Thủ tướng Ireland Leo Varadkar hôm 26/7 cảnh báo sẽ không có thỏa thuận Brexit nào thiếu điều khoản rào chắn về biên giới Ireland. Tuyên bố đưa ra sau khi Tân thủ tướng Anh Boris Johnson cho rằng, thỏa thuận Brexit hiện nay là "không thể chấp nhận" và chuẩn bị cho khả năng Anh rời Liên minh châu Âu (EU) mà không có thỏa thuận.

Điều khoản rào chắn đang ngăn cản Brexit có thỏa thuận. Ảnh: Reuters

Trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Varadkar cho biết, sẽ không có thỏa thuận Brexit hoặc thỏa thuận thương mại tiếp theo nếu Anh không chấp nhận điều khoản rào chắn, một chính sách tạm thời giữ Anh trong liên minh hải quan với EU để chờ giải pháp tốt hơn nhằm ngăn chặn sự quay trở lại biên giới cứng giữa Cộng hòa Ireland và Bắc Ireland. Theo ông Varadkar, với việc kêu gọi xóa điều khoản rào chắn, Thủ tướng Anh đã thực sự tiến đến một Brexit không thỏa thuận.

Ông Varadkar nói: "Brexit không thỏa thuận là mối đe dọa đối với Anh. Nhưng bên duy nhất gây ra Brexit không thỏa thuận chính là chính phủ Vương quốc Anh. Và trong khi tôi chưa thể có cuộc trò chuyện với Thủ tướng Anh Boris Johnson, thì tôi có thể khẳng định, lập trường của Liên minh châu Âu và của Ireland là không thay đổi.

Điều khoản rào chắn là một phần không thể thiếu của Thỏa thuận Brexit. Nếu không có điều khoản rào chắn thì không có thỏa thuận Brexit, không có giai đoạn chuyển tiếp, không có giai đoạn thực hiện và sẽ không có thỏa thuận thương mại tự do cho đến khi tất cả những vấn đề đó được giải quyết. Vì vậy, tôi hy vọng rằng, Thủ tướng mới của Vương quốc Anh không chọn giải pháp không thỏa thuận nhưng điều đó sẽ tùy thuộc vào phía họ”.

Ông Varadkar cũng cho rằng, kịch bản Brexit không thỏa thuận sẽ có thể dẫn tới một Ireland thống nhất vì ngày càng nhiều người dân Bắc Ireland sẽ "đặt câu hỏi về liên minh" với Vương quốc Anh.

Bình luận của ông Varadkar được đưa ra sau khi tân Thủ tướng Anh Boris Johnson cho rằng, thỏa thuận Brexit hiện nay là "không thể chấp nhận" và chuẩn bị cho khả năng Anh rời Liên minh châu Âu (EU) mà không có thỏa thuận. Ưu tiên hàng đầu của chính phủ cánh hữu mới ở Anh là phải ra đi vào đúng ngày 31/10 tới.

Căng thẳng liên quan đến thỏa thuận Brexit xoay quanh "điều khoản rào chắn", cho phép duy trì đường biên giới mở với Ireland. Đây là nội dung gây tranh cãi nhất và là nguyên nhân chủ yếu khiến thỏa thuận Brexit của cựu Thủ tướng Anh Theresa May bị bác bỏ tới 3 lần tại Quốc hội Anh.

Trước đó, phát biểu tại Quốc hội Anh ngày 25/7, tân Thủ tướng Johnson đặc biệt nhấn mạnh việc loại bỏ hoàn toàn điều khoản này là mục tiêu chính trong các cuộc đàm phán tới đây với EU về Brexit. Ông khẳng định sẽ không chấp nhận bất kỳ phiên bản nào của kế hoạch dự phòng biên giới Ireland, mà ông cho rằng sẽ ràng buộc nước Anh với EU cho đến khi hai bên đạt được một thỏa thuận thương mại lâu dài.

“Không một quốc gia nào coi trọng sự độc lập có thể đồng ý với một thỏa thuận với điều khoản rào chắn cho dù là có giới hạn về thời gian. Một thỏa thuận đạt được cần phải xóa bỏ hoàn toàn điều khoản rào chắn”, ông Johnson cho biết.

Trong khi đó, EU kiên quyết lập trường cho rằng kế hoạch dự phòng này là không thể thiếu để tránh một đường biên giới "cứng" trên đảo Ireland giữa Cộng hòa  Ireland thuộc EU và vùng lãnh thổ Bắc Ireland thuộc Anh.  

Trước đó, giới chức EU đã khẳng định không đàm phán lại thỏa thuận Brexit. Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU Michel Barnier cũng nhấn mạnh rằng loại bỏ điều khoản rào chắn là "không thể chấp nhận được"./.