Thời tiết lạnh là thời điểm bệnh nhân đột quỵ gia tăng đáng kể. Theo PGS. TS Mai Duy Tôn – bác sĩ Khoa Cấp cứu A9 Bệnh viện Bạch Mai, hiện tại, trung bình mỗi ngày Khoa Cấp cứu tiếp nhận 10 - 20 bệnh nhân đột quỵ, tăng khoảng 5-10%.

Bác sĩ Tôn cho biết, khoa Cấp cứu A9 vừa cấp cứu thành công một bệnh nhân đột quỵ nặng bằng phương pháp tiêu sợi huyết.

Tuyệt đối không dùng biện pháp dân gian để điều trị đột quỵ
Bệnh nhân nữ 75 tuổi, ở Tả Thanh Oai, Hà Nội, đưa vào Khoa Cấp cứu trong tình trạng liệt hoàn toàn bên phải và không nói được. Rất may, sau khi phát hiện gia đình đã nhanh chóng đưa bệnh nhân đến viện vào giờ thứ 2 sau đột quỵ (0-6h là khung giờ vàng để cấp cứu hiệu quả cho các bệnh nhân đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết).
bs_ton1_ndjp.jpg
BS Mai Duy Tôn khám bệnh cho bệnh nhân đột quỵ
Bệnh nhân nhanh chóng được khám, xét nghiệm, chụp cắt lớp vi tính, được chẩn đoán xác định là nhồi máu não do tắc động mạch máu não giữa lớn. Ngay lập tức, bệnh nhân được điều trị thuốc tiêu huyết khối kết hợp với can thiệp nội mạch lấy huyết khối. Sau 3 ngày điều trị, bệnh nhân đã tỉnh táo, có thể nói chuyện, nửa người phải có thể vận động gần như bình thường.BS Mai Duy Tôn nêu rõ: rét đậm kéo dài, số bệnh nhân bị bệnh đột quỵ và những bệnh lý tim mạch khác đều gia tăng do 3 nguyên nhân. Đó là trời lạnh, huyết áp sẽ tăng là nguyên nhân thường gặp gây đột quỵ.Thời tiết lạnh làm co mạch, máu dễ bị đông hơn có thể gây tắc nghẽn - đó cũng là nguyên nhân gây đột quỵ.Thứ 3, do môi trường lạnh, người dân dễ mắc một số bệnh nhiễm trùng và điều này là cơ hội cho những người có bệnh nền trước đó dễ  bị đột quỵ hơn.BS Mai Duy Tôn khuyên, khi phát hiện người thân bị đột quỵ tại nhà, mọi người nên nhanh chóng gọi cấp cứu 115 để đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất có thể điều trị chuyên sâu về đột quỵ.“Chúng ta tuyệt đối không để bệnh nhân ở nhà dùng thuốc không rõ nguồn gốc hoặc sử dụng phương pháp dân gian truyền miệng chưa được kiểm nghiệm, nửa ngày hoặc vài ngày mới đưa đi cấp cứu làm lỡ cơ hội tối ưu để điều trị.Trong lúc chờ  xe cấp cứu, nên để bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng, gối cao đầu, nới rộng quần áo vùng cổ, nếu có răng giả thì phải lấy ra. Một điều cần lưu ý là tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn hay uống bất kỳ một loại thức ăn hay thuốc gì tránh bị sặc, nguy hiểm đến tính mạng do bệnh nhân có thể có rối loạn nuốt”- BS Tôn nhấn mạnh.
PGS. TS Mai Duy Tôn – bác sĩ Khoa Cấp cứu A9 Bệnh viện Bạch Mai
Trong điều kiện thời tiết vẫn có xu hướng rét đậm, rét hại kéo dài như hiện nay, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân nên giữ ấm cơ thể, không ra ngoài trời lạnh vào ban đêm hoặc sáng sớm để tránh bị lạnh đột ngột. Đặc biệt, người dân nên ăn uống các thức ăn ấm nóng, giàu dinh dưỡng để có đủ năng lượng giữ ấm cho cơ thể, tránh nguy cơ bị lạnh đột ngột.

Những bệnh nhân có tiền sử huyết áp cao, béo phì, tiểu đường cần tuân thủ điều trị nghiêm túc, phòng cơn tăng huyết áp kịch phát, gây vỡ mạch máu, đột quỵ.Bệnh nhân cũng cần có lối sống tích cực, tránh mất ngủ và stress, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường tập thể dục, duy trì chế độ dinh dưỡng ít béo, hạn chế đường, muối, ăn nhiều rau, củ, trái cây, vận động thường xuyên 30-60 phút mỗi ngày, 4-5 lần/tuần.

Các xử lý khi bệnh nhân bị đột quỵ

Theo BS Mai Duy Tôn, nếu một bệnh nhân đang khỏe mạnh bình thường mà đột ngột xuất hiện 1 trong 5 biểu hiện như sau: đột ngột mất thị lực, đặc biệt là xuất hiện ở một bên mắt; Đau đầu dữ dội (có thể nói đây là cơn đau nhất trong cuộc đời người bệnh) thì chúng ta nên nghi ngờ bệnh nhân đó khả năng bị đột quỵ não cấp.

Khi đó, gia đình cần nhanh chóng đưa bệnh nhân vào cơ sở y tế gần nhất có chuyên môn sâu về điều trị đột quỵ, để được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết.Ở khu vực phía Bắc, có Bệnh viện Bạch Mai - nơi tiên phong trong việc điều trị bệnh Đột quỵ cấp. Ngoài ra, còn có các cơ sở khác như: Trung tâm Đột quỵ của Bệnh viện Quân đội 108; Khoa Thần kinh (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa); Khoa Thần kinh (Bệnh viện Việt - Tiệp ở Hải Phòng).Hiện nay, BV Bạch Mai đang triển khai việc chuyển giao các phương pháp điều trị chuyên sâu cho các bệnh viện: Bệnh viện Đa khoa Phố Nối (Hưng Yên), Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình, Bệnh viện Đa khoa, tỉnh Vĩnh Phúc và Bệnh viện Đa khoa Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh.

Cùng với việc đưa bệnh nhân vào các cơ sở y tế chuyên sâu gần nhất, người nhà bệnh nhân cũng cần biết một số thao tác sơ cứu ban đầu cho bệnh nhân. Chẳng hạn như: đặt bệnh nhân nằm nghỉ ngơi, tốt nhất là đặt bệnh nhân nằm nghiêng sang một bên để phòng khi bệnh nhân nôn, tránh bị sặc ở phổi.Thứ hai, không nên cho bệnh nhân dùng bất cứ một loại thuốc gì vì đôi khi bệnh nhân có thể sặc và gây suy hô hấp cấp. Lưu ý, chúng ta không dùng các biện pháp dân gian để sơ cứu ban đầu cho bệnh nhân như: đánh gió hoặc trích máu đầu ngón tay, ngón chân, hoặc là cho sử dụng một số loại thuốc Đông y không rõ nguồn gốc.

Điều quan trọng nhất, chúng ta phải nhanh chóng gọi xe cấp cứu 115 để đưa bệnh nhân vào viện. Đó là cách xử trí ban đầu tốt nhất cho bệnh nhân đột quỵ não cấp./.