Những bộ phim về dịch bệnh và lời cảnh báo toàn cầu

Khi dịch bệnh viêm phổi do virus Corona- nCoV đang “oanh kích” toàn cầu với con số tử vong mỗi ngày gây chấn động từ đầu năm 2020 và vẫn còn diễn biến với nhiều bất ngờ, bỗng giật mình khi xem lại loạt phim thuộc thể loại “thảm họa toàn cầu” về dịch bệnh của Hollywood và một số quốc gia khác…

Phim “Outbreak”- 1995.

25 năm trước, khi phim “Outbreak”- 1995, đạo diễn Wolfgang Petersen, đã gây một làn sóng chấn động không nhỏ về dịch bệnh “tử thần châu Phi”. Đây là bộ phim kinh điển dựa trên sự kiện có thực về mối đe dọa của dịch bệnh do virus Ebola gây ra cho nhân loại xảy ra vào những năm 1990, có khả năng tấn công và lây nhiễm rất nhanh chóng, gây ra hiện tượng chảy máu bên trong và những tổn thương dẫn đến nguy cơ tử vong cho người bệnh.

Trong “Outbreak”, loại virus đáng sợ được gọi tên virus Motaba, bắt đầu xuất hiện ở châu Phi, sau đó lan sang Mỹ và nhiều vùng trên thế giới. 

Sang tới thiên niên kỷ thứ 3, những năm đầu của thế kỷ 21, loại phim dịch bệnh toàn cầu có chiều bùng nổ. Phim “28 Days Later”- 2002 và phần tiếp theo mang tên “28 Weeks Later”- 2007, đạo diễn Juan Carlos Fresnadillo, pha trộn hai thể loại viễn tưởng và kinh dị lấy bối cảnh đại dịch zombie- xác sống, nhưng không tập trung vào cách nhân loại đối phó với thảm họa ấy, mà đi sâu mô tả tình hình nước Anh hậu đại dịch, nhân loại có lúc đối xử với nhau tồi tệ hơn cả sự tàn phá của dịch bệnh.

Tình thân, tình bạn rạn nứt, sự phản bội, cô lập được tô đậm trong những thước phim ám ảnh đến phút cuối cùng. Phim là cuộc đối đầu giữa thiện và ác, giữa quân đoàn binh sĩ và các thây ma có sức mạnh cùng độ điên cuồng vô biên. Khi thảm họa ập xuống, con người chứng kiến sự biến đổi của nhân tính, kẻ sống sót đứng trước nhiều lựa chọn khó khăn với đồng loại, là những người đã nhiễm bệnh. Có người sẽ trở thành anh hùng, hy sinh vì người khác, nhưng cũng có kẻ ích kỷ, chỉ nghĩ đến bản thân mình.

Chuyện phim “Children of Men”- 2006, Đạo diễn, Alfonso Cuarón, được nhiều nhà phê bình đánh giá là kiệt tác và là một trong những bộ phim xuất sắc 2 thập kỷ trước. Phim mô tả sự tuyệt vọng của loài người trong bối cảnh dịch bệnh lạ lan tràn. Bắt đầu khi có một căn bệnh kỳ lạ lây lan trên toàn cầu, không gây tử vong nhưng lại khiến cho nhân loại mất đi khả năng thụ thai hoặc sinh con.

Thời gian tìm ra phương thuốc chữa bệnh không còn nhiều khi toàn bộ nhân loại dần trở nên quá già nua để có thể phục hồi dân số. Một câu chuyện giả tưởng cảnh báo thảm họa và một tác phẩm đậm tính nhân văn về việc nhân loại đấu tranh cho sự sống của mình.

“Doomsday - 2008, đạo diễn Neil Marshall, phim nói về loại virus có tên Reaper có sức lây lan khủng khiếp. Ban đầu nó chỉ có biểu hiện như cảm lạnh thông thường, nhưng kỳ thực lại khiến loài người rơi vào thảm họa diệt vong. Virus lây lan khắp Scotland, càn quét khắp nước Anh. Một nhóm các chuyên gia do Eden Sinclair (Rhona Mitra) dẫn đầu đã cố gắng tìm ra phương thuốc để chữa bệnh.

“Blindness”- 2008, đạo diễn  Fernando Meirelles. Nói về dịch bệnh mới xuất hiện gọi là “mù trắng” đã tràn qua thành phố. Tất cả những người nhiễm bệnh đều trở nên mù, trong mắt họ tất cả đều là màu trắng. Những người đầu tiên nhiễm bệnh được chính quyền xếp vào những khu cách ly. “Xã hội mù lòa” nơi đây nhanh chóng sụp đổ, những tên tội phạm và những người khỏe mạnh ăn hiếp những kẻ yếu, chiếm những suất ăn đạm bạc và gây ra những tội ác kinh khủng.

Trong cái xã hội nhỏ đó, vẫn có một người chứng kiến được tất cả. Đó là một phụ nữ không nhiễm dịch, nhưng vẫn đi theo để chăm sóc người chồng trong khu cách ly. Ở đây, cô không cho ai biết bí mật này, và âm thầm hướng dẫn 7 người khác biết cách tránh khỏi bệnh “mù trắng” này.

Trong “The Happening”- 2008, đạo diễn M. Night Shyamalan. Phim nói về sự xuất hiện một loại bệnh dịch kỳ quái, không màu, không mùi, không vị, không gây nên bất cứ một dấu hiệu nào có thể quan sát được trên cơ thể người bị lây nhiễm và khiến cho người mắc bệnh tìm mọi cách để tự sát. Tồi tệ hơn, không có cách nào để có thể ngăn chặn đại dịch. Nó giống như một sinh vật có trí thông minh, biết cách tấn công vào khu vực có loài người sinh sống.

Câu chuyện bắt đầu trong công viên Central Park, vào một buổi sáng đẹp trời, nhưng tất cả lại trở thành ác mộng khi một vài người, sau đó là tất cả mọi người bỗng nhiên dừng lại, tê cứng và tự kết liễu cuộc đời mình bằng những cách rất dã man. Báo, đài, tivi đều ầm ĩ với hiện tượng kỳ lạ này, phải chăng đó là cuộc tấn công của một bọn khủng bố? Hay có điều gì đó không ổn?

Sự kiện mở đầu cho chuỗi biến cố trong “Contagion” - 2011,  của đạo diễn Steven Soderbergh. Beth Emhoff,  một nữ doanh nhân trở về Mỹ sau chuyến công tác tại Hong Kong, đột ngột qua đời vì một căn bệnh kỳ lạ. Chỉ vài ngày sau, dịch bệnh này bắt đầu bùng phát trên toàn thế giới, khiến 26 triệu người tử vong.

Mặc dù là một bộ phim giả tưởng nhưng cốt truyện được xây dựng dựa trên rất nhiều sự kiện có thật. MEV-1, loại virus trong phim, chứa nhiều đặc điểm giống với virus SARS hay cúm gà từng hoành hành trước đây vào năm 2003. Tác phẩm được đánh giá cao vì miêu tả một cách chân thực nỗi sợ hãi và hoảng loạn của toàn nhân loại như những gì từng xảy ra khi dịch SARS hay cúm gà bùng phát.

Phim chạm đến nhiều vấn đề nóng hổi, bao gồm các nhân tố gây ra sự hỗn loạn và sụp đổ trong xã hội, quy trình khoa học giúp nhận diện, mô tả mầm bệnh mới, trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp khi đứng trước mối đe dọa hiện hữu, hạn chế và hậu quả trong những kế hoạch đối phó với dịch bệnh sai lầm …

Phim là ví dụ điển hình cho thấy tâm lý đám đông và những hành vi tập thể có thể dẫn đến hiềm khích và sự mất trật tự trong xã hội, đặc biệt là tại thời điểm dịch bệnh bùng phát, sự bối rối, bất lực liên quan đến việc kiểm soát thông tin, cùng với sự xuất hiện của các kênh truyền thông như blog có thể là cơ hội cho kẻ xấu lan truyền những tin tức xuyên tạc, sai lệch, gây hoang mang dư luận.

Phim cũng đề cập một thực trạng rằng có rất nhiều quy tắc sẽ bị phá vỡ trong bối cảnh đại dịch do một vài cá nhân muốn hy sinh hoặc có kẻ muốn vụ lợi cho riêng mình.

Đặc biệt, một quốc gia châu Á là Hàn Quốc cũng không thơ ơ với thể loại phim đại dịch toàn cầu”. Trong gần 10 năm trở lại đây, họ đã có một số phim rất ấn tượng.

“Deranged” - 2012, đạo diễn Park Jung-woo. Một bệnh dịch khủng khiếp kỳ lạ đang gây ra hoảng loạn trên toàn quốc với số người chết ngày càng tăng đến mức báo động. Chính phủ Hàn Quốc tuyên bố tình trạng khẩn cấp vì không tìm ra nguyên nhân và phương pháp điều trị. Nhân viên bán hàng vật tư y tế Jae Hyuk cũng nghi ngờ gia đình mình bị nhiễm bệnh do có những triệu chứng tương tự.

Trong quá trình phải chạy đua với thời gian để giành lại mạng sống đang bị đe dọa nghiêm trọng của chính gia đình mình, Jae Hyuk cùng với anh trai, thanh tra Jae Pil, bạn gái của Jae Pil là Yeon Yoo đã khám phá ra một sự thật khủng khiếp.

“The Flu”- 2013, đạo diễn  Kim Sung-soo, kể về sự bùng phát của một chủng H5N1 gây chết người trong vòng 36 giờ, ném quận Bundang và Seongnam, ngoại ô Seoul, Hàn Quốc, nơi có dân số gần một nửa triệu người, thành hỗn loạn. Dịch bệnh khủng khiếp này bắt nguồn từ một nhóm người nhập cư trái phép vào Hàn Quốc. Người duy nhất sống sót là tác nhân khiến dịch bệnh lây lan một cách nhanh chóng và vô cùng đáng sợ.

Với tỉ lệ lên tới 2.000 ca nhiễm mỗi giờ cùng với những ca tử vong liên tiếp của các nạn nhân 36 tiếng đồng hồ sau khi mắc bệnh, đại dịch này đã đẩy cả thành phố vào một tình trạng hoang mang tột độ. Để đề phòng căn bệnh lây sang các khu vực khác, thành phố với nửa triệu người, cách Seoul 19km có nguy cơ buộc phải bị chính phủ tiêu hủy.

Trong khi đó, bác sĩ chuyên gia về bệnh truyền nhiễm In Hye và nhân viên cứu nạn Ji Goo buộc phải vào khu vực cách lý để tìm huyết thanh phát triển vắc xin ngăn ngừa căn bệnh, để cứu lấy gia đình mình và những người xung quanh.

“Train To Busan”- 2016, đạo diễn Yeon Sang-ho, phim từ đầu tới cuối lấy bối cảnh trên một chuyến tàu. Cốt truyện bắt đầu khi Hàn Quốc bị tấn công bởi một loại virus bí ẩn, biến con người thành xác sống khát máu. Có mặt trên cao tốc từ Seoul tới Busan là một người cha cùng con gái, hai vợ chồng chuẩn bị đón đứa con đầu lòng và một số cô cậu học sinh cấp 3. Khi đại dịch bùng phát, hành trình 453 km từ Seoul tới vùng an toàn Busan bỗng thành cuộc chiến để sinh tồn.

Và phim mới nhất “The last ship” - 2018, phần thứ 5, đạo diễn Steven Kane và Hank Steinberg, kể câu chuyện đại dịch toàn cầu khiến một nửa dân số thế giới bị diệt vong. Thủy thủ đoàn trên tàu gồm 217 người tìm mọi cách chữa trị để ngăn chặn virus, cứu nhân loại.

Những phim thể loại này đều mang thông điệp cảnh báo toàn cầu về những dịch bệnh do thiên nhiên và cả do nhân tạo có thể hủy diệt nhân loại, hủy diệt sự sống trên trái đất. Đồng thời cũng thể hiện sự hy sinh cao cả của những con người quyết tìm cách đối phó để thoát ra khỏi dịch bệnh..

Và năm 2020, dịch bệnh do virus Corona đang “oanh kích” toàn cầu, có thể diện ảnh Việt Nam và điện ảnh thế giới sẽ có những phim về thảm họa này, để thêm một sự cảnh báo vể những ‘sức mạnh” hủy diệt sự sống nhân loại./.