Thời gian vừa qua, tình hình tai nạn giao thông đường sắt có chiều hướng gia tăng với những vụ việc nghiêm trọng cướp đi mạng sống của nhiều người. Ngoài nguyên nhân xuất phát từ ý thức con người thì còn có nguyên nhân từ việc cơ sở hạ tầng, hành lang an toàn đường sắt không đáp ứng kịp so với tốc độ phát triển của xã hội.

Giao cắt với đường trung tâm nhưng vẫn dùng cây làm thanh chắn, không có barie.

Tại Đồng Nai, địa phương đang cố gắng kéo giảm tai nạn bằng nhiều giải pháp quyết liệt, quyết liệt đến mức quy trách nhiệm cho người đứng đầu từng phường, xã có đường sắt đi qua. Nhưng thực tế đã bắt đầu nảy sinh những điều bất hợp lý.

Từ đầu năm tới nay, Đồng Nai liên tiếp để xảy ra TNGT đường sắt chết người. Nghiêm trọng nhất là vụ tai nạn xảy ra ngày 1/2 tại phường Bửu Hòa, thành phố Biên Hòa khi một ô tô chở khách bị tàu hỏa tông khiến 2 người chết, 6 người bị thương. Tiếp đó ngày 24/2, 2 thanh niên đi xe máy tử vong do tàu hỏa tông tại xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom. Và mới đây nhất, ngày 27/3, một người đàn ông mất mạng vì cố tình vượt qua đường ngang dù đã có người cảnh giới tại phường Tân Hiệp, thành phố Biên Hòa. 

Sau khi liên tiếp xảy ra tai nạn đường sắt nghiêm trọng, các địa phương của Đồng Nai đã quyết liệt thực hiện các giải pháp kéo giảm tai nạn, từ việc xử lý hành vi lấn chiếm, vi phạm hành lang an toàn đường sắt, cho tới đóng cửa các đường ngang dân sinh hoặc bố trí người gác chắn, cảnh giới. Nhiều bất cập bắt đầu lộ ra từ đây.

Để phòng tai nạn qua đường ngang dân sinh, UBND phường Tân Hiệp, thành phố Biên Hòa đã hợp đồng với 12 người thay phiên nhau gác chắn tại các đường ngang. Mỗi tháng, phường phải ứng từ ngân sách 45 triệu đồng trả lương nhưng về lâu dài thì không thể ứng mãi được.

Ông Lương Minh Trí, Chủ tịch UBND phường Tân Hiệp, thành phố Biên Hòa cho biết: “Tính ra một năm thì tổng số tiền phải trả là 504 triệu, mà nguồn chi trả hiện nay đang rất khó khăn. Về ngân sách là Ủy ban phường đang chi trả tạm thời chờ ngân sách thành phố cấp, ngân sách địa phương thì còn hạn hẹp”.

Tương tự các phường, xã khác của Biên Hòa cũng phải bố trí người cảnh giới, nhưng nhiều nơi từ đầu năm đến nay chưa chỉ trả đồng nào.

Xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom có hơn 4km đường sắt đi ngang. Đây là một trong những địa phương có tình trạng lấn chiếm, vi phạm hành lang an toàn đường sắt nghiêm trọng nhất. Cũng không khó hiểu, bởi ở đây 2 bên đường sắt thì một bên là khu dân cư, bên kia là khu công nghiệp, đường gom không có. Nếu băng ngang đường sắt chỉ mất vài phút là tới nơi làm việc, còn đi đúng đường thì vòng vèo hàng cây số. Theo chính quyền địa phương, nếu có rào chắn sẽ hạn chế được tình trạng này, nhưng hiện chỉ có khoảng 2km có rào chắn, còn lại thì để trống. Khoản kinh phí vài tỉ đồng làm rào chắn, địa phương khó giải quyết được, còn đợi ngành đường sắt làm thì không biết đến bao giờ.

Ông Bùi Ngọc Thao, Chủ tịch UBND xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom nói: “Vừa rồi Ủy ban huyện cũng có hướng giao cho xã làm chủ đầu tư xây dựng hàng rào đường sắt. Nói chung chủ trương của huyện là tốt nhưng mà kinh phí giờ làm một mét nó là bao nhiêu, áng chừng là rất rất lớn”.

Người gác chắn, cảnh giới có thể bố trí, nhưng vấn đề thẩm quyền của những người này đến đâu, nghiệp vụ thế nào, và khi xảy ra sự cố thì ai chịu trách nhiệm? Họ cũng không được cung cấp lịch chạy tàu, làm việc chỉ bằng kinh nghiệm nhớ giờ tàu đến và nghe tiếng còi tàu từ xa, chẳng có gì đảm bảo.

Trong tháng 3 vừa qua, chính quyền thành phố Biên Hòa đã chỉ đạo các địa phương phải bố trí người cảnh giới, lắp đặt thanh chắn ở tất cả các đường ngang dân sinh. Tuy nhiên, khi lắp đặt xong thì đại diện ngành đường sắt cho rằng những thanh chắn này không phù hợp với quy chuẩn nên cho người đến tháo gỡ. Và hậu quả là sau đó ít lâu xảy ra vụ tai nạn ngày 27/3 ở phường Tân Hiệp khiến một người tử vong.

Ông Phạm Anh Dũng, Chủ tịch UBND thành phố Biên Hòa thẳng thắn cho rằng, ngành đường sắt vẫn xử lý công việc vẫn còn cứng nhắc. Ông Dũng nói: “Gặp nhau để phối hợp kịp thời giải quyết vấn đề vẫn còn chậm. Ví dụ vừa rồi thành phố lắp đặt barie thì ngành đường sắt cho rằng không bảo đảm đúng quy định, nằm trong hành lang họ không đồng ý họ tháo gỡ. Cái đó đúng nguyên tắc nhưng xét về mặt thực tế  không đảm bảo an toàn”.

Ông Chủ tịch thành phố Biên Hòa lấy thêm ví dụ, vị trí đường sắt giao cắt tại đường Phạm Văn Thuận là tuyến đường trung tâm thành phố, lưu lượng xe qua lại rất lớn, nhưng hàng chục năm nay không hề có rào chắn, chỉ duy nhất có cây chắn kéo lên hạ xuống không đảm bảo; đường ray ở đây lại cắt xéo khiến nhiều xe máy bị lọt bánh khi đi qua rất nguy hiểm.

Chính quyền thành phố Biên Hòa đã đề xuất làm rào chắn, lắp đặt hệ thống chống lọt bánh xe máy (tương tự đoạn đường sắt giao cắt với đường Phạm Văn Đồng, TP HCM), thành phố sẽ chịu toàn bộ kinh phí thay thế, lắp đặt, chỉ đề nghị ngành đường sắt hỗ trợ về kỹ thuật thi công, nhưng đến nay vẫn chưa có động tĩnh gì.

Còn đường ngang dân sinh, nguy cơ xảy ra tai nạn đường sắt vẫn còn hiện hữu. Việc xóa bỏ hoàn toàn đường ngang dân sinh cũng không thể trong một sớm một chiều, nhất là khi hạ tầng giao thông chưa theo kịp tốc độ phát triển xã hội. Việc đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân là cấp bách, nếu địa phương cứ kêu khó, ngành đường sắt cứ chậm chạp thì mục tiêu giảm tai nạn giao thông vẫn là bài toán khó tìm được lời giải./.