Việc chăm lo, đảm bảo đời sống cho nhân dân thuộc diện tái định cư thủy điện luôn là quyết tâm của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương nơi đặt các dự án thủy điện. Nhưng để người dân thực sự có một cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc, thì chỉ quyết tâm ấy vẫn không đủ, mà mỗi hộ dân cần phát huy nội lực của chính mình.

Con đường dẫn vào những điểm tái định cư thuộc các xã Pha Mu và xã Tà Mung, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu cứ 3 bản tái định cư lại có 1 bể trữ nước sản xuất và nước sinh hoạt. Không còn bản nào không có điện. Trường tiểu học điểm Tá Liềng cũng đang được gấp rút hoàn thành để thay thế cho các lớp học tạm.

Theo ông Bùi Văn Chính, Phó ban phụ trách Dự án di dân tái định cư thủy điện Huội Quảng, Bản Chát, huyện Than Uyên, gần 3 nghìn hộ dân thuộc diện di dân tái định cư thủy điện đã được chuyển đến nơi ở mới. Điện, đường, trường, trạm cơ bản đã hoàn thiện, đảm bảo nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ: “Chúng tôi đã thực hiện cơ bản hoàn thành chính sách hỗ trợ do Chính phủ quy định được Ủy ban tỉnh phê duyệt. Trong thời gian tới, mong các cấp các ngành, Chính phủ quan tâm thêm đối với người dân tái định cư, hậu tái định cư để có những cơ chế chính sách đặc thù riêng đối với bà con tái định cư”

Hàng ngàn hộ dân thuộc diện di dân tái định cư thủy điện Bản Chát đến nay đã có một cuộc sống mới khang trang hơn, đầy đủ cơ sở vật chất hạ tầng. Nhưng liệu họ có thoát nghèo được hay không, còn phụ thuộc vào quyết tâm thay đổi nhận thức của chính họ.

Gia đình anh Đò Văn Pò, thuộc điểm tái định cư bản Khá, xã Pha Mu cách đây 4 năm đã được nhà nước cấp đất làm nhà và đền bù hơn 200 triệu đồng cho đất ruộng cùng với số lúa bị ngập. Số tiền ấy, hiện nay đã tiêu hết. Cuộc sống gia đình trở lại cảnh bữa đói bữa no. Thế nhưng nhìn những vật dụng đắt tiền trong gia đình, chẳng ai nghĩ gia đình anh lại đang lo ăn từng bữa.

Anh Đò Văn Pò nói: “Số tiền ấy thì mua đất sản xuất, mua ruộng hết gần 100 triệu rồi, mua được con xe máy 25 triệu, mua tivi, mua tủ, đi lại tiêu lặt vặt là hết”.

Là người có uy tín trong bản và cũng thuộc diện hộ có kinh tế khá nhất bản, Trưởng bản Khá Lò Văn Khịn thừa nhận, những trường hợp được nhận đất, nhận tiền sau đó tiêu hết, rồi lại rơi vào hoàn cảnh khó khăn như anh Đò Văn Pò là phổ biến. Ông cũng đã vận động 78 hộ dân của bản tăng gia sản xuất, phát triển kinh tế, tuy nhiên công tác ấy cũng chẳng đem lại mấy kết quả: “Chúng tôi cũng vận động nhân dân rồi, cũng làm nhưng mà cái nghèo đói thì đó là do cá nhân của các hộ ấy, làm thì ít dẫn đến kinh tế nghèo đói. Làm thì ít, không muốn làm nhiều thì dẫn đến kinh tế nghèo đói. Hộ nào chăm làm thì tạm ổn”.

Việc bảo đảm nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ cho những hộ dân tái định cư thủy điện là chủ trương của Đảng và Nhà nước. Các cấp chính quyền địa phương nơi có các dự án thủy điện đều làm hết sức để thực hiện chủ trương này, đảm bảo cho mỗi người dân đều có cuộc sống đầy đủ. Tuy nhiên, nếu muốn thoát nghèo thật sự thì họ không thể chỉ mãi trông chờ vào các chín sách hỗ thrợ và tiền trợ cấp của Nhà nước!/.