Trong những ngày Tết Nguyên đán, gia đình nào cũng chuẩn bị những chiếc bánh chưng xanh, lưu giữ hương vị truyền thống. Ngày nay, ở những thành phố lớn, nhiều người chọn cách mua bánh chưng làm sẵn để tiết kiệm thời gian và công sức. Nhưng ở Hà Nội, mặc dù diện tích eo hẹp, nhiều gia đình vẫn tự gói và nấu bánh chưng, tạo không khí quây quần, sum họp, hay đơn giản chỉ là tạo một thú vui ngày Tết.
Những ngày này, len lỏi vào nhiều ngõ ngách giữa lòng Thủ đô, có thể thấy hương thơm dìu dịu tỏa ra từ những nồi bánh chưng đang sôi trên bếp lửa. Xung quanh là tiếng cười đùa con trẻ, giọng trầm trầm của các cụ già… Cảnh tượng ấy như lạc giữa tấp nập, nhộn nhịp của thành phố thường ngày.
 |
Nhiều gia đình Hà Nội vẫn cố gắng tự gói bánh chưng để giữ lại nếp xưa |
Chúng tôi đến nhà ông Nguyễn Thi Hùng ở Thịnh Liệt, Hoàng Mai, khi cả gia đình đang ngồi bên nồi bánh, vừa giữ cho lửa đều, vừa chuyện trò. Ông Hùng hồ hởi: Làm bánh chưng phải chuẩn bị mất nhiều thời gian, từ chọn mua lá dong, rửa lá cho đến ngâm gạo nếp, nấu đậu xanh, chẻ lạt giang…
Mỗi công đoạn đều rất công phu, bởi màu sắc và vị thơm ngon của mỗi chiếc bánh phụ thuộc cả vào đó. Gia đình ông vẫn giữ cách gói bánh như ngày xưa, không cần dùng khuôn mà chiếc bánh vẫn vuông cạnh. Dù mất cả ngày để làm, nhưng đổi lại, mỗi người trong gia đình đều cảm nhận rõ sự đầm ấm, nhất là khi quây quần bên nồi bánh đang đỏ lửa. Mấy đứa cháu nhỏ còn tranh thủ nướng khoai, làm ấm nồng hơn hương vị ngày Tết cổ truyền, dẫu ngồi giữa trời đêm gió lạnh.
Nhiều nhà trong ngõ có sân nho nhỏ tiện khi nấu bánh chưng. Còn nhà anh Nguyễn Văn Lợi nằm ngay mặt đường Láng, quận Cầu Giấy, nên muốn tự làm bánh phải đem lên sân thượng.
Năm nào cũng vậy, hai vợ chồng anh cũng mua nguyên liệu về gói bánh, vừa đảm bảo vệ sinh, vừa có thể gói theo sở thích. Trong gia đình, anh lại là người gói khéo nhất, vì có thể tạo cho chiếc bánh độ vuông và sự chắc chắn. Các cháu nhỏ cũng rất thích thú khi học làm bánh, nghe kể về sự tích bánh chưng, tự gói những chiếc bánh nho nhỏ, xinh xinh.
Anh Lợi kể: Cảm nhận được không khí gia đình quây quần bên nồi bánh đã bao năm nay, nhưng năm nào cũng thấy thú vị. Nồi bánh chưng tuy đơn sơ, mộc mạc, nhưng gửi gắm bao nghĩa tình trong đó. Những chiếc bánh chưng tự gói đặt lên bàn thờ, cũng là cách thể hiện lòng thành với tổ tiên.
“Bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành”, đó là những vị của mâm cơm ngày Tết cổ truyền. Người Việt dù sống ở đâu cũng không quên những món ăn thân quen ấy. Chiếc bánh chưng hình vuông, màu xanh của lá dong, dẻo thơm của gạo nếp, đậu xanh, có vị ngậy của nhân thịt… càng nhiều ý nghĩa hơn khi tự mỗi gia đình làm ra.
Bà Lê Thị Bình, ở Ngọc Hà, Ba Đình cho rằng: Nếu có điều kiện, mỗi nhà nên tự làm bánh chưng, cũng là thú vui dịp Tết đến, xuân về. Gia đình bà thường nấu bánh chưng vào ngày 30 Tết, để khi vớt bánh cũng là lúc chuẩn bị đón giao thừa. Do đất chật nên mấy nhà trong ngõ rủ nhau làm chung, tạo sự gắn bó giữa hàng xóm, láng giềng. Nhìn chiếc bánh chưng mới luộc còn bốc khói nghi ngút, thấy hương vị của đồng quê giữa lòng Hà Nội.
Những chiếc bánh chưng bình dị nhưng lại gắn kết mỗi thành viên gia đình bên ngọn lửa ấm nóng, háo hức chờ lúc vớt bánh. Điều đó sẽ không có được nếu mua sẵn những chiếc bánh ở cửa hàng hay siêu thị.
Cuộc sống giữa đô thị hiện đại có nhiều đổi thay, nhưng nhiều người Hà Nội vẫn đang nhắc nhau gìn giữ nếp xưa, vui xuân đón Tết đậm đà bản sắc dân tộc. Không nhiều, nhưng người gói bánh hiểu rõ, trong mỗi nồi bánh chưng chứa đựng tình cảm gia đình, ước mong một cái Tết đầm ấm, một năm mới sung túc, an lành./.