Hệ thống hạ tầng, xử lý nước thải đầu tư thiếu đồng bộ; nước thải, rác thải tràn lan gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại các cảng cá ở tỉnh Quảng Ngãi. Thực tế này kéo dài nhiều năm nay, gây khó khăn cho việc phát triển nghề cá bền vững của địa phương.
Dưới nắng nóng oi bức giữa trưa hè, ông Huỳnh Tĩnh, ở khu dân cư Thạnh Đức 2, phường Phổ Thạnh dầm mình, ngụp lặn trong làn nước đen ngòm ở vũng neo trú tàu thuyền Cảng cá Sa Huỳnh, thị xã Đức phổ để ra tín hiệu cho việc lai dắt tàu lên bờ sửa chữa. Từng dòng nước đen đặc quánh, tanh nồng, hôi thối từ miệng cống của cảng cá Sa Huỳnh xả thẳng ra gây ô nhiễm nghiêm trọng. Ông Huỳnh Tĩnh cho biết, cảng cá Sa Huỳnh hiện như một hồ chứa nước thải, rác thải.
“Mấy doanh nghiệp thủy sản hoạt động xả nước thải ra cống. Năm nào cũng như năm nấy, đến mùa này không thấy nước biển nữa mà toàn nước mực, nước cá, rất dơ bẩn và hôi thối. Mỗi lần anh em lặn xuống kéo tàu lên về ngứa cả người”, ông Tĩnh nói.
Không chỉ nước thải, hàng tấn rác thải sinh hoạt và hàng chục xác tàu đắm cũng phơi la liệt, bủa vây cảng cá Sa Huỳnh. Tình trạng ô nhiễm môi trường tại đây kéo dài nhiều năm qua, gây bức xúc trong nhân dân.
“Xác tàu đắm, rác thải xả do người dân xả xuống biển gây ô nhiễm nguồn nước, cá bây giờ cũng giảm bớt. Chủ yếu là rác thải do không có nơi xử lý nên người dân quăng ra đây, càng ngày càng nhiều, bốc mùi hôi thối”, ông Phan Thanh Dũng, tổ dân phố Thạch By 2, phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi than phiền.
Từ nhiều năm nay, các cơ sở chế biến hải sản trong Cụm công nghiệp cảng cá Sa Huỳnh chuyên chế biến mực xà với sản lượng lớn. Hiện, đang là thời gian hoạt động cao điểm của các cơ sở này, nội tạng cá, mực, nước thải sau chế biến… đổ thẳng ra cảng cá.
Bà Đặng Thị Ngọc Ánh, Trưởng Ban quản lý Cảng cá Sa Huỳnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, hệ thống hạ tầng tại cảng được đầu tư từ năm 2008 hiện xuống cấp trầm trọng, thiếu đồng bộ, không đảm bảo tiêu chuẩn phục vụ hàng trăm tàu cá của ngư dân.
“Tình trạng xả thải gây ô nhiễm môi trường, bồi lấp vũng neo đậu. Vũng đã nhỏ nhưng bị bồi lấp nữa, tàu thuyền không có chỗ neo đậu. Đây là bến chuyên dụng để bán cá nhưng tàu thuyền cập thẳng vô bến, không có chỗ neo đậu phía ngoài. Chúng tôi mong muốn các cấp chính quyền quan tâm đầu tư nâng cấp cảng cá Sa Huỳnh lên cảng cá loại II theo đúng tiêu chuẩn của Luật thủy sản quy định để thuận lợi trong công tác quản lý cũng như phát triển nghề cá bền vững”, bà Ánh kiến nghị.
Tỉnh Quảng Ngãi có 5 cảng cá, sức chứa tối đa khoảng 2.300 tàu, gồm: cảng Sa Huỳnh, cảng Mỹ Á (thị xã Đức Phổ), cảng Tịnh Kỳ (xã Tịnh Kỳ), cảng Tịnh Hòa ( xã Tịnh Hòa,TP Quảng Ngãi) và cảng Lý Sơn (huyện Lý Sơn). Các cảng này được xây dựng từ nhiều năm trước hoặc được đầu tư dang dở, chắp vá… Các cảng cá này được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công bố đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản, tuy nhiên từ ngày 01/10/2020 đến nay vẫn chưa công bố là cảng cá chỉ định cho tàu cá vùng khơi cập cảng.
Hiện nay, tỉnh Quảng Ngãi đang triển khai Dự án Nâng cấp, sửa chữa, hoàn thiện hạ tầng các cảng cá, cảng neo trú tàu thuyền, ưu tiên xây dựng hệ thống xử lý nước thải; hệ thống phòng cháy chữa cháy… Tuy nhiên, quá trình triển khai dự án đã gặp vướng mắc trong việc thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án như: các cảng cá và cảng neo trú tàu thuyền chưa có quy hoạch chi tiết xây dựng; Diện tích đất tại các cảng không đủ để thực hiện đúng các tiêu chuẩn, quy chuẩn về giải cách ly cây xanh từ trạm xử lý nước thải tập trung đến các công trình xung quanh...
Ông Trần Phước Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương rà soát, đánh giá hiện trạng các cảng cá, cảng neo trú tàu thuyền để bố trí kinh phí sửa chữa, nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng.
“Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang rà soát lại các cảng cá trên địa bàn tỉnh, tích hợp, cập nhật đưa vào quy hoạch chung trên địa bàn tỉnh. Trong đó, định hướng cảng cá nào hợp pháp, cảng cá nào không hợp pháp… tạo điều kiện cho ngư dân giảm chi phí, nhất là việc xác định nguồn gốc khai thác. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn rà soát lại nguồn vốn trung hạn, trong đó đặc biệt, nguồn vốn Trung ương và vốn của tỉnh hỗ trợ đầu tư nâng cấp các cảng cá trên địa bàn tỉnh”, ông Hiền cho hay./.