Ngoài các Viện Hàn lâm và Đại học quốc gia có hệ thống nghiên cứu thì cần có thêm các trường đại học theo hướng nghiên cứu, đặc biệt là viện nghiên cứu trong doanh nghiệp. Đây là nhấn mạnh của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại cuộc họp chiều nay tại Bộ Khoa học và Công nghệ về phát triển khoa học công nghệ trong thời gian tới.
Giai đoạn vừa qua, khoa học công nghệ có đóng góp quan trọng trong thành tựu phát triển chung của đất nước như: góp phần tăng năng suất lao động bình quân lên 5,8%/năm; hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam được hình thành và phát triển với hơn 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam. Đặc biệt, nghiên cứu khoa học và công nghiệp đã đóng góp tích cực trong hoạt động phòng chống dịch Covid-19. Năm 2020, chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam xếp thứ 42/131 quốc gia, dẫn đầu nhóm quốc gia có cùng mức thu nhập và đứng thứ 3 trong ASEAN.
Tuy nhiên, trình độ công nghệ nước ta còn thấp, hoạt động đổi mới, ứng dụng và làm chủ công nghệ của các doanh nghiệp chưa tích cực và hiệu quả. Trong đó, liên kết giữa doanh nghiệp với các Viện nghiên cứu, các trường đại học và cơ quan quản lý nhà nước trong đổi mới, ứng dụng chuyển giao và phát triển công nghệ còn yếu; Thiếu chính sách và sự hỗ trợ của nhà nước cho các doanh nghiệp đưa sản phẩm, kết quả nghiên cứu đối mới công nghệ tiếp cận với thị trường tiềm năng…
Bộ Trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho rằng, thời gian tới, Bộ sẽ tăng cường rà soát những vướng mắc, hạn chế đặt ra, từ đó, có giải pháp thúc đẩy nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo quốc gia.
“Chúng tôi cam kết sẽ thực hiện đổi mới hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, tích cực làm việc với các bộ ngành giải quyết các vướng mắc liên quan đến doanh nghiệp làm thế nào để họ trở thành trung tâm của đổi mới sáng tạo. Tôi cũng rất đồng tình việc tới đây chúng ta nên ủng hộ các tập đoàn, doanh nghiệp thành lập các viện nghiên cứu khoa học công nghệ. Đây là yêu cầu thực tế của doanh nghiệp” - Bộ Trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nói.
Ghi nhận những đóng góp của Khoa học công nghệ vào sự phát triển chung của đất nước trong thời gian qua, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: Bộ Khoa học và Công nghệ cần tiếp tục tháo gỡ vướng mắc để thúc đẩy khoa học công nghệ quốc gia; dựa trên những nghiên cứu của thế giới tìm ra những điểm mới để đề xuất, kiến nghị. Bên cạnh đó, thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nghiên cứu những công nghệ phù hợp với thực tiễn của Việt Nam.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung đổi mới cơ chế phân bổ quản lý vốn ngân sách nhà nước cho khoa học công nghệ trên tinh thần thống nhất, liên thông, công khai minh bạch. Trong đó, những đề xuất nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng thực tế hiệu quả thì ưu tiên đầu tư.
“Tôi rất mong đợi Bộ trưởng và lãnh đạo Bộ bàn và trình sớm với Chính phủ. Chúng ta phải xác định lại hệ thống các cơ sở nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của Việt Nam trong thời kỳ mới. Ngoài 2 viện hàn lâm, 2 trường Đại học quốc gia, hệ thống các viện nghiên cứu của các bộ hiện nay, thì thêm một loạt trường đại học theo hướng nghiên cứu, đặc biệt là viện nghiên cứu trong doanh nghiệp. Xác định rõ những công nghệ trọng điểm của quốc gia thuộc mọi ngành nghề, trên tinh thần mới không nhất thiết thuộc các đề tài do Bộ KHCN đưa ra hoặc cấp hoặc hỗ trợ vốn. Một trong những tiêu chí chính đó là sản phẩm trí tuệ, công nghệ của Việt Nam” - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.
Đối với mục tiêu lấy doanh nghiệp làm trung tâm, Phó Thủ tướng đề nghị cần có cơ chế hướng dẫn vận dụng hạch toán mà doanh nghiệp các nước đã làm để các doanh nghiệp có thể lập quỹ, đầu tư vào khoa học và đào tạo./.