Mỹ và Nga hôm qua (11/9) đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại Syria, được đánh giá là “ cơ hội vàng” cho phép các bên ngồi vào bàn đàm phán, giải quyết xung đột và khôi phục hòa bình bằng con đường ngoại giao.

Chiến đấu cơ xuất hiện tại Syria. Ảnh: mirrorspectrum.

Tuy nhiên, bạo lực gia tăng ngay trước thềm lệnh ngừng bắn cùng với sự can dự của các bên liên quan trong cuộc xung đột khiến dư luận hoài nghi về lệnh ngừng bắn mới nhất.

Theo thỏa thuận, một lệnh ngừng bắn sẽ bắt đầu từ ngày mai (12/9) nhằm cải thiện tình hình nhân đạo cũng như tập trung vào nỗ lực quân sự chung chống các nhóm Hồi giáo cực đoan tại Syria.

Trong một động thái mới nhất giúp thỏa thuận giữa Nga và Mỹ có cơ hội được thực hiện khi Hãng Thông tấn nhà nước SANA cho biết, Chính phủ Syria đã thông qua thỏa thuận và việc ngừng các hành động thù địch sẽ bắt đầu tại thành phố Aleppo vì lý do nhân đạo. Nhiều nước trong khu vực và quốc tế đều lên tiếng hoan nghênh lệnh ngừng bắn.

Đặc phái viên Liên Hợp Quốc Staffan de Mistura cho rằng, lệnh ngừng bắn vừa được nhất trí sẽ là cơ hội để chấm dứt xung đột tại quốc gia Trung Đông này: “Liên Hợp Quốc tin tưởng và hi vọng rằng ý nguyện chính trị giúp các bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn quan trọng. Các bên cần phải duy trì điều này, vì nó tạo ra cánh cửa cơ hội thực sự để giải quyết khủng hoảng”.

Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau khi Nga và Mỹ thông báo đạt được lệnh ngừng bắn, các máy bay chiến đầu đã nhằm vào một khu chợ tại tỉnh Idlib phía Tây Bắc Syria, làm ít nhất 58 người thiệt mạng trong đó có cả phụ nữ và trẻ em. Các cuộc giao tranh cũng tiếp diễn tại thành phố Aleppo hôm qua. Các nhóm vũ trang Syria cáo buộc máy bay Nga thực hiện các cuộc không kích và cảnh báo sẽ có biện pháp đáp trả. Theo giới quan sát, các bên tại Syria đều đang muốn tìm kiếm lợi thế ngay trước thềm lệnh ngừng bắn, nhằm mở rộng khu vực kiểm soát của mình lớn nhất có thể.

Bạo lực phủ bóng ngay trước ngày Thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực khiến nhiều người dân Syria không mấy lạc quan về triển vọng của lệnh ngừng bắn mới nhất.

Một người dân Aleppo chia sẻ: “Chúng tôi đều hài lòng với Thỏa thuận giữa Nga và Mỹ về Syria . Điều này nằm trong lợi ích của người dân Syria , giúp ngăn chặn bạo lực và đổ máu. Đây là bước đầu tiên và rất tốt. Tuy nhiên không có gì đảm bảo nó sẽ kéo dài. Nếu Thỏa thuận được gia hạn thêm 7 hay 10 ngày nữa thì vậy điều gì sẽ xảy ra sau đó?”

Một dấu hiệu cho thấy cuộc xung đột có sự can dự của nhiều bên khi máy bay chiến đấu của Ixraen hôm qua tấn công một vị trí tại Syria gần Cao nguyên Golan. Quân đội Israel cho biết, đây là vụ tấn công nhằm trả đũa một vụ bắn đạn pháo từ Syria rơi vào trong khu vực do Israel kiểm soát.

Kênh Truyền hình nhà nước Syria ngay sau đó cáo buộc Israel đang tìm cách hỗ trợ cho nhóm vũ trang Hồi giáo cực đoan tại Syria.

Ngoài ra, bất đồng chưa được giải quyết giữa Nga và Mỹ trong việc phân loại các nhóm khủng bố với phe đối lập được coi là “ôn hòa” tại Syria cũng có thể ảnh hưởng đến thỏa thuận ngừng bắn. Nếu nhóm vũ trang nào được xác định là phe đối lập thì phải tránh xa các nhóm khủng bố hiện hữu ở Syria hiện nay như Mặt trận al-Nusra và nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS.

Tuy nhiên, việc phân định rõ ràng với Al-Nursa sẽ là một vấn đề khó khăn, vì một số nhóm vũ trang tại Syria hiện đang tham gia trên cùng một số mặt trận với các tay súng của  lực lượng này chống lại quân đội Chính phủ.

Trong bối cảnh có nhiều nguy cơ đe dọa thỏa thuận vừa đạt được, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry kêu gọi tất cả các bên tôn trọng thỏa thuận ngừng bắn. Theo ông Kerry, cần phải dừng tất cả các vụ tấn công bao gồm các cuộc không kích cũng như nỗ lực muốn kiểm soát thêm vùng lãnh thổ để mang lại lợi ích cho các bên trước lệnh ngừng bắn. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng cho rằng, ngừng bắn là điều kiện cần thiết để nối lại tiến trình chính trị đang bị đình trệ. Tuy nhiên, ông Lavrov cũng phải thừa nhận rằng không thể đảm bảo chắc chắn 100% việc thực thi thỏa thuận mà Nga và Mỹ vừa đạt được, bởi có nhiều bên tham gia vào quá trình giải quyết cuộc khủng hoảng Syria./.