Người sản xuất bị "trói chân trói tay"
"Chúng tôi không dám in nhiều sách, ra nhiều đĩa. Có nhiều lý do, nhưng trong đó có nạn vi phạm bản quyền. Vì mình làm phải bỏ vốn rất lớn, nếu bị in lậu thì "lỗ" ngay. Cho nên các nhà sản xuất như bọn tôi (kể cả tư nhân) cũng không dám mạnh dạn làm nhiều. Đó là điều trói chân trói tay chúng tôi" - Ông Lương Dũng - Giám đốc kiêm TBT NXB Âm nhạc than thở về nỗi nhọc nhằn của người sản xuất hiện nay.
Ông Lương Dũng nêu một ví dụ cụ thể: "Hiện nay, chúng tôi đang làm 5 tập sách và 4 đĩa VCD chào mừng Đại lễ 1.000 năm Thăng Long- Hà Nội. Với thời giá bây giờ, do sự trượt giá, mỗi bài hát thu phần Audio cũng phải mất đến 4 triệu đồng/bài. Mà chúng tôi phải khó khăn lắm mới thoả thuận được với các ca sĩ". Và chỉ cần đĩa xuất hiện trên thị trường thì cầm chắc không bao lâu sau đó sẽ có đĩa lậu.
 |
Băng đĩa lậu bày bán trên phố Hàng Bài |
Thế nên, những chương trình băng đĩa có chất lượng nghệ thuật cao, ghi dấu ấn trên thị trường đang ngày càng trở nên hiếm hoi. Đó là một điều thiệt thòi cho công chúng và ngay cả các nghệ sĩ.
Hiện nay, sách và băng đĩa lậu bày bán công khai và tràn lan ngay trên các tuyến phố chính của Hà Nội như: Tràng Tiền, Hàng Bài, rồi ở khu vực "Chợ Trời". Còn ở thành phố Hồ Chí Minh cũng hình thành nhiều chợ bán băng đĩa lậu. Hầu hết những phim nổi tiếng đang chiếu rộng rãi ở các rạp, đĩa ca nhạc của các ca sĩ nổi tiếng… đều có mặt ở cửa hàng đĩa lậu. Thậm chí có những đĩa ra cùng với ngày ca sĩ phát hành album chính.
Tâm lý ham đồ rẻ của không ít người "tạo đất" cho băng đĩa lậu tồn tại. Chỉ cần bỏ ra 50.000 đồng là có thể sở hữu hơn chục đĩa VCD, thay vì với số tiền ấy chỉ mua được một đĩa “xịn”. Chính vì vậy, khó có thể biết hiện nay trên địa bàn thủ đô, các thành phố lớn và cả ngóc ngách các thị trấn, thị tứ..., có bao nhiêu cửa hàng băng đĩa đã sao chép đĩa lậu để tung ra thị trường.
Ông Châu Quốc Dũng, Chánh Thanh tra Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Hồ Chí Minh cho biết, thanh tra văn hóa đi bắt băng đĩa lậu hiện nay như quét rác vậy, đi lúc nào cũng có...
Theo các Hiệp hội, tổ chức bản quyền thế giới, tình trạng vi phạm bản quyền ở Việt Nam ở mức "nghiêm trọng", trong đó vi phạm nhiều nhất là đối với lĩnh vực băng, đĩa nhạc, tiếp theo là vi phạm bản quyền phần mềm máy tính và sau đó là vi phạm bản quyền trong lĩnh vực xuất bản.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do mức xử phạt các hành vi vi phạm quá nhẹ. "Tôi cho khung xử phạt của chúng ta quá nương tay. Ví dụ, sản phẩm của đơn vị nào vi phạm thì phải phạt nặng, cho đơn vị đó giải thể luôn… " - Ông Lương Dũng đề nghị.
Cùng liên kết gỡ rối
Theo ông Vũ Ngọc Hoan - Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hoá- Thể thao và Du lịch), với việc ban hành Luật Sở hữu trí tuệ và các nghị định về việc quản lý và thực thi bảo hộ các lĩnh vực bảo hộ quyền tác giả trong các lĩnh vực văn học - nghệ thuật, việc bảo hộ quyền tác giả đã có được những tiến bộ nhất định. Nhận thức của các đối tựợng hưởng quyền và sử dụng quyền được nâng lên. Tuy nhiên, bên cạnh "việc tiếp tục nâng cao nhận thức về vấn đề bản quyền để đảm bảo lợi ích cho những người sáng tạo, thì chúng ta phải kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm. Luật pháp chúng ta cần có những qui định về xử phạt thật nặng đối với những hành vi vi phạm bản quyền tác giả. Đối với các tội phạm lớn có tổ chức thì có thể đưa ra xét xử về hình sự" - ông Vũ Ngọc Hoan nói.
Băng đĩa lậu bị bắt giữ |
Tiến sĩ Poto Wegener - Trưởng phòng Hội viên - Hiệp hội Quyền Tác giả Thụy Sỹ đối với Tác phẩm âm nhạc (SUISA) chia sẻ kinh nghiệm: "Quá trình thực hiện Luật Bản quyền chắc chắn là rất mất thời gian, nhưng chúng ta phải bắt đầu càng sớm càng tốt".
Theo một số chủ cửa hàng kinh doanh băng đĩa, một trong những cách để ngăn chặn được tệ buôn bán đĩa lậu, là giảm giá đĩa gốc. Bên cạnh đó, có thể hạn chế tối đa nạn băng đĩa lậu bằng cách trao thêm thẩm quyền kiểm tra và xử phạt cho địa bàn cơ sở phường xã, quận huyện.
"Ngoài lực lượng thanh tra, công an, thuế, người dân, vai trò của chính quyền xã, phường là rất quan trọng. Nếu UBND xã, phường hiểu và làm tốt, thì các cơ quan chức năng mới có điều kiện thuận lợi truy quét các đối tượng làm và bán các băng đĩa lậu" - ông Lương Dũng đề xuất.
Trong Nghị định 47/2009/NĐ-CP về Quy định xử phạt hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan của Thủ tướng Chính phủ ký, ban hành ngày 13/5/2009 cũng nêu rõ: Chủ tịch UBND cấp xã và trưởng công an cấp xã có quyền xử phạt hành chính các hành vi vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan, phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 2.000.000 đồng. Đây là một trong những động thái tích cực nhằm giảm sự hoành hành của nạn băng đĩa lậu./.