Chiều 31/3, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì họp Thường trực Chính phủ thảo luận về các giải pháp đảm bảo an sinh xã hội, đề xuất các gói hỗ trợ cho các đối tượng cụ thể, gặp khó khăn thực sự do dịch Covid-19.

Thủ tướng đánh giá, tác động của dịch là rất lớn, không chỉ đối với sản xuất kinh doanh, thu ngân sách mà cả với đời sống của người dân, nhất là người nghèo, công nhân thất nghiệp và một số đối tượng khác không có tích lũy. Chính vì vậy, việc đề xuất các gói hỗ trợ cụ thể cho các đối tượng này là rất quan trọng. Các đề xuất này được thảo luận tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3 vào ngày 1/4. Sau phiên họp, Chính phủ có Nghị quyết thông qua, làm cơ sở cho việc hỗ trợ kịp thời và chính xác.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Theo Thủ tướng, tình thế cấp bách hiện nay đòi hỏi trước mắt tập trung lo cho đời sống của nhân dân, nhất là người lao động, người nghèo, người  yếu thế, người thất nghiệp, người làm bán thời gian, người mất việc làm... để đảm bảo đời sống ở mức cơ bản tối thiểu. Việc có gói hỗ trợ cho người dân cũng là kích cầu tiêu dùng trong bối cảnh nền kinh tế yếu cả cung và cầu chứ không chỉ yếu cung. Đối với các nước, cầu tiêu dùng là rất quan trọng trong phát triển. Đây là gói hỗ trợ người lao động, đảm bảo an sinh xã hội quan trọng và sẽ được thảo luận, quyết định trong phiên họp Chính phủ ngày 1/4.

Nhấn mạnh, chỉ hỗ trợ đối tượng bị ảnh hưởng do Covid-19, không được để lợi dụng chính sách, hỗ trợ tràn lan, Thủ tướng nêu ra 5 đối tượng cần hỗ trợ gồm: người nghèo và cận nghèo; đối tượng chính sách bảo trợ xã hội; người lao động theo hợp đồng phải tạm thời ngừng việc; hộ kinh doanh cá thể phải ngừng hoạt động; và người lao động tự do mất việc.  

Thủ tướng nhấn mạnh phải đảm bảo 4 nguyên tắc hỗ trợ. Một là hỗ trợ các đối tượng chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19 làm giảm sâu thu nhập, mất việc làm, thiếu việc làm, không đảm bảo đời sống tối thiểu. Thứ hai là hỗ trợ theo nguyên tắc chia sẻ, cả người lao động, người dân, doanh nghiệp chịu ảnh hưởng và Nhà nước cùng chia sẻ để đảm bảo mức sống cơ bản tối thiểu, trong đó Nhà nước chi hỗ trợ một phần, phân bổ phù hợp giữa Trung ương và địa phương, đưa thành nguyên tắc. Thứ ba, chính quyền cơ sở, cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan chức năng liên quan có trách nhiệm xác định đúng đối tượng hỗ trợ, đảm bảo công khai minh bạch, không để tiêu cực, trục lợi chính sách, phát sinh khiếu kiện, khiếu nại. Một nguyên tắc nữa doanh nghiệp có trách nhiệm với xã hội và người dân, như giảm giá điện hoặc giãn giá điện, giá nước, giá internet, giá viễn thông và các doanh nghiệp đều phải có trách nhiệm giữ người lao động.

Về nguồn hỗ trợ, Thủ tướng cho biết, chủ yếu là từ nguồn ngân sách Trung ương và địa phương. Từ ý kiến của các bộ, ngành, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nêu một số gói hỗ trợ cho các đối tượng và các đề xuất này sẽ tiếp tục được thảo luận tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ ngày 1/4.

Theo đó, đề nghị hỗ trợ cho các hộ nghèo mỗi hộ 1 triệu đồng/tháng cho các tháng 4,5,6 năm 2020; Đề nghị hỗ trợ cho một bộ phận đối tượng bảo trợ xã hội, người có công với mức hỗ trợ 500.000 đồng/người/tháng từ tháng 4 đến tháng 6/2020.

Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội rà soát, có tiêu chí hỗ trợ cụ thể theo nguyên tắc chỉ hỗ trợ một bộ phận thực sự khó khăn, bị mất việc, không hỗ trợ cho tất cả các đối tượng bảo trợ xã hội, người có công.  

Thủ tướng cũng đề nghị hỗ trợ người lao động có hợp đồng làm việc với doanh nghiệp nhưng phải nghỉ việc, làm việc bán thời gian, nghỉ không lương giảm thu nhập thì mức hỗ trợ 1,8 triệu đồng/người/tháng (tức 50% lương tối thiểu), trước mắt hỗ trợ cho 3 tháng 4,5,6.

Trong trường hợp này, theo Thủ tướng, các doanh nghiệp phải đảm bảo nguồn cùng chi trả thêm tối thiểu 50% lương tối thiểu hàng tháng cho người lao động. Ước tính ban đầu số lượng khoảng 2 triệu người, phân bổ nguồn hỗ trợ cho cả ngân sách Trung ương và địa phương. Nếu doanh nghiệp không đủ nguồn để chi trả tối thiểu 50% lương tối thiểu cho lao động thì thực hiện vay Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam với lãi suất ưu đãi. 

Đối với các hộ kinh doanh cá thể nghèo phải tạm ngừng kinh doanh do khó khăn của Covid-19, Thủ tướng đề nghị mức hỗ trợ 1 triệu đồng/tháng trong 3 tháng 4,5,6 với dự kiến ban đầu khoảng 2 triệu hộ. Chủ tịch UBND các địa phương phải xác định rõ đối tượng, đảm bảo công khai, minh bạch, không được gian dối, trục lợi. 

Đối với lao động tự do không có hợp đồng, mất việc hoặc không có việc làm, mức hộ trợ được đề nghị là 1 triệu đồng/tháng trong 3 tháng 4,5,6. Dự tính ban đầu khoảng 2 triệu người. Các địa phương phải rà soát các đối tượng này, đảm bảo chính xác. Ngân sách Trung ương và địa phương cùng phối hợp hỗ trợ. 

Từ tính toán của các bộ, ngành cho thấy có đủ nguồn để thực hiện gói an sinh xã hội, Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch đầu tư đưa vào báo cáo để trình Chính phủ thảo luận trong phiên hop ngày mai. 

Các Bộ Tài chính, Kế hoạch và đầu tư, Lao động-Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục nghiên cứu cơ chế chính sách, giải pháp đặc biệt tháo gỡ khó khăn sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp, đẩy mạnh vốn đầu tư công.

Trước đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì phiên họp Thường trực Chính phủ về các biện pháp ứng phó Covid-19. Với tinh thần chủ động trong phòng, chống dịch, Chính phủ phải lường trước tình trạng xấu nhất khi dịch bùng phát. Theo Thủ tướng, dù không mong điều này xảy ra, nhưng Chính phủ phải chuẩn bị phương án ứng phó với mọi tình huống của dịch, như phương án bệnh viện dã chiến, huy động nguồn lực và nhiều phương án khác để bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân. Bên cạnh những giải pháp mang tính “tiền khẩn cấp” hiện nay, Thủ tướng cũng yêu cầu chuẩn bị quy trình, giải pháp ứng phó khi có tình huống xấu hơn.

Thủ tướng nêu rõ, hiện nay việc cách ly toàn xã hội là nhằm giãn cách xã hội, giảm nguy cơ dịch lây lan rộng trong cộng đồng, qua đó góp phần kiểm soát dịch. Theo đó, việc nhân dân tự giác chấp hành, thực hiện đầy đủ các biện pháp tự bảo vệ mình, gia đình là rất cần thiết. Chính phủ cũng chưa phong tỏa các thành phố lớn./.