Hơn 17 năm, dù trải qua biết bao cay đắng trong trại giam, nhưng cuối cùng ông Huỳnh Văn Nén cũng được minh oan, trả lại tự do và danh dự. Có được điều đó không phải đơn giản, mà chính là nhờ sự kiên trì không mệt mỏi của những con người dám nói lên sự thật, tôn trọng công lý, gõ cửa kêu oan cho ông Nén.

Anh Nguyễn Phúc Thành - người viết đơn tố cáo từ trại giam Sông Cái,  nay đã về làm nông ở xã Tân Minh, huyện Hàm Tân, Bình Thuận

“Lúc vụ án xảy ra, tôi là người được Thọ kể cho nghe vụ việc, tôi canh cánh trong lòng không biết có nên nói ra hay không. Sau khi tôi bị đi trại giam Sông Cái, tôi có hỏi mấy người ở trại tạm giam lên lao động được biết ông Nén nằm trong khung tử hình, tôi thấy bứt rứt, nên quyết định xin cán bộ cho mình suy nghĩ để làm đơn tố cáo”.

Anh Nguyễn Phúc Thành kể với chúng tôi như thế về nỗi day dứt của mình khi đang thụ án tại trại cải tạo Sông Cái vào năm 2000. Anh biết rõ ai là người đã giết chết bà Lê Thị Bông vào đêm 23/4/1998. Một người vô tội đang đối diện với án tử hình. Còn kẻ sát nhân thì nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật. Không thể nào im lặng. Lương tâm anh hối thúc. Anh quyết định viết đơn tố cáo hung thủ thực sự ngay trong trại giam. 

Nghe trình bày, cán bộ trại cải tạo Sông Cái cho anh Thành nghỉ ngơi 3 ngày để bình tĩnh viết đi viết lại nhiều lần lá đơn tố cáo. Lãnh đạo trại xem xét gửi ngay về cấp có thẩm quyền.  

Lúc mẹ anh Thành lên thăm nuôi, anh cũng đưa cho mẹ mình lá đơn mang về đưa cho Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Tân Minh lúc bấy giờ là ông Nguyễn Thận. Sau đó mấy ngày, điều tra viên Cao Văn Hùng có ra trại Sông Cái làm việc, xác minh đơn tố cáo của anh Thành. 

Điều tra viên Cao Văn Hùng cho rằng, đơn tố cáo của anh Thành là không chính xác, công an đã xác minh trong thời gian bà Bông bị giết, Thọ và Việt không có mặt ở địa phương; rồi yêu cầu anh Thành rút đơn lại. Thấy vị điều tra viên thiếu thiện chí, không thật sự an toàn, anh liền viết thêm 1 đơn nữa, nhờ những người đi thăm nuôi khác gửi đường bưu điện về cho ông Thận.

Là Chủ tịch UBND xã Tân Minh, khi vụ án xảy ra, ông Thận có trực tiếp xem hiện trường. Khi công an bắt ông Nén và ông Nén nhận tội, ông Thận có đề nghị công an nên mở rộng điều tra đối tượng có phải Huỳnh Văn Nén không, bởi lúc ấy nổi lên một số vấn đề bất cập, ông chưa hoàn toàn tin vào cơ quan điều tra.

Ông Nguyễn Thận kể lại: “Nhận lá đơn của một phạm nhân ở trại Sông Cái gửi về nhờ mẹ trực tiếp đưa cho tôi. Ngay lập tức tôi đối chiếu với lời tố cáo trong hồ sơ và thấy có phù hợp với nhận định của tôi”.

Từ cơ sở đó, ông Nguyễn Thận điều tra sơ bộ. Ông yêu cầu công an xã Tân Minh xác minh lại các đối tượng đó, trước, trong và sau khi bà Bông chết có còn ở xã Tân Minh hay không. Công an xã Tân Minh trả lời ông bằng văn bản xác định Thọ và Việt trước, trong và sau vụ án “vẫn có mặt tại Tân Minh”, đồng thời gửi văn bản đó về Cơ quan điều tra tỉnh.

Từ niềm tin có thể bỏ lọt tội phạm, ông Thận xin ý kiến của Thường vụ Đảng ủy xã Tân Minh, làm tờ trình gửi đi các cấp. Trong giai đoạn này, ông thu thập và cẩn thẩn cất giữ nhiều tài liệu có giá trị liên quan vụ án.

Mặc dù sức khỏe yếu do mắc bệnh tim, ông Thận đã trực tiếp gặp nhiều người có trách nhiệm ở Trung ương và địa phương, cùng ông Huỳnh Văn Truyện là cha của ông Nén đi gõ cửa kêu oan khắp nơi, có lúc gần như vô vọng.

Tháng 11/2013, cả nước chấn động với vụ án oan Nguyễn Thanh Chấn. Ông Huỳnh Văn Truyện từ Cà Mau ra Bình Thuận nhờ ông Thận ra Hà Nội kêu oan lần cuối. Qua xem xét, ngày 24/10/2014, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao đã ra kháng nghị bản án sơ thẩm số 96 ngày 31/8/2000 của Toà án Nhân dân tỉnh Bình Thuận. 

Tiếp đó, ngày 12/11/2014, Tòa hình sự Tòa án Nhân dân tối cao đã ra quyết định giám đốc thẩm hủy bản án sơ thẩm kết án ông Huỳnh Văn Nén tù chung thân về tội giết người, cướp tài sản của Tòa án Nhân dân tỉnh Bình Thuận để điều tra lại.

Một năm sau, ngày 27/11/2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đã có kết quả điều tra lại, khẳng định có đủ cơ sở kết luận về hành vi của ông Huỳnh Văn Nén không cấu thành tội phạm giết người và cướp tài sản; đồng thời đình chỉ điều tra bị can đối với ông.

Ngày 3/12, ba cơ quan tố tụng gồm: Tòa án Nhân dân tỉnh Bình Thuận, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Bình Thuận và Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đã công khai xin lỗi ông Huỳnh Văn Nén về oan sai trong vụ án giết bà Lê Thị Bông và cả vụ án vườn điều ông bị oan trước đó.

Suốt 17 năm 5 tháng 11 ngày sống trong cay đắng oan khiên, nay đã được trả lại tự do và danh dự, ông Huỳnh Văn Nén nói: “Trong thời gian còn đang điều tra, tôi bị bức cung, nhục hình và đánh đập rất dã man. Có nhiều lần trong giấc mơ tôi tưởng mình đã chết. Đến này hôm nay, tôi vẫn còn trọn vẹn, tôi rất cám ơn các nhà báo, các đoàn luật sư, kể cả gia đình và thầy Thận của tôi”.

Không có những người như anh Thành, ông Thận hay cụ Huỳnh Văn Truyện miệt mài kêu oan cho con, không có những luật sư kiên trì đi tìm ra lẽ phải, không có những nhà báo dám nhìn thẳng sự thật…, có lẽ vào lúc này đây ông Nén vẫn phải chịu bản án oan trong tù./.