Các quan chức Cấp cao (SOM) ASEAN và Trung Quốc đã họp không chính thức tại Pattaya, Thái Lan từ 28-29/10/2012. Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh, Trưởng SOM ASEAN dẫn đầu đoàn Việt Nam dự Hội nghị lần này.
Tại Hội nghị, hai bên đã bàn các biện pháp nhằm tăng cường quan hệ ASEAN – Trung Quốc và trao đổi về công tác chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN – Trung Quốc sẽ được tổ chức tại Campuchia cuối tháng 11/2012.
Phát biểu tại Hội nghị, các nước đề cao sự phát triển của quan hệ đối tác chiến lược vì hoà bình và thịnh vượng giữa ASEAN và Trung Quốc, khẳng định cần tiếp tục nỗ lực thúc đẩy mối quan hệ này thông qua các biện pháp hợp tác cụ thể, toàn diện và hiệu quả.
Các nước ASEAN đánh giá cao hỗ trợ của Trung Quốc đối với tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, khẳng định hai bên cần nỗ lực thúc đẩy mối quan hệ này. Các nước cũng sơ bộ kiểm điểm và đề nghị tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình Hành động ASEAN – Trung Quốc giai đoạn 2011-2015, trong đó có việc thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC).
Trao đổi về tình hình Biển Đông, các nước ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông, sớm khởi động đàm phán ASEAN về Bộ quy tắc ứng xử của các bên trên Biển Đông (COC); hai bên cần tiếp tục thúc đẩy xây dựng lòng tin, tăng cường hiểu biết và hợp tác, tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
ASEAN và Trung Quốc khẳng định tầm quan trọng của việc thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố DOC và cùng phối hợp phấn đấu để có thể khởi động thảo luận về tiến trình xây dựng Bộ quy tắc ứng xử của khu vực trên Biển Đông (COC); ASEAN coi trọng tăng cường quan hệ đối tác ASEAN – Trung Quốc, trong khi Trung Quốc đánh giá cao vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực.
Nhân dịp kỷ niệm 10 năm ký kết DOC, hai bên nhất trí sẽ ra Tuyên bố chung Kỷ niệm 10 năm DOC dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN và Trung Quốc vào tháng 11/2012 nhằm tăng cường hòa bình, hữu nghị và hợp tác.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và thịnh vượng giữa ASEAN và Trung Quốc; đồng thời nêu rõ, thực hiện có hiệu quả các hoạt động hợp tác trong khuôn khổ Kế hoạch Hành động ASEAN – Trung Quốc 2011-2015, trong đó có việc thực hiện đầy đủ DOC và tiến tới COC, cũng chính là những đóng góp thiết thực cho việc tăng cường mối quan hệ này.
Về Biển Đông, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh đã phát biểu khẳng định tầm quan trọng hàng đầu của hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải trên Biển Đông đối với tình hình khu vực. Để đạt được điều này, các bên cần tăng cường hợp tác, xây dựng lòng tin trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982. Đồng thời, các bên cần thực hiện một cách đầy đủ, hiệu quả DOC và Tuyên bố nguyên tắc 6 điểm của ASEAN về Biển Đông.
Về xây dựng COC, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh nhấn mạnh, đây là quan tâm và lợi ích chung của cả ASEAN, Trung Quốc và khu vực, các bên cần sớm khởi động đàm phán về COC trên tinh thần hợp tác và trách nhiệm để bảo đảm COC trở thành một công cụ bảo đảm hiệu quả hơn hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp, cũng như việc tuân thủ luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982, trong đó có các quy định của Công ước về tôn trọng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia ven biển. Trong quá trình này, ASEAN cần thể hiện trách nhiệm và vai trò trung tâm của mình vì hòa bình an ninh và phát triển chung của khu vực./.
