Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ KH&ĐT trước Quốc hội sáng 12/11, tiến trình thực hiện và giải ngân các dự án đầu tư công trọng điểm được rất nhiều ĐBQH quan tâm đặt ra. Liên quan đến lĩnh vực này, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, trong năm 2020 và 2021, Bộ GTVT xác định công tác triển khai các dự án đầu tư, trong đó có những dự án đầu tư trọng điểm là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất.
Mặc dù đến hết tháng 9/2021, bình quân giải ngân cho các dự án trên toàn quốc đạt 47,8 % nhưng riêng ngành GTVT đã giải ngân 61,2% là một sự quyết tâm rất lớn của Bộ GTVT. Tuy nhiên, Tư lệnh ngành GTVT cũng thừa nhận, trong giai đoạn vừa qua có 2 dự án trọng điểm quốc gia là sân bay Long Thành và cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2017-2021 đều chậm tiến độ do nhiều nguyên nhân khách quan cũng như chủ quan.
Đối với dự án đường cao tốc Bắc Nam phía Đông, tại Nghị quyết 52 của Quốc hội năm 2017 gồm 3 dự án đầu tư công và 8 dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP. Với 3 dự án đầu tư công, đến thời điểm này ngành đã bám sát nghị quyết và cuối năm nay sẽ hoàn thành 2 dự án Cao Bồ - Mai Sơn và Cam Lộ - La Sơn. Riêng cầu Mỹ Thuận 2 đến thời điểm này tiến độ cũng đã đạt được 70%.
“Vào tháng 6/2020, trước tinh thần đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đối tác công tư, đầu tiên là quốc tế sau đó xin chủ trương chuyển sang đấu thầu trong nước và tổ chức đấu thầu gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do các nhà đầu tư lớn về tài chính ít tham gia, nhưng các nhà đầu tư với dự án, nhà thầu lớn lại quan tâm. Và đặc biệt là năm 2020, do ảnh hưởng của Covid-19 Chính phủ đã đề xuất Quốc hội chuyển một số dự án sang đầu tư công để kích cầu và đẩy nhanh tiến độ. Đến tháng 6/2020, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 1173 chuyển 3 dự án sang đầu tư công, đồng thời cho phép đến năm 2022 sẽ hoàn thành 3 dự án này và hiện đã đạt tiến độ từ 20% - 35%”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, riêng 3 dự án đầu tư theo hình thức PPP hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân sau giai đoạn thu hút vốn cho dự án BOT, tình hình tài chính của các ngân hàng, nhất là các ngân hàng thương mại cũng gặp nhiều khó khăn do huy động vốn ngắn hạn, nhưng cho vay dài hạn. Do đó, Bộ GTVT đã làm việc tích cực với các nhà đầu tư để trong tháng 5/2021 và tháng 7/2021 đã ký hợp đồng với 3 nhà đầu tư theo hình thức PPP.
“Theo quy định, các nhà đầu tư được thu xếp vốn trong vòng 6 tháng và đến thời điểm này sắp hết thời gian, nhưng tình hình thu xếp vốn vẫn gặp nhiều khó khăn. Bộ GTVT được biết t,ình hình tới nay các ngân hàng chỉ cam kết cho vay 6.000/9.300 tỷ và các nhà đầu tư cũng đã đề xuất các giải pháp có thể sẽ huy động thêm nguồn lực từ các loại hình khác. Hiện nay, Bộ GTVT đang rất tích cực làm việc với các nhà đầu tư, các ngân hàng để làm sao ký được hợp đồng tín dụng, bởi nếu không sẽ không triển khai dự án. Vừa qua Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chỉ đạo hàng tháng sẽ chủ trì họp riêng cho cao tốc Bắc Nam phía Đông, trong đó có tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho 3 dự án đầu tư theo hình thức PPP. Qua đây cũng thấy, các dự án PPP đang gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn sắp tới”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể chia sẻ.
Liên quan đến Dự án Sân bay Quốc tế Long Thành, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, sau khi Quốc hội cho chủ trương và Chính phủ phê duyệt, tháng 7/2019, Bộ GTVT đã trình dự án lên Chính phủ, Chính phủ giao Bộ KH&ĐT tổ chức thẩm định, cho phép Bộ KH&ĐT thuê tư vấn nước ngoài để thẩm định lại toàn bộ dự án nên đã kéo dài thời gian thẩm định trong lúc tư vấn nước ngoài phản biện toàn bộ dự án.
Đến tháng 12/2020, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chính thức phê duyệt ACV là chủ đầu tư giai đoạn 1. Trong 11 tháng vừa qua, Tổng công ty này triển khai công tác cũng tương đối tốt, đến thời điểm này đã hoàn thành xây dựng 70% toàn bộ hàng rào khoảng gần 9km, rà phá bom mìn đạt diện tích 75%. Riêng về giải phóng mặt bằng, dù bố trí cho công tác này là hơn 22.000 tỷ đồng, giao cho tỉnh Đồng Nai triển khai từ năm 2018 đến nay nhưng công tác giải ngân còn chậm, mới đạt là 47 % (khoảng hơn 10.000 tỷ đồng).
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, công tác giải phóng mặt bằng chậm do liên quan đến tiến độ xây dựng các khu tái định cư; công tác kiểm đếm, giá xây dựng và đặc biệt là trong thời gian qua bị ảnh hưởng bởi Covid-19. Bộ cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với Đồng Nai để bàn nhau toàn bộ mặt bằng theo tiến độ. Tuy nhiên, đến thời điểm này với 1.265 ha đã được bàn giao, thì cũng không ảnh hưởng đến tiến độ của AVC. Bộ mong lãnh đạo tỉnh Đồng Nai tích cực hơn nữa đấy, giải ngân vốn, giải phóng mặt bằng, thực hiện chu đáo công việc này.
“Nếu không có gì thay đổi, đến tháng 3/2022 sẽ tiến hành đồng loạt các gói thầu về san lấp mặt bằng và xây dựng hạ tầng để đảm bảo là tới tháng 12/2025 sẽ cơ bản hoàn thành giai đoạn 1 để khai thác sân bay Long Thành đúng theo tinh thần Nghị quyết 52 và các nghị quyết Quốc hội đã thông qua”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nêu rõ./.