kỳ tại Hà Nội và Bộ Năng lượng Hoa Kỳ để nhanh chóng hiện thực hóa các nội dung được ký kết.
Sau khi ký Bản ghi nhớ này, các trang thiết bị phát hiện phóng xạ sẽ được lắp đặt tại khu vực kiểm tra tập trung thuộc Chi cục Hải quan cảng Cái Mép – Thị Vải, Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.
Sáng kiến Megaports do Bộ Năng lượng Hoa Kỳ đề xuất và triển khai; nhằm ngăn chặn từ xa khả năng vận chuyển các vật liệu hạt nhân nguy hiểm đến Hoa Kỳ, ngăn chặn hoạt động khủng bố, buôn lậu và việc sử dụng các vật liệu hạt nhân nguy hiểm để phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt nhằm đe dọa an ninh và hòa bình thế giới.
Bản ghi nhớ về Megaports mà Bộ Năng lượng Hoa Kỳ ký với cơ quan có thẩm quyền nước tham gia là cơ sở pháp lý để hai bên triển khai các hoạt động trong khuôn khổ Sáng kiến Megaports.
Theo đó, Bộ Năng lượng Hoa Kỳ hợp tác với các nước đối tác để phát hiện và ngăn chặn việc buôn bán và vận chuyển các vật liệu phóng xạ, hạt nhân giấu trong container hàng hóa vận chuyển đường biển. Hoạt động phối hợp với các đối tác nước ngoài thông qua việc trang bị các thiết bị soi chiếu container hàng nhập khẩu, xuất khẩu và trung chuyển tại các cảng biển được phía Hoa Kỳ lựa chọn nhằm phát hiện vật liệu hạt nhân và phóng xạ.
Khi tham gia sáng kiến này, Bộ Năng lượng Hoa Kỳ sẽ trang bị, lắp đặt, đào tạo vận hành, bảo hành thiết bị soi chiếu, kiểm tra container trong thời hạn do hai bên thỏa thuận. Thiết bị soi chiếu phát hiện phóng xạ, hạt nhân bao gồm: cổng soi chiếu cố định, thiết bị soi chiếu cầm tay; camera quan sát và các thiết bị truyền thông tin./.
