Chiều 11/6, Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống dịch COVID-19 đã họp trực tuyến với các địa phương tập trung nhiều KCN, để thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm chủ động ứng phó khi phát hiện ca mắc COVID-19 trong KCN.
Theo kinh nghiệm của Bắc Ninh và Bắc Giang, ứng phó dịch trong KCN cần thần tốc truy vết, dồn lực xét nghiệm, khoanh vùng, từng bước sàng lọc, làm sạch và giải phóng khu vực phong tỏa. Trong thực tế triển khai, Bộ Y tế đánh giá, với đợt dịch thứ 4 này, công tác truy vết thần tốc được triển khai mạnh mẽ, hiệu quả, tuy nhiên, việc tổ chức truy vết còn nhiều lúng túng. Quá trình sắp xếp, khớp mã lấy mẫu và trả kết quả xét nghiệm còn chậm, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác truy vết.
Theo đó, hiện tại, Bộ Y tế đã rà soát, hoàn thiện quy trình hướng dẫn truy vết, khớp kết quả xét nghiệm để triển khai thí điểm ở các tỉnh đang có dịch bệnh phức tạp, sau đó nhân rộng và triển khai thống nhất dữ liệu truy vết chung để chia sẻ kịp thời.
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác phòng chống dịch trong thời gian tới, Bộ Y tế đề xuất các địa phương nâng cao mức độ cảnh báo, không được chủ quan, lơ là, thường xuyên kiểm tra, giám sát thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch; yêu cầu thực hiện nghiêm thông điệp 5K; xét nghiệm sàng lọc chủ động cho các đối tượng có nguy cơ.
Tại cộng đồng, các lực lượng tiếp tục truy vết thần tốc; thực hiện cách ly tập trung, lấy mẫu xét nghiệm với tất cả các trường hợp F1 và lấy mẫu, xét nghiệm diện rộng tại khu vực nguy cơ, áp dụng mạnh mẽ, quyết liệt các biện pháp phong tỏa, giãn cách phù hợp.
Bộ Y tế đề nghị các địa phương có khu công nghiệp đảm bảo an toàn cao nhất cho các cơ sở sản xuất kinh doanh; tổ chức lại sản xuất qua việc phân ca, giãn cách; yêu cầu thực hiện xét nghiệm tối thiểu 2 lần với kết quả âm tính với SARS-CoV-2 trước khi tổ chức sản xuất, kinh doanh và xét nghiệm nhanh hàng tuần với công nhân, người lao động.
Tại cộng đồng, các lực lượng tiếp tục truy vết thần tốc; thực hiện cách ly tập trung, lấy mẫu xét nghiệm với tất cả các trường hợp F1 và lấy mẫu, xét nghiệm diện rộng tại khu vực nguy cơ, áp dụng mạnh mẽ, quyết liệt các biện pháp phong tỏa, giãn cách phù hợp.
Chủ động từ khi chưa có dịch
Tại cuộc họp, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM Nguyễn Tấn Bỉnh cho biết, từ ngày 27/5 đến nay, các lực lượng y tế của thành phố đã lấy các mẫu xét nghiệm sàng lọc, truy vết và phát hiện ra 4 ca mắc COVID-19 - là công nhân làm việc trong KCN. Vì được phát hiện kịp thời nên dịch chưa lây nhiễm ra cộng đồng. Đồng thời, công giám sát được tăng cường, thực hiện trọng điểm, khi cần thiết sẽ mở rộng xét nghiệm toàn xí nghiệp, phân xưởng với những nơi có nguy cơ; duy trì lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc thường xuyên cho 20% công nhân, người lao động trong các KCN.
Do vẫn có nguy cơ cao dịch lây sang các tỉnh lân cận và vào các KCN, TP.HCM sẽ tập trung phong tỏa chặt các ổ dịch ở quy mô khu phố, tiến hành đánh giá tình hình ổ dịch; tiếp tục tăng cường xét nghiệm sàng lọc, tầm soát trong cộng đồng, các KCN, tập trung vào những khu vực có nguy cơ cao.
Tương tự, với 29 KCN, 12 cụm công nghiệp với gần 1,2 triệu công nhân, người lao động, lãnh đạo tỉnh Bình Dương cho biết, sau khi ghi nhận các ca lây nhiễm trong cộng đồng từ nguồn lây TP.HCM, tỉnh yêu cầu các công ty, doanh nghiệp phải xây dựng kịch bản phòng, chống dịch, ứng phó cho các ca mắc COVID-19.
Bình Dương đã chuẩn bị 10.000 chỗ cách ly tập trung, năng lực điều trị khoảng 600 bệnh nhân; xét nghiệm khoảng 6.000 mẫu đơn/ngày. Do số lượng người lao động về Bình Dương làm việc đông, tỉnh tiếp tục tập trung kiểm soát y tế đối với người từ vùng dịch; đồng thời tăng cường công tác kiểm tra; lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc định kỳ trong nhà máy, xí nghiệp.
Chia sẻ kinh nghiệm phòng, chống dịch bệnh trong các KCN, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Hương Giang cho biết, để xử lý ca mắc COVID-19 trong thời gian ngắn nhất, các lực lượng phải quyết liệt triển khai các biện pháp truy vết, khoanh vùng. Đặc biệt, năng lực lấy mẫu, xét nghiệm đóng vai trò quan trọng để bắt kịp tốc độ lây lan của dịch. Bắc Ninh đã thực hiện thần tốc truy vết, sau đó dồn lực cho xét nghiệm, từng bước sàng lọc, làm sạch và giải phóng khu vực phong tỏa.
Đáng chú ý, cùng với công tác phòng, chống dịch, Bắc Ninh đã khôi phục lại hoạt động sản xuất cho khoảng 500 doanh nghiệp; ngay sau khi ghi nhận ca mắc ở 1 doanh nghiệp, các lực lượng đã nhanh chóng vào cuộc, xử lý nhanh, hiệu quả, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp khác.
Từ điểm cầu Bắc Giang, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Lê Ánh Dương nhấn mạnh 4 nguồn lây chính trong các KCN: Do môi trường làm việc khép kín, sử dụng điều hòa, đặc biệt các doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử; lây tại nhà ăn, khu vệ sinh chung; sử dụng chung xe ô tô đưa đón; khu vực nhà trọ của công nhân.
“Nắm được cách thức lây lan của dịch sẽ hỗ trợ tích cực cho công tác phòng, chống dịch nhưng không thể ‘khoán trắng’ cho doanh nghiệp. Cần đưa Tổ công tác phòng, chống dịch trực tiếp hỗ trợ doanh nghiệp, gồm đại diện chính quyền địa phương, y tế cơ sở”, ông Lê Ánh Dương chia sẻ.
Từ kinh nghiệm thực tiễn, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang nhấn mạnh, các địa phương có khu, cụm công nghiệp phải chuẩn bị kỹ phương án “tại chỗ”, sẵn sàng cho tình huống xảy ra dịch bệnh. Khi dịch bệnh xảy ra trong các khu, cụm công nghiệp phải cách ly lập tức hàng nghìn người, xét nghiệm hàng chục nghìn mẫu, điều trị hàng nghìn ca bệnh…
“Đây là bài học kinh nghiệm của Bắc Giang. Do năng lực xét nghiệm ban đầu yếu nên những ngày đầu tiên đã không bắt kịp được tốc độ lây lan của dịch bệnh. Ngay cả khi các đơn vị Trung ương, địa phương về Bắc Giang hỗ trợ, công tác xét nghiệm vẫn còn rất lúng túng, thiếu sự thống nhất trong điều phối. Do đó, để bắt kịp, khống chế và kiểm soát dịch bệnh trong thời gian nhanh nhất, các địa phương phải chuẩn bị kỹ năng lực lấy mẫu, xét nghiệm”, ông Lê Ánh Dương nhấn mạnh.
Tiêm vaccine cho toàn bộ công nhân các KCN
Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống dịch COVID-19 khẳng định, qua hơn 1 tháng triển khai quyết liệt các biện pháp, tình hình dịch bệnh trên toàn quốc cơ bản được kiểm soát.
Tuy nhiên, vấn đề đáng lo ngại nhất hiện nay là dịch xuất hiện trong các KCN sẽ gây áp lực lớn lên lực lượng y tế trong công tác lấy mẫu và xét nghiệm một số lượng vô cùng lớn, gồm không chỉ công nhân trong KCN, nhà máy mà còn người ở các khu nhà trọ của công nhân, với yêu cầu phải trả kết quả ngay trong ngày để truy vết, khoanh vùng.
Do vậy, những ngày đầu dịch bùng phát ở Hải Dương (tháng 1/2021), Bắc Ninh, Bắc Giang (tháng 5/2012) đã có tình trạng lấy mẫu xong nhưng nhiều ngày sau mới có kết quả, khiến lãnh đạo địa phương không nắm được đầy đủ tình hình dịch, chậm đưa ra phương án điều hành.
“Dịch bệnh xuất hiện trong các KCN là một bài toán hoàn toàn khác nên các địa phương phải cố gắng không để dịch lây lan vào đây. Nếu có, phải nỗ lực phát hiện các ca mắc trong vòng 3 ngày đầu tiên”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.
Phó Thủ tướng đồng thời yêu cầu, các địa phương phải chủ động thực hiện khai báo y tế bắt buộc, cập nhật tình hình sức khỏe của tất cả người làm việc trong khu công nghiệp, xét nghiệm sàng lọc với những người có nguy cơ. Đồng thời, với việc cách ly ở các khu cách ly tập trung, các địa phương phải chuẩn bị phương án cách ly tại chỗ với mật độ thấp hơn bình thường; tránh tình trạng như Bắc Giang, sử dụng nơi ở của công nhân làm khu cách ly, không giãn, giảm mật độ kịp thời đã gây ra lây nhiễm chéo.
Phó Thủ tướng lưu ý: “Không có mô hình chuẩn cho công tác khoanh vùng cách ly, phong tỏa”, chủ yếu phụ thuộc vào bản lĩnh, trí tuệ, sự linh hoạt, sáng tạo của lãnh đạo địa phương. Giãn cách, khoanh vùng đến đâu, lãnh đạo địa phương phải quyết rất sớm; phải làm rất chặt ở bên trong, tránh tình trạng khoanh rộng nhưng bên trong lỏng, để dịch dây dưa, kéo dài. Ban đầu có thể chưa thể xác định được diện khoanh vùng, tạm thời khoanh rộng nhưng sau đó khẩn cấp điều tra dịch tễ để khoanh gọn lại”.
Rút ra bài học trong đợt chống dịch tại Bắc Ninh, Bắc Giang, Phó Thủ tướng đề nghị, nhất định phải an toàn, các doanh nghiệp mới được hoạt động, sản xuất. Ngay cả những địa phương chưa có dịch, vẫn phải tăng cường kiểm tra, kiên quyết dừng hoạt động với những doanh nghiệp chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phòng, chống dịch. Ngoài ra, các doanh nghiệp phải tự cập nhật thông tin tự đánh giá mức độ an toàn lên Bản đồ chung sống an toàn với dịch COVID-19; qua đó, nắm được tình hình phân bố khu vực sản xuất của doanh nghiệp. Trong tình huống có ca mắc COVID-19, chỉ một nhóm công nhân cùng ca, kíp, sinh hoạt cùng khu vực bị khoanh vùng, cách ly; doanh nghiệp vẫn có thể duy trì hoạt động.
Trước mong muốn sớm có vaccine phòng COVID-19 để tiêm cho công nhân, người lao động của các địa phương, Phó Thủ tướng cho biết, khó khăn lớn nhất hiện nay là các nguồn vaccine đều không cam kết tiến độ giao vaccine. “Chúng ta không thiếu kinh phí nhưng khó nhất là làm sao để có vaccine sớm nhất. Cố gắng trong tháng 7/2021 sẽ tiêm hết vaccine phòng COVID-19 cho công nhân, người lao động có nguy cơ cao; tháng 8/2021 tiêm xong toàn bộ cho công nhân trong các khu công nghiệp trên cả nước”, Phó Thủ tướng nói./.