Để chuẩn bị cho cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, hiện nay, các địa phương đang tiến hành việc lập danh sách cử tri và công việc này phải được hoàn thành chậm nhất là ngày mùng 4/ 4/2021. Vậy việc lập danh sách cử tri sẽ được thực hiện như thế nào đối với các đơn vị vũ trang nhân dân? Đây là nội dung được ông Nguyễn Quang Minh, Trưởng ban Dân Chủ Pháp Luật, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giải đáp với phóng viên VOV.
PV: Thưa ông, việc lập danh sách cử tri thì được thực hiện như thế nào?
Ông Nguyễn Quang Minh: Về danh sách cử tri thì sẽ do Ủy ban nhân dân cấp xã lập theo từng khu vực bỏ phiếu. Tuy nhiên, như chúng ta đã biết thì có một số đơn vị hành chính cấp huyện lại không có đơn vị hành chính cấp xã. Tôi nói ví dụ như là hai huyện đảo Côn Đảo hoặc Lý Sơn chẳng hạn thì ở những nơi này, Ủy ban nhân dân huyện sẽ lập danh sách cử tri theo từng khu vực bỏ phiếu, còn danh sách cử tri trong các đơn vị vũ trang nhân dân thì sẽ do chỉ huy đơn vị lập để đưa vào danh sách cử tri của khu vực bỏ phiếu mà nơi đơn vị quân đội đó đóng quân. Theo quy định thì việc lập danh sách cử tri được hoàn thành chậm nhất là 50 ngày trước ngày bầu cử, tức là phải trước ngày 4/4/2021.
Mọi công dân có quyền bầu cử đều được ghi tên vào danh sách cử tri và được phát thẻ cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, trừ những người đang bị tước quyền bầu cử theo bản án quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo và người mất năng lực hành vi dân sự theo quy định tại khoản 1 Điều 30 của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.
Mỗi công dân chỉ được ghi tên vào một danh sách cử tri nơi mình thường trú hoặc tạm trú. UBND cấp xã có trách nhiệm thông báo cho cử tri trên địa bàn về việc lập danh sách cử tri theo từng đơn vị bỏ phiếu. Các cử tri đăng ký thường trú tại địa bàn nào thì được ghi tên vào danh sách cử tri tại nơi mình thường trú. Trường hợp cử tri có nguyện vọng bỏ phiếu ở nơi khác thì người này cần phải thông báo với UBND cấp xã nơi mình đã đăng ký thường trú biết để không ghi tên vào danh sách cử tri tại địa phương này. Trong quá trình lập danh sách cử tri, UBND cấp xã chỉ ghi vào danh sách những cử tri thuộc diện đăng ký tạm trú tại địa phương. Nếu cử tri đó thể hiện rõ nguyện vọng được tham gia bỏ phiếu tại nơi mình đang tạm trú, việc thể hiện nguyện vọng này có thể bằng văn bản hoặc trực tiếp bằng lời nói với người có trách nhiệm. Sau khi danh sách cử tri đã được lập và công bố thì việc thay đổi, bổ sung danh sách được thực hiện theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND vào các văn bản quy định hướng dẫn thi hành luật này.
PV: Vậy ông có thể nói rõ hơn về việc lập danh sách cử tri và thẻ cử tri đối với đơn vị vũ trang nhân dân?
Ông Nguyễn Quang Minh: Trong trường hợp đơn vị vũ trang nhân dân và địa phương có chung khu vực bỏ phiếu thì chỉ huy đơn vị vũ trang nhân dân lập danh sách cử tri trong đơn vị và chuyển cho UBND cấp xã để đưa vào danh sách cử tri của khu vực bỏ phiếu. Đối với cử tri là quân nhân thì cột nghề nghiệp ghi chung là lực lượng vũ trang, cột nơi cư trú thì ghi tên đơn vị hành chính cấp xã nơi đơn vị vũ trang nhân dân đóng quân, không ghi tên hoặc phiên hiệu đơn vị vũ trang nhân dân. Cử tri là quân nhân tham gia bầu cử tại nơi đóng quân thì chỉ được thực hiện việc bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện. Chủ tịch UBND cấp xã ký, đóng dấu vào danh sách cử tri và thẻ cử tri và chuyển lại cho đơn vị vũ trang nhân dân để thực hiện việc niêm yết tại đơn vị phát thẻ cử tri cho quân nhân.
Trường hợp đơn vị vũ trang nhân dân được xác định là khu vực bỏ phiếu riêng thì chỉ huy đơn vị vũ trang nhân dân tổ chức việc lập danh sách cử tri, ghi thẻ cử tri đối với các cử tri là quân nhân trong đơn vị và chuyển cho UBND cấp xã để Chủ tịch UBND cấp xã ký đóng dấu vào danh sách cử tri và thẻ cử tri. Danh sách cử tri này được niêm yết trong phạm vi đơn vị vũ trang nhân dân còn quân nhân mà đã đăng ký thường trú tạm trú ở địa phương gần khu vực đóng quân thì có thể được chỉ huy đơn vị cấp giấy chứng nhận để được ghi tên vào danh sách cử tri và tham gia bỏ phiếu ở nơi cư trú.
Trường hợp một đơn vị vũ trang nhân dân đóng quân trên địa bàn của hai đơn vị hành chính cấp xã trở lên thì chỉ huy đơn vị trao đổi với Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi đơn vị đóng quân đề nghị chỉ định UBND của một trong các đơn vị hành chính cấp xã liên quan phối hợp thực hiện việc lập danh sách cử tri và phát thẻ cử tri cho cử tri tại đơn vị vũ trang nhân dân.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông./.