Nhân dịp này, trước khi lên đường sang Việt Nam, Thủ tướng Medvedev đã dành cho các phóng viên Việt Nam thường trú tại LB Nga cuộc phỏng vấn về những vấn đề liên quan đến quan hệ hai nước và chuyến thăm quan trọng này.
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev: Các bạn biết là tôi luôn vui mừng khi được tới thăm đất nước các bạn, bởi vì trong thời gian tôi có thể chứng kiến sự phát triển của Việt Nam, đất nước các bạn đã có rất nhiều đổi thay. Kể từ lần đầu tiên đặt chân tới đất nước các bạn trong thành phần phái đoàn chính thức (khoảng 12-13 năm về trước) ngay từ khi ấy tôi đã nhận thấy trong nền kinh tế Việt Nam có một động lực phát triển, hay như bây giờ vẫn nói là một “sức đẩy” trong sự phát triển, điều này rất thú vị. Tôi chăm chú quan sát những thành quả của các bạn và phải nói rằng những thành quả đó rất ấn tượng. Thấy rõ nền công nghiệp, nông nghiệp phát triển như thế nào, đời sống thường nhật thay đổi thế nào, người dân sống ra sao. Có lẽ đây mới là điều chủ yếu, bởi vì chẳng phải giấu diếm gì việc hai nước chúng ta từ 20-30 năm trước đã không được xếp vào danh sách các nước giàu có nhất, ý tôi nói đến cả Việt Nam cũng như Liên Xô. Bây giờ các bạn có được thành công hiển hiện như vậy, chúng tôi rất phấn khởi.
Còn có một mặt khác nữa. Bên cạnh một đất nước Việt Nam hiện đại, năng động, phát triển nhanh, đất nước đang dần trở thành một trong những quốc gia hàng đầu của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, còn có một Việt Nam cổ kính, với lịch sử và nền văn hóa đặc biệt của riêng mình, những điều nói thật là cũng rất thu hút chúng tôi. Chính vì lẽ đó nên tôi luôn cảm thấy rất thú vị khi ngắm nhìn những di tích lịch sử và văn hóa, ngắm những bố cục, những cảnh sắc có thể nói là nét điển hình của Việt Nam, cố gắng không chỉ nhìn ngắm mà thậm chí nếu có thể còn chụp ảnh lưu lại. Tôi sẽ rất vui nếu có cơ hội làm điều đó trong chuyến thăm sắp tới.
Và cuối cùng là một điều tôi không thể không nói đến một lần nữa. Chúng ta có mối quan hệ thật sự rất chân tình, điều này là sự thật. Tôi đã có lần chia sẻ cảm tưởng của mình về kỷ niệm lần đầu tiên làm quen với các bạn Việt Nam, với những người đồng chí hồi xưa từng làm việc ở Leningrad, trong đó có trường đại học nơi cha tôi giảng dạy. Từ bấy đến nay thật sự không có gì thay đổi. Tất thảy mỗi cuộc gặp gỡ như vậy đều là cuộc gặp gỡ của những người bạn hết sức nhân hậu, cuộc gặp gỡ làm nảy sinh biết bao xúc cảm tuyệt vời. Tôi tin chắc rằng sắp tới cũng sẽ như vậy.
PV:Nga luôn bày tỏ sẵn sàng làm mắt xích kết nối giữa Đông và Tây, bởi cả một tiềm năng to lớn. Còn Việt Nam thì thể hiện sự quan tâm tới việc ký kết thỏa thuận về khu vực thương mại tự do với các nước Liên minh Kinh tế Á-Âu. Xin Ngài Thủ tướng cho biết những bước đi cụ thể tiếp theo nhằm tăng cường vị thế của Nga trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương? ASEAN đóng vai trò gì trong tiến trình này?
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev: Thật sự chúng tôi đã không chỉ một lần bày tỏ mong muốn được hợp tác với các nước trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, với các nước ASEAN và trực tiếp hợp tác với Việt Nam, mà đã thực hiện nhiều bước đi thực tiễn theo hướng này. Đại diện chính quyền Nga, giới doanh nghiệp, khách du lịch là công dân Nga – thường xuyên lui tới các nước trong khu vực. Trong những năm gần đây, chúng tôi đã định hướng chuyển sang hợp tác tích cực với các nước trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
Song ở đây bản thân việc định hướng là chưa đủ, cần phải có những bước đi thực tiễn. Nga tham dự vào nhiều hoạt động, hội nghị quan trọng khác nhau của ASEAN, những mối quan hệ song phương giữa các nước trong khu vực với cơ cấu hội nhập mới của chúng tôi là Liên minh kinh tế Á-Âu... Nga đã có những cuộc tiếp xúc từ cấp thượng đỉnh, cấp cao, cho đến tận những mối quan hệ thường nhật giữa con người với nhau, bao gồm cả quan hệ giữa các đại diện giới doanh nghiệp, với các nước trong khu vực này.
Dĩ nhiên ở vào thời điểm hiện nay chúng tôi có rất nhiều ý tưởng, kế hoạch để theo đó thúc đẩy quan hệ với Việt Nam, là đối tác chiến lược của chúng tôi, lên một tầm vóc mới. Một trong những ý tưởng đó là hiệp định về thành lập khu vực thương mại tự do. Hơn nữa có lẽ đó sẽ là hiệp định đầu tiên được ký kết giữa một bên là Liên minh kinh tế Á-Âu và bên kia là một nước. Với hiệp định đó, về thực chất Việt Nam sẽ được quyền tiếp cận với một thị trường không chỉ bao gồm cư dân Liên bang Nga, mà còn cả các nước đối tác trong Liên minh, trên thực tế là thêm hơn 40 triệu người nữa.
Vì lẽ đó nên tôi rất hy vọng các cuộc hội đàm và chuyến thăm sắp tới của tôi tới đất nước Việt Nam bạn bè sẽ có được những thành quả thực tiễn.
PV:Vậy, trong mối quan hệ với khu vực này thì mối quan hệ hợp tác Nga – Việt trong lĩnh vực khai thác thềm lục địa Việt Nam đang tiến triển thế nào, thưa Thủ tướng?
Thủ tướng NgaDmitry Medvedev: Hai nước chúng ta có bề dày lịch sử quan hệ phong phú trong lĩnh vực khai thác ở thềm lục địa. Chúng ta có ngọn cờ đầu hợp tác là Liên doanh dầu khí “Vietsovpetro” – doanh nghiệp hoạt động đã lâu với hiệp định được ký kết ngay từ thời Liên Xô. Trong những năm tháng ấy liên doanh đã làm được rất nhiều việc: khai thác được một khối lượng lớn dầu mỏ (tới con số hàng trăm triệu tấn) và khối lượng đáng kể khí đồng hành (hàng tỷ mét khối), đó là khối lượng khai thác lớn, tầm cỡ thế giới.
Cũng chính vì lẽ đó nên các bên tham gia liên doanh là công ty “Zarubezhneft” phía Nga và Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam đã thỏa thuận tiếp tục duy trì quan hệ hợp tác liên doanh này trong những năm tới, đến năm 2030, bởi vì sự hợp tác này có tiềm năng to lớn.
Hiện không chỉ riêng công ty “Zarubezhneft”, mà nhiều tập đoàn và công ty của Nga, những doanh nghiệp nhà nước lớn, cỡ như “Rosneft” và “Gazprom”, cũng có các đối tác của mình ở Việt Nam, và mỗi doanh nghiệp trong số đó đều đang tiến hành đàm phán về khả năng hợp tác. Tập đoàn “Rosneft” có dự án về một số khu vực tại thềm lục địa có thể được chào thăm dò khai thác. Ở đó các bên đang tiến hành đàm phán, tôi hy vọng tiến trình đó sẽ đạt kết quả khả quan. Việc đàm phán của tập đoàn “Gazprom” cũng đang diễn ra, tiến trình đàm phán này của họ bắt đầu từ năm 2009. Mức độ sẵn sàng để kết thúc đàm phán của tập đoàn này còn cao hơn.
Tôi hy vọng dự án đó, dự án gắn kết “Gazprom” với các đối tác Việt Nam, mô hình kinh doanh đó, sẽ đi vào hoạt động theo công suất thiết kế vào năm 2016.
Chúng tôi cũng đang có cả một tập hợp các dự án ở Nga và đã mời các bạn Việt Nam tham gia. Xin nói thẳng rằng đây là thực tế rất hiếm khi xảy ra, khi chúng tôi để cho đối tác nước ngoài được tiếp cận, được vào khai thác trên lãnh thổ Liên bang Nga, bởi vì trong lĩnh vực này nói thật rằng mọi việc của chúng tôi đều được chuẩn bị tốt và tiến triển khả quan, song đây là phương án ngoại lệ, đặc biệt, mà chúng tôi dành riêng cho các đối tác Việt Nam của mình.
Điều cuối cùng. Với thực tế chúng ta đã có thời gian hợp tác với nhau đủ lâu, việc tìm ra những hình thức hợp tác mới có triển vọng là điều rất quan trọng. Đó là việc cùng nhau chế biến dầu khí (mà không chỉ là khai thác), cũng như cùng nhau vận dụng những cơ chế kích thích khác nhau, sao cho sự hợp tác của chúng ta phát triển tốt hơn, cả trong vùng thềm lục địa Việt Nam cũng như trên lãnh thổ Liên bang Nga. Có nghĩa là vận dụng các hình thức cơ chế khuyến khích đa dạng, bao gồm cả những hình thức khuyến khích về thuế, bởi vì ở những nơi chúng ta làm việc đã lâu, trữ lượng phần nhiều đã cạn kiệt, cần phải có những giải pháp hoặc là đi xuống sâu hơn, hoặc là tìm kiếm những khu vực mới, mà điều này tất yếu đòi hỏi phải bổ sung thêm vốn đầu tư.
PV:Nga là một trong những nước dẫn đầu về khoa học và công nghệ. Nền kinh tế tri thức sẽ có vai trò như thế nào trong kinh tế toàn cầu và khu vực trong tương lai và sự hợp tác Nga - Việt trong lĩnh vực khoa học và công nghệ cao có triển vọng thế nào, theo ý kiến đánh giá của Thủ tướng?
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev: Cảm ơn các bạn đã đánh giá vai trò đầu tàu của chúng tôi trong lĩnh vực này, thật vui khi được nghe điều đó từ bạn bè và đối tác của mình. Thú thật là chúng tôi hiện đang rất quan tâm đến điều này và cho rằng tương lai dĩ nhiên thuộc về nền kinh tế tri thức, hay như ta vẫn quen gọi là nền kinh tế mới, nền kinh tế gắn liền với việc áp dụng khoa học và công nghệ cao.
Tôi nhớ mãi cuộc gặp mặt với những người đồng chí Việt Nam, những người trước đây đã từng học tập ở Liên Xô, ở Liên bang Nga. Không khí hôm đó thật không thể nào quên. Đó không chỉ là mối quan hệ hữu nghị, mà đó là tri thức, kinh nghiệm được tiếp thu từ thời trước kia ở Liên Xô, ở Liên bang Nga, và những điều đó hiện nay vẫn còn có ích cho đất nước Việt Nam ngày nay, có ích cho quan hệ tốt đẹp của chúng ta. Do vậy nên chúng tôi tất nhiên rất sẵn sàng để phát triển những hình thức hợp tác khác nhau với các bạn Việt Nam.
Để dẫn chứng tôi có thể nêu dự án nhà máy điện nguyên tử “Ninh Thuận-1”, bởi vì tất yếu không thể nghi ngờ đó là lĩnh vực công nghệ cao. Nga hiện đang dẫn đầu trong lĩnh vực công nghiệp nguyên tử và năng lượng nguyên tử. Song để vận hành được những công trình cỡ đó điều cần thiết không chỉ là tiền bạc. Và điều quan trọng cũng không chỉ là xây dựng nhà máy, hơn nữa đây là công trình phức hợp, cần phải đảm bảo hoạt động của nhà máy, đảm bảo an toàn cho nó, vì vậy cần phải có những cán bộ chuyên môn cao. Chính vì vậy nên hiện nay Liên bang Nga chúng tôi đang đào tạo các sinh viên và chuyên gia Việt Nam tại Trường đại học Vật lý – Kỹ sư Moscow và các cơ sở khác, để sau này những chuyên gia đó làm việc tốt tại nhà máy điện nguyên tử nói trên và góp phần vào sự nghiệp phát triển công nghệ cao, trong đó có công nghệ nguyên tử tại Việt Nam nói chung. Tôi nghĩ rằng đó là một thí dụ tuyệt vời về hợp tác, và chúng ta có rất nhiều những thí dụ như vậy. Tôi hy vọng những thí dụ như vậy sẽ còn tiếp tục xuất hiện trong tương lai.
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev: Tình trạng đó chắc chắn sẽ được cải thiện. Dù có sụt giảm nhưng đó không phải là sụt giảm nghiêm trọng, nói chung khách du lịch Nga ở Việt Nam vẫn đông. Tất nhiên có thể không nhiều như khách từ một số nước khác, song ít nhất con số gần 400.000 khách một năm vẫn được coi là nhiều. Tất nhiên ai cũng hiểu yếu tố kinh tế ở đây là rất quan trọng (tôi hy vọng trong thời gian tới, khi tình hình ổn định thì sẽ không còn vấn đề gì nữa), còn về sự hấp dẫn của thị trường nghỉ dưỡng – thì về phía chúng tôi, khách du lịch Nga vẫn có mối quan tâm rất lớn tới việc nghỉ dưỡng ở Việt Nam.
Dĩ nhiên, theo tôi, còn có một điều rất quan trọng, đó là làm thế nào để những dòng khách du lịch đó luân chuyển qua lại, hay có thể nói là luân chuyển cả theo hướng ngược lại. Tôi lưu ý rằng từ phía các bạn Việt Nam, từ phía Việt Nam sang Nga có từ 75.000 đến 80.000 khách du lịch.Tôi nhấn mạnh con số đó là khách du lịch, chứ không phải là những người sang làm việc, số này lớn hơn. Tôi cảm thấy rằng, với việc Việt Nam là một nước đông dân, chúng tôi cũng cần phải nỗ lực cả theo hướng này. Nga là một nước lớn, chúng tôi có nhiều nơi để tham quan, vì thế nên chúng tôi luôn luôn chào đón khách du lịch. Tôi nghĩ rằng chung cuộc là chúng ta có những triển vọng tốt để phát triển việc trao đổi du lịch giữa hai nước.
PV:Thưa Ngài, trong mối quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và LB Nga, có hay không khả năng hoặc kế hoạch cụ thể trong thời gian tới để hai bên có thể thanh toán bằng đồng nội tệ của mình?
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev: Thứ nhất, hiện nay chúng ta không có bất kỳ trở ngại nào đối với việc thanh toán bằng đồng ruble và đồng Việt Nam. Không có bất kỳ trở ngại nào về phương diện pháp lý. Song ở đây còn cần đến yếu tố kinh tế. Chúng ta đã thỏa thuận về khả năng sử dụng đồng nội tệ để thanh toán từ cách đây gần mười năm và thậm chí đã thành lập cả một ngân hàng chuyên biệt, ngân hàng Việt – Nga. Song tất nhiên việc sử dụng đồng nội tệ chỉ có lợi khi hai bên có kim ngạch trao đổi thương mại lớn và khi xuất hiện sự cần thiết tích lũy dự trữ hoặc là bằng đồng tiền của Nga là đồng Ruble, hoặc bằng đồng tiền của Việt Nam là VNĐ. Hiện nay giữa chúng ta việc thanh toán bằng nội tệ chiếm khoảng 1,5%, còn lại tất cả đều thanh toán qua USD, điều này không phải bao giờ cũng có lợi, bởi vì cả với chúng tôi cũng như đối với các bạn USD là ngoại tệ, chúng ta trước hết phải bỏ tiền mua những đồng USD này, và chúng ta bị phụ thuộc vào tỷ giá USD lên xuống thế nào, rồi sau mới có thể dùng nó để thanh toán cho nhau. Về phương diện này thì việc mở các khoản mục ngoại tệ đối ứng trong đồng tiền nội tệ hai nước có thể còn có lợi hơn. Hơn nữa, dĩ nhiên vấn đề được nói đến ở đây không chỉ là các giao dịch thương mại, mà còn cả các giao dịch đầu tư. Chúng tôi hiện đang cố gắng phát triển chủ đề này trong thanh toán hai chiều với các nước khác, với các đối tác của chúng tôi. Tôi cho rằng việc phát triển quan hệ trong vấn đề này với Việt Nam cũng có những triển vọng tốt đẹp. Nhất định tôi sẽ nêu chủ đề này ra trong hội đàm với các đối tác Việt Nam của mình.
Kết thúc buổi trao đổi hôm nay, còn có một điều tôi muốn nói, đó là chúng tôi trông đợi đạt được những kết quả tốt đẹp từ chuyến thăm tới đây tới Việt Nam. Chúng tôi sẽ có một chuyến thăm đủ thời gian để đi thăm một số nơi. Tôi cho rằng điều này cũng chính là một biểu hiện của mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước chúng ta, và cũng là sự mong đợi rằng mối quan hệ đó sẽ phát triển và được tăng cường trong tương lai.
PV: Xin cảm ơn Ngài Thủ tướng./.
Mời các bạn xem nội dung cuộc phỏng vấn: