Nghị quyết về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành vừa được Quốc hội thông qua chiều 24/11.

Phối cảnh cảng hàng không quốc tế Long Thành (Ảnh: KT)

Trong báo cáo giải trình về dự án này, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, có ý kiến đề nghị rà soát, bảo đảm tính chính xác của số liệu kiểm đếm, thống kê, tránh phát sinh thêm kinh phí khi thực hiện; chính sách bồi thường, hỗ trợ không nên tạo ra sự chênh lệch quá lớn so với các dự án trên cùng địa bàn, bảo đảm công bằng về giá bồi thường giữa tổ chức với gia đình, cá nhân.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo tiếp tục hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, trong đó, rà soát để bảo đảm tính chính xác của số liệu liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư như cơ cấu diện tích đất thu hồi (nhất là đất ở), diện tích thiết kế các lô đất nền tái định cư, suất vốn đầu tư.

Ông Thanh nhấn mạnh: Cần quy định rõ suất tái định cư tối thiểu và thiết kế diện tích lô đất tái định cư tối thiểu tại các khu tái định cư bảo đảm phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả của người có đất bị thu hồi; rà soát đơn giá bồi thường, hỗ trợ để bảo đảm công bằng giữa tổ chức với hộ gia đình, cá nhân.

Về cơ chế đặc thù của Dự án, có ý kiến băn khoăn với đề xuất không bị thu hồi đất khi chưa đưa đất vào sử dụng theo tiến độ thực hiện dự án; có ý kiến cho rằng đề nghị của Chính phủ về việc cho phép được khai thác, sử dụng ngắn hạn quỹ đất đã được giao chưa xây dựng hạ tầng và không phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất là mâu thuẫn với quy định “nguồn thu đấu giá quyền sử dụng đất, giao đất tái định cư, cho thuê đất thuộc Dự án được hoàn trả vào ngân sách trung ương”. Có ý kiến băn khoăn về tính hiệu quả, công bằng khi hỗ trợ hộ gia đình bị ảnh hưởng thu nhập với mức 4,5 tháng lương tối thiểu vùng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, theo quy định của Luật Đất đai, khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất thì người sử dụng đất (chủ đầu tư dự án) phải nộp cho Nhà nước khoản tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với phần diện tích được giao, cho thuê.

Ngoài ra, phải nộp bổ sung khoản tiền do việc chậm đưa đất vào sử dụng theo tiến độ. Tuy nhiên, do đặc thù của Dự án là thu hồi toàn bộ diện tích đất 5.000 ha, trong đó có nhiều diện tích chưa sử dụng ngay cho Dự án Cảng HKQT Long Thành được giao cho UBND tỉnh Đồng Nai quản lý.

Dự thảo Nghị quyết quy định Chính phủ giao UBND tỉnh Đồng Nai có kế hoạch khai thác sử dụng quỹ đất này trong thời gian chưa sử dụng cho Dự án để sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, tránh để hoang hóa, lãng phí. UBND tỉnh Đồng Nai có thể cho thuê đất có thời hạn đối với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu, tiền thuê đất vẫn nộp về ngân sách như quy định trong Dự thảo Nghị quyết.

Về hỗ trợ hộ gia đình bị ảnh hưởng thu nhập, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Chính phủ rà soát, quy định mức hỗ trợ cụ thể bảo đảm hiệu quả, công bằng, hài hòa với các dự án đã thực hiện trên địa bàn.

Trước đó, thảo luận tại tổ, nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ mức bồi thường tối thiểu cho một hộ gia đình, việc hỗ trợ để mua được diện tích tái định cư tối thiểu. Theo các đại biểu, cần đảm bảo người dân có đất thu hồi có đủ tiền để mua suất tái định cư. 

Các đại biểu cũng đề nghị làm rõ tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã tính đến trường hợp Nhà nước hỗ trợ người dân được bồi thường mà không đủ tiền mua suất tái định cư tối thiểu hay chưa?

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu nhấn mạnh việc phải có cơ chế quản lý, không để xảy ra tình trạng trục lợi từ cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Theo giải trình của Bộ Giao thông Vận tải, Luật Đất đai 2013 và các quy định pháp luật hiện hành không quy định về mức bồi thường tối thiểu cho một hộ gia đình mà chỉ có quy định về suất tái định cư tối thiểu.

Luật Đất đai quy định: Trường hợp người có đất thu hồi được bố trí tái định cư mà tiền bồi thường, hỗ trợ không đủ để mua một suất tái định cư tối thiểu, thì được Nhà nước hỗ trợ tiền để đủ mua một suất tái định cư tối thiểu./.