Cần làm rõ trách nhiệm cá nhân, đơn vị liên quan

Giải trình trước Quốc hội ngày 3/11, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết Chính phủ đã báo cáo về 5 dự án nghìn tỷ thua lỗ, thời gian qua các cơ quan chức năng phối hợp tháo gỡ nhưng "chưa đạt hiệu quả”.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh

Ngoài 5 dự án này, ông Trần Tuấn Anh cho biết, còn có một số dự án khác cũng đứng trước nguy cơ mất vốn, nếu không có giải pháp ngăn chặn kịp thời, và sẽ có khả năng kém hiệu quả gây ra nguy cơ mất vốn, đầu tư từ nguồn lực của nhà nước cũng như nguồn lực của xã hội. Bộ Công Thương nỗ lực bằng nhiều cách không để thất thoát vốn Nhà nước và làm rõ trách nhiệm cá nhân, đơn vị liên quan.

"Qua những dự án này bộc lộ lỗ hổng trong quản lý nhà nước, thể chế, vai trò của bộ chủ quản cũng như bộ quản lý quy trình thủ tục đầu tư... Do đó, rất cần làm rõ trách nhiệm cơ quan quản lý vốn Nhà nước thời gian tới", Bộ trưởng Công Thương nói.

Bàn về thất thoát vốn Nhà nước tại 5 dự án nghìn tỷ ‘đắp chiếu’, đại biểu Phùng Văn Hùng (đoàn Cao Bằng) bày tỏ sự băn khoăn sau phần giải trình của Bộ trưởng Tuấn Anh, ông đặt câu hỏi: "Bộ Công Thương đã tính toán phương án để xử lý số dự án đắp chiếu hay chưa? Mong Bộ trưởng cho Quốc hội, công luận biết".

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM) đề nghị Bộ Công Thương sớm lập danh mục các dự án đầu tư “đắp chiếu”, có nguy cơ thua lỗ mà Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nêu tại phần giải trình. “Phải rạch ròi số này ra, vì thua lỗ một ngày, một tháng rồi một năm cộng lại thì sẽ là số vốn thất thoát rất lớn. Trong khi người dân tại những vùng sâu, vùng xa lại đang cần Nhà nước đầu tư", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Bộ trưởng Công Thương cho biết, những dự án như giấy Phương Nam, đạm Ninh Bình, Gang thép Thái Nguyên, sơ sợi Đình Vũ, dự án Ethanol... thì đều diễn ra từ quá trình một thời gian rất dài so với quá trình đầu tư của dự án đã được phê duyệt. Đồng thời, trong quá trình thực hiện có rất nhiều các vướng mắc, các thay đổi cả về bối cảnh của thị trường cũng như cả các vấn đề cụ thể trong từng dự án và đã có sự chỉ đạo của các cơ quan các cấp của Nhà nước cũng tháo gỡ, tuy nhiên vẫn chưa đạt được hiệu quả.

Ông Trần Tuấn Anh cho hay, sẽ đánh giá thực trạng hiện nay của dự án, và quá trình điều hành thực hiện các dự án đầu tư này, cũng như làm rõ trách nhiệm của các cấp quản lý, của các chủ đầu tư, của tất cả các cá nhân cũng như đơn vị có liên quan để từ đó có biện pháp xem xét, xử lý.

Theo Bộ trưởng, cần xác định rõ những biện pháp, giải pháp để giải quyết thực hiện dự án này theo nguyên tắc bảo vệ và giữ gìn lợi ích của Nhà nước cũng như hiệu quả của đồng vốn của Nhà nước. Đồng thời, có phương án giải quyết triệt để để đảm bảo không thất thoát thêm vốn của Nhà nước, phù hợp với những nguyên tắc của kinh tế thị trường và hiệu quả, mục tiêu, đầu tư của dự án.

Vẫn chưa ngã ngũ

Đại biểu Phan Việt Cường (đoàn Quảng Nam) cho rằng, đầu tư theo kiểu phong trào nhiều dự án xây dựng nhà máy đường, sản xuất nhiên liệu xăng sinh học ethanol… chưa hình thành đã bị chết yểu, do đánh giá tác động chưa toàn diện nên để lại nhiều hệ lụy khôn lường, ảnh hưởng trực tiếp đời sống của nhân dân, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội, không phải một năm mà nhiều năm làm ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng GDP.

Chia sẻ quan điểm này, đại biểu Huỳnh Thành Chung (đoàn Bình Phước) tán thành: Những dự án đầu tư hiện nay không mang lại hiệu quả cho kinh tế - xã hội, trong đó có dự án Ethanol.

Tuy nhiên, ông Chung cũng có góc nhìn khác với dự án nhiên liệu sinh học Ethanol: "Với bản thân có quá trình nghiên cứu về năng lượng sạch, tôi thấy đối với dự án Ethanol thời điểm nghiên cứu đầu tư của Chính phủ cũng giống như của các ngành ở thời điểm giá dầu rất cao. Như vậy, dẫn đến hoàn toàn về hiệu quả của dự án Ethanol là có nhưng do quá trình giá dầu thế giới suy giảm dẫn đến việc chi phí vận hành và chi phí kinh doanh Ethanol không hiệu quả. Nhưng bản chất dự án Ethanol còn sinh học là chúng ta phải thấy rằng nếu pha trộn với xăng chỉ 5% thôi chúng ta giảm được khí phát thải về ô nhiễm môi trường trên 20%. Vấn đề này chúng ta không thể tính toán, chúng ta cũng không thể xem rằng đó chỉ là một vấn đề đầu tư về kinh tế mà phải xem về việc tác động xã hội cũng giống như vấn đề môi trường của quốc gia của chúng ta hiện nay."

TP HCM và Hà Nội hiện nay ngưỡng khí thải do các phương tiện giao thông thải ra đã vượt ngưỡng và có mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe của cộng đồng dân cư ở các đô thị lớn… Trong bối cảnh đó, đại biểu Huỳnh Thành Chung kiến nghị: "Chúng ta phải có chính sách và hướng để khuyến khích người dân cũng như chế tài để tỷ lệ sử dụng xăng Ethanol được sử dụng một cách triệt để. Như vậy, chúng ta tránh lãng phí tài sản, vì hiện nay tài sản của những nhà máy này chúng ta đã đầu tư rồi mà không thể có cách nào khác là đập bỏ hoặc hủy bỏ nó đi".