45 năm sau chiến tranh, hậu quả bom mìn vẫn hiện hữu

Hiện nay, diện tích ô nhiễm và nghi ngờ ô nhiễm bom mìn tại Việt Nam khoảng 6,1 triệu ha, chiếm 18,71% tổng diện tích đất tự nhiên cả nước. Số bom mìn, vật liệu chưa nổ vẫn còn nằm rải rác tại tất cả 63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Từ sau năm 1975 đến nay, bom mìn còn sót lại phát nổ đã làm hơn 40 nghìn người chết và 60 nghìn người bị thương. Để làm sạch môi trường do bom mìn và vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh cần hàng trăm năm.

Lực lượng công binh tiến hành rà phá bom mìn.

Việt Nam là một trong những quốc gia bị ô nhiễm bom mìn lớn và chịu hậu quả nặng nề nhất trên thế giới. Theo Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC) số bom đạn quân đội Mỹ đã sử dụng trong chiến tranh Việt Nam khoảng 15 triệu 350 nghìn tấn (trong đó có 7 triệu 850 nghìn tấn thả từ máy bay và 7 triệu 5 trăm nghìn tấn sử dụng trên mặt đất). Tỷ lệ bom mìn chưa nổ chiếm khoảng 5% số lượng bom mìn đã sử dụng. Tất cả các loại bom mìn, vật nổ còn sót lại đều rất nguy hiểm và có thể gây nổ khi tác động phải trong quá trình lao động sản xuất và sinh hoạt hoặc có thể tự nổ do những nguyên nhân về cơ học, lý học hay hoá học.

Từ năm 1975 đến nay, bom mìn còn sót lại đã làm hơn 40 nghìn người bị chết, 60 nghìn người bị thương, trong đó phần lớn là người lao động chính trong gia đình và trẻ em. Chỉ tính riêng tại một số tỉnh miền Trung như (Quảng Bình, Bình Định, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và Quảng Ngãi) đã có trên 22.800 nạn nhân do bom mìn, trong đó, 10.540 người chết và 12.260 người bị thương. Thực trạng ô nhiễm bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam còn rất nặng nề, tai nạn do bom mìn vẫn liên tục xảy ra.

Đại tá Nguyễn Hạnh Phúc, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC) cho biết: "Các địa phương bị ô nhiễm bom mìn hiện nay, đặc biệt là khu vực miền Trung hiện đang bị ô nhiễm rất nặng, có những địa phương tỷ lệ ô nhiễm rất cao, lên đến hơn 90% diện tích đất đai. Được sự quan tâm của Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành thì kế hoạch 2018-2020, Thủ tướng đã đồng ý về chủ trương xây dựng một Dự án rà phá cho các tỉnh này, bao gồm: Hà Giang, Quảng Trị, Quảng Nam…Đây là những địa phương ô nhiễm bom mìn nặng và cần phải thúc đẩy, xúc tiến kể cả nguồn lực trong nước và vận động quốc tế cho vùng ô nhiễm này".

Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước đã quan tâm đến việc khắc phục hậu quả bom mìn, tổ chức rà phá bom mìn, trợ giúp xã hội cho nạn nhân bom mìn tái hoà nhập cộng đồng và tuyên truyền, giáo dục phòng tránh tai nạn bom mìn cho nhân dân. Đặc biệt, công tác hỗ trợ nạn nhân bom mìn, tái hoà nhập cộng đồng do Bộ Lao động Thương binh và Xã hội triển khai, đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo điều kiện để nạn nhân bom mìn hòa nhập cộng đồng. Nạn nhân bom mìn có nhu cầu được phục hồi chức năng và trợ giúp xã hội từ nhà nước và cộng đồng được tham gia vào các hoạt động học tập, lao động, kinh tế - xã hội. Những dịch vụ thiết yếu trợ giúp nạn nhân bom mìn, được triển khai bao gồm: Chỉnh hình, phục hồi chức năng; tư vấn, tham vấn, trị liệu tâm lý tâm lý, vật lý trị liệu, điều trị qua lao động, công tác xã hội, ngôn ngữ trị liệu, đào tạo nghề, dịch vụ việc làm, thụ hưởng các chính sách phúc lợi xã hội.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Bá Hoan, Chánh văn phòng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho biết: Việc khắc phục hậu quả bom mìn và vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh còn gặp nhiều khó khăn và phải mất nhiều thời gian.

Ông Nguyễn Bá Hoan cho rằng: "Với thực trạng ô nhiễm bom mìn như hiện nay, Việt Nam cần 100 năm để khắc phục hoàn toàn bom mìn. Chương trình phát triển bền vững đến năm 2030 của Liên hợp quốc đã nhận định: Khắc phục bom mìn và hậu quả chiến tranh là mục tiêu lớn của thế giới, trong đó có Việt Nam. Trong những năm qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Quốc phòng đẩy nhanh tiến độ khắc phục hậu quả bom mìn tại những vùng bị ô nhiễm. Tuy đã đạt được những kết quả khả quan, nhưng để làm sạch hết hậu quả bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam cần kinh phí hàng chục tỷ USD, chưa kể hàng tỷ USD cho việc tái định cư, đảm bảo an sinh xã hội ở vùng ô nhiễm bom mìn."/.