Cách đây 1.054 năm, sau khi đánh dẹp và thu phục 12 sứ quân, thống nhất đất nước, thu non sông về một mối, ngày 10 tháng 3 năm Mậu Thìn 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, định đô tại Hoa Lư, lấy niên hiệu là Thái Bình - thành lập nên nhà nước phong kiến Trung ương tập quyền đầu tiên trong lịch sử dân tộc, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự chủ sau hơn 1.000 năm Bắc thuộc.
Kế tục sự nghiệp huy hoàng của nhà Đinh, vua Lê Đại Hành đã cùng quân và dân cả nước phá Tống, bình Chiêm, xây dựng Đại Cồ Việt thành quốc gia hưng thịnh. Cũng tại mảnh đất linh thiêng này, mùa Thu năm Canh Tuất 1010, vua Lý Thái Tổ đã tuyên chiếu rời đô về Đại La tạo vận hội mới cho sức phát triển của đất nước vươn mình tựa thế rồng bay.
Phát biểu khai mạc, ông Tống Quang Thìn, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Ninh Bình, Trưởng Ban tổ chức Lễ hội Hoa Lư nhấn mạnh, hơn 1.000 năm đã trôi qua nhưng âm hưởng giá trị văn hóa lịch sử của Kinh đô Hoa Lư vàng son một thủa vẫn còn vang vọng để hòa cùng nhịp sống tưng bừng, hối hả của lễ hội hôm nay.
Lễ hội Hoa Lư được khai mạc hàng năm là hoạt động văn hóa lâu đời, phản ánh đậm nét, sinh động về cuộc đời, thân thế, sự nghiệp của Đinh Tiên Hoàng đế và lịch sử Việt Nam qua 3 triều đại Đinh - Tiền Lê - Lý. Lễ hội đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân Cố đô Hoa Lư và nhân dân cả nước, được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia:
Về với Hoa Lư hôm nay là về với cội nguồn bằng thi tứ và nước non, bằng tâm thức hướng về ngày đầu dựng nước và giữ nước của cha ông. Với tấm lòng thành kính và biết ơn với các bậc tiên đế, tiền nhân đã có công khai thiên lập quốc, làm nên những trang sử hào hùng của dân tộc, tạo tiền đề cho những bước phát triển rực rỡ của đất nước hôm nay.
Cũng chính vì lẽ đó mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Ninh Bình luôn trân trọng gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp của Lễ hội Hoa Lư như gìn giữ hồn cốt linh thiêng của Cố đô ngàn năm và tạo mọi điều kiện để Lễ hội diễn ra trang trọng, vui tươi, thực sự trở thành sinh hoạt tinh thần giàu bản sắc văn hóa, là nơi chốn đi về của đông đảo nhân dân cùng bạn bè trong nước và quốc tế.
Cũng tại lễ khai mạc, ông Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch UBND tỉnh đã đánh trống khai hội Hoa Lư năm 2022. Tiếp đó, các đại biểu và nhân dân được thưởng thức Chương trình nghệ thuật với chủ đề "Huyền thoại từ lòng đất", với những hoạt cảnh để tưởng nhớ công lao to lớn của Vua Đinh, phản ánh đậm nét, sinh động về cuộc đời, thân thế, sự nghiệp của Đinh Tiên Hoàng Đế và lịch sử Việt Nam qua ba triều đại Đinh - Tiền Lê - Lý.
Trước khi khai mạc Lễ hội Hoa Lư, tại Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư đã diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao thu hút sự tham gia của nhiều du khách và nhân dân. Các hoạt động trong lễ hội được tổ chức đến hết ngày 10/4./.