Cuộc gặp lịch sử trên đất bạn Lào

• Báo chí Lào ca ngợi tình hữu nghị Việt- Lào

Gần 60 Cựu chiến binh Đoàn 959 tìm lại Xiengkhuang và những địa danh chiến trường trên đất Lào sau gần nửa thế kỷ xa cách. Tối 18/6, đoàn đã đến thăm bà con CLB đồng hương Xiengkhuang tại Thủ đô Vientiane. Họ ôm nhau, nụ cười hòa lẫn nước mắt bởi gần nửa thập kỷ trước họ đã nhường nhau sự sống.

Ông Đoàn Văn Bào giới thiệu ông Nguyễn Văn Phục, nguyên trung đội trưởng đội xe chở bà con về Bản xằng sơ tán

Từ năm 1969-1972, Đế quốc Mỹ liên kết với phỉ Vangpao mở chiến dịch “Cù Kiệt” (Cukiet) – nghĩa là “cứu vãn danh dự” nhằm trả hận do những thất bại trên các chiến trường Lào. Tiêu điểm mà kẻ thù lựa chọn là địa bàn tỉnh Xiengkhuang, một nơi mà cả ta và địch đều coi là địa bàn chiến lược cả về mặt quân sự và chính trị.

Trước tình hình đó, hai Đảng, quân đội Việt Nam và Lào đã thống nhất tăng cường lực lượng, phối hợp mở chiến dịch phản công Cánh đồng Chum - Xiengkhuang nhằm đánh bại cuộc hành quân “Cù Kiệt” của địch.

Cuộc phản công triển khai 3 đợt, đợt 1 từ ngày 25/10/1969-10/2/1970, đợt 2 từ 11-25/2/1970 và đợt 3 từ 26/2-25/4/1970. Chiến thắng giáng một đòn mạnh vào lực lượng đặc biệt Vàng Pao- lực lượng nòng cốt của Mỹ ở Lào, góp phần tạo nên chuyển biến mới về tương quan lực lượng có lợi cho cách mạng Lào.

Nhằm tiếp tục giúp cách mạng Lào, năm 1966, quân đội 2 nước thành lập đoàn chuyên gia quân sự biên chế trong lực lượng quân đội giải phóng Pathet Lào lấy phiên hiệu tiểu đoàn 410 thuộc Bộ tư lệnh 959 từ đó.

Trong bối cảnh kẻ địch hủy diệt, bà con Xiengkhuang chạy vào rừng sâu, đói khát, bệnh tật. Nhiều gia đình ly tán mãi sau mấy chục năm mới tìm lại được nhau, nhiều người nằm lại rừng sâu.

Nhiều tháng chạy giặc trong rừng, bà con đã gặp được bộ đội Việt Nam và được bộ đội cho ô tô chở về Việt Nam sơ tán tại huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An.

Ông Đoàn Văn Bào, Phó Ban liên lạc Đoàn 959, thuộc tiểu đoàn vận tải 410 cho biết, tình cờ trong một lần gặp gỡ truyền thống những người lính đã từng học tập chiến đấu trên chiến trường Lào tại Hải Phòng, bà Sounthon Sayachac, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền CHDCND Lào tại Việt Nam, dự cuộc hội ngộ này rất xúc động khi nhận ra những người đã cứu sống mình. Bà cho biết lúc ấy bà mới 10 tuổi.

Sau nửa thế kỷ, những người dân Xiengkhuang từng được ngồi ô tô của bộ đội Việt Nam chở đi sơ tán mới được gặp lại những chiến sĩ tiểu đoàn vận tải 410 năm xưa.

Năm 2008, CLB đồng hương Xiengkhuang sống tại Thủ đô Vientian đã có một cuộc hành hương về lại Bản Xằng, xã Lục Dạ, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An để tri ân những gia đình cưu mang mình.

Bà Viengkham cho biết, cả gia đình bà gồm 10 người, rồng rắn kéo nhau ròng rã cả tháng trời, đói khát không thể tả hết được. Nhiều hôm trèo lên núi thấy máy bay phỉ ném bom làm người chết thảm, đoàn người như ong vỡ tổ, tan tác. Đến lúc mất phương hướng, tuyệt vọng thì gặp được bộ đội Việt Nam và đã đưa cả gia đình bà về Bản Xằng, lúc đó bà còn nhỏ.

Đến nơi, bà con Bản Xằng, người cho gạo, người cho mượn nồi, nhà cho chăn chiếu, cùng dựng lán trại… ở trong 3 năm, khi Xiengkhuang được giải phóng, bộ đội đơn vị 410 lại đưa bà con trở lại quê hương.

Năm tháng qua đi, giờ đây, dưới bầu trời đêm yên bình của Thủ của đô Vientian, những người lính năm xưa được sum vầy với những người thân yêu, cùng hát vang những bài hát về bác Hồ, về quê hương Việt Nam, đất nước Lào xinh đẹp, những bài ca về tình hữu nghị Việt-Lào./.