Gần đây, kênh Cẩm Văn 2 (thuộc địa bàn xã Quốc Tuấn, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng) thường xuyên có màu nâu đỏ bất thường với những vệt váng dầu đóng dày đặc trên mặt nước. Đây là kênh thủy lợi cấp 1, phục vụ cho sản xuất nông nghiệp của địa phương, vừa thông với sông Đa Độ - con sông lớn, cung cấp nước sạch cho thành phố Hải Phòng. Người dân lo lắng, bức xúc, mong muốn các cơ quan chức năng sớm tìm ra nguyên nhân và xử lý nghiêm các đối tượng gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường nước tại kênh Cẩm Văn 2.
Kênh Cẩm Văn 2 chảy qua địa bàn xã Quốc Tuấn, huyện An Lão, Hải Phòng dài 1,2 km. Từ nửa đầu tháng 8 vừa qua, nước kênh bỗng nhiên chuyển màu vàng đỏ, đậm đặc; mặt nước nổi váng dầu, đóng thành từng mảng. Hai bên bờ kênh, cỏ cây, kè bờ kênh được nhuộm một màu vàng đậm; nhiều đoạn, cây cối sát mép nước chết lụi. Màu vàng đỏ và váng dầu trên mặt kênh càng đậm đặc tại đoạn kênh từ Quốc lộ 10 đến cống Ông Phò (tiếp giáp với sông Đa Độ), chảy giữa Công ty mạ kẽm Amecc và Công ty Lilama 69-2.
Đây là con kênh thủy lợi cấp 1, phục vụ nước tưới cho hàng chục ha hoa màu trên địa bàn xã Quốc Tuấn, khiến người dân địa phương vô cùng lo lắng. Bà Phạm Thị Đênh và chị Lê Thị Hoa ở thôn Đông Kiên, xã Quốc Tuấn, huyện An Lão cho biết:
"Dân ở đây bị ảnh hưởng nhiều. Nước trôi ra, vàng đỏ lừ, nhất là hôm nào trời mưa, nước đổ về, vàng hết, mùi như mùi sắt vụn".
"Nước chảy ra đây rất đỏ, bốc mùi tanh. Mình tưới rau ở đây là không dám tưới rau. Hôm nào đợi nước trong trong mới dám tưới".
Nhằm ngăn chặn dòng nước bị vàng đỏ đậm đặc từ đoạn tiếp giáp với Công ty mạ kẽm Amecc và Công ty Lilama 69-2 chảy về khu vực cánh đồng lúa xã Quốc Tuấn, các cơ quan chức năng đã đặt các bao cát, chặn dòng nước chảy tại cống ngầm chảy qua Quốc lộ 10; Công ty khai thác công trình thủy lợi Đa Độ cũng đóng cánh cống nối giữa kênh Cẩm Văn 2 với sông Đa Độ. Tuy vậy, trận mưa do cơn bão số 5 vừa qua, nước kênh không được tiêu thoát kịp thời, dềnh lênh, tràn cả vào nhà cửa và khu vực chăn nuôi của các hộ dân.
Anh Trần Đức Bình, chủ trang trại tại thôn Câu Hạ A, xã Quang Trung, huyện An Lão, gần với kênh Cẩm Văn 2, kể: Chỉ sau một đêm, nhà cửa, vườn tược, ao cá của gia đình anh ngập trong thứ nước màu vàng đỏ, giống như nước trong dòng kênh Cẩm Văn 2, khiến nhà anh bị thiệt hại nặng nề: "Cách 3 tháng về đây, nước kênh thường xuyên bị vàng đỏ. Cứ mưa to là bị đỏ lên. Hôm nọ, mưa to, nước vàng khè. Ao nhà mình nước cũng vào, cá chết mấy lần rồi. Trận trước chết gần tấn cá".
Tình trạng nước kênh Cẩm Văn 2 có màu vàng đỏ bất thường, váng dầu ken dầy trên mặt nước không phải mới xuất hiện gần đây. Từ năm 2017 đến nay, đoạn kênh này đã thường xuyên có hiện tượng chuyển màu vàng đỏ bất thường, lặp lại nhiều lần, gây bức xúc trong nhân dân.
Điều đáng nói là khu vực nước kênh Cẩm Văn 2 có màu vàng đỏ đậm đặc nhất là đoạn giáp với một số công ty đang hoạt động, đến nay đều chưa đủ điều kiện xả thải ra môi trường. Một điều trùng hợp nữa là nước kênh Cẩm Văn 2 lại thường chuyển màu sau những cơn mưa lớn. Điều này khiến người dân đặt nghi vấn về việc, liệu có các việc nhà máy này xả thải trộm ra môi trường hay không?
Ông Trần Quang Huy, Chủ tịch UBND xã Quốc Tuấn trăn trở: "Đi trên địa bàn tuyến kênh ấy thì có 4 nhà máy, đó là: Nhà máy mạ kẽm nhúng nóng AMECC, Công ty Lilama 69-2, Công ty Cổ phần Cơ khí Amecc và Công ty Dầu khí Ngân Hà. Địa phương rất mong các cơ quan chức năng có thẩm quyền tìm ra nguyên nhân nước có màu vàng đỏ có nguy hại cho sức khỏe của nhân dân hay không, có nguy cơ đến hoạt động sản xuất nông nghiệp hay không để cho bà con, nhân dân địa phương của 2 thôn bị ảnh hưởng trực tiếp là Đâu Kiên, Hạ Câu và địa phương ổn định tình hình".
Từ năm 2017 đến nay, UBND xã Quốc Tuấn đã nhiều lần báo cáo lên các cơ quan chức năng huyện An Lão. Năm 2019, Sở Tài Nguyên – Môi trường Hải Phòng đã kiểm tra, thực hiện quan trắc đánh giá mức độ ô nhiễm tại kênh Cẩm Văn 2; tuy nhiên, vẫn không làm rõ được nguyên nhân, lý do sự việc.
Ngày 10/8 vừa qua, sau khi có hiện tượng nước kênh Cẩm Văn 2 có màu nâu đỏ, đậm đặc và lan tỏa lớn, Sở Tài nguyên – Môi trường thành phố Hải Phòng tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan, thành lập đoàn kiểm tra, tiến hành quan trắc nước tại kênh Cẩm Văn 2 và một số công ty giáp với đoạn kênh này.
Ông Nguyễn Trung Kiên, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên công trình thủy lợi Đa Độ cho biết, địa phương, các cơ quan chức năng vẫn đang chờ kết luận quan trắc từ phía Sở Tài nguyên – Môi trường Hải Phòng nhưng bước đầu đoàn kiểm tra đã ghi nhận một số sai phạm, hạn chế về môi trường của các công ty này: "Thực tế kiểm tra mẫu nước ở kênh Cẩm Văn bằng mắt thường và mẫu nước trong bể xả của một số doanh nghiệp thì có màu tương đồng rất rõ. Đoàn công tác đã kiểm tra các doanh nghiệp và phát hiện một số tồn tại của doanh nghiệp, như: các hồ sơ về bảo vệ môi trường, công tác thu gom, xử lý nước thải... còn nhiều tồn tại. Kiến nghị các ngành chức năng xử lý nghiêm của các doanh nghiệp có hành vi xả thải ra môi trường, nếu có và cấp phép xả thải vào công trình thủy lợi".
Theo Công văn số 2691 ngày 18/8 của UBND thành phố Hải Phòng, lãnh đạo UBND thành phố yêu cầu Sở Tài nguyên – Môi trường Hải Phòng khẩn trương kiểm tra, thực hiện quan trắc, đánh giá mức độ ô nhiễm kênh Cẩm Văn 2; trường hợp ô nhiễm, xác định rõ nguyên nhân, đối tượng gây ô nhiễm, xử lý nghiêm theo quy định của Pháp luật, báo cáo UBND thành phố trong tháng 8/2020. Tuy nhiên, đến nay, đã gần hết tháng 9, Sở Tài nguyên – Môi trường Hải Phòng vẫn chưa thông báo kết quả phân tích mẫu nước đã lấy tại kênh Cẩm Văn 2 ngày 10/8. Trong khi đó, nước kênh Cẩm Văn 2 vẫn có dấu hiệu ô nhiễm nghiêm trọng và có hiện tượng tràn ra các khu vực xung quanh khi trời mưa (do đã bị chặn dòng). Sự chậm trễ này khiến nhiều người dân bức xúc, chính quyền huyện An Lão cũng không có căn cứ để trả lời người dân cũng như xử lý dứt điểm tình trạng này./.