Hiện nay, tại Hà Nội, tình trạng bán hàng rong trước cổng trường học diễn ra khá phổ biến. Với mẫu mã đa dạng, bắt mắt, giá rẻ, những món đồ ăn vặt như bim bim, xúc xích, nem chua rán, ô mai, bánh kẹo… luôn thu hút học sinh ở các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Tuy nhiên phần lớn các mặt hàng này đều không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tiềm ẩn những nguy cơ khôn lường đối với sức khỏe người sử dụng.
Tại một số cổng trường học như Trung học cơ sở Ngô Sỹ Liên, Trung học cơ sở Trưng Vương, Trung học phổ thông Việt Đức (quận Hoàn Kiếm), Trung học cơ sở Nguyễn Đình Chiểu, trường Tiểu học và Trung học cơ sở Lê Ngọc Hân (quận Hai Bà Trưng), trường Trung học phổ thông Đào Duy Từ, Trung học phổ thông Lương Thế Vinh (quận Thanh Xuân)… vào giờ tan học, hàng quán được bày bán la liệt trước cổng trường, chủ yếu là các đồ ăn sẵn phục vụ học sinh, bao gồm các mặt hàng như bim bim, xúc xích, nem chua rán, thịt bò khô, kẹo mút, ô mai...
Phần lớn các mặt hàng này không có xuất xứ rõ ràng, sử dụng nhiều phẩm màu, bao bì màu sắc sặc sỡ, đặc biệt là giá rất rẻ. Chẳng hạn, các loại bim bim chỉ từ 1.000 đến 5.000 đồng/gói, một túi bò khô bằng nửa bàn tay có giá chỉ 5.000 đồng, những hộp trà sữa không rõ nguồn gốc giá chỉ 2.000 đồng...
Các loại thức ăn được chế biến tại chỗ như nem chua rán, xúc xích, chỉ với một chiếc bếp gas hoặc lò rán với khay đựng đã rán sẵn hàng chục cái, bên cạnh là chai dầu ăn 5 lít đã biến màu nâu sẫm, vào cuối buổi bán hàng, khi dầu nguội lại được trút vào chai để hôm sau dùng tiếp, chưa kể bụi bẩn, người chế biến không đeo găng tay hay bất kỳ dụng cụ vệ sinh nào.
Nguyễn Tấn Duy, học sinh lớp 7 trường Trung học cơ sở Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng cho biết: “Trước cổng trường em có rất nhiều người bán những đồ ăn bẩn và ôi thiu như tôm, nem chua và nhiều đồ khác. Em thấy các bạn em ăn rất nhiều đồ đó. Tận mắt em nhìn thấy người bán hàng làm rơi đồ ăn xuống đất rồi lại nhặt lên bán tiếp, hoặc họ rán các loại đồ ăn xé, bánh mỳ cay với dầu ăn bẩn nên em rất sợ không dám ăn”.
Thức ăn đường phố thì mất vệ sinh, nhưng không ít các bậc phụ huynh lại tỏ ra khá dễ dãi trong việc chiều theo sở thích, nhu cầu của con. Nhiều người có thói quen dúi vào túi con một ít tiền lẻ để khi tan học trong lúc chờ đợi bố mẹ tới đón hoặc tan giữa ca học, con ăn tạm món gì đó cho đỡ đói, việc này đã khiến các em nhỏ ngày càng sa chân vào những cái bẫy của đồ ăn mất an toàn vệ sinh.
Gần đây, việc phát hiện cơ sở sản xuất bim bim bẩn, sử dụng các thành phần hóa học, phụ gia không rõ nguồn gốc từ Trung Quốc đang khiến nhiều bậc phụ huynh lo ngại về vấn đề an toàn sức khỏe đối với con em.
Chị Trương Thanh Hằng, một phụ huynh ở quận Hoàn Kiếm cho biết: “Tôi thường hay mua bim bim cho cháu ngoài cổng trường, thật ra cũng không yên tâm lắm nhưng trẻ con nó thích.
Một tuần, tôi mua cho cháu 3 lần, mỗi lần một gói. Thật ra cứ nhắc đến cái gì có dính đồ Trung Quốc thì chúng tôi đều thấy lo lắng, không yên tâm nên khi mua thì cũng xem xét, thường mua các loại mà các con hay ăn, còn những loại lạ thì cũng không dám mua”.
Theo các chuyên gia về thực phẩm, hiện có tới 70 đến 80% thực phẩm đường phố nhiễm khuẩn, trong đó có E.coli, loại vi khuẩn gây tiêu chảy, bệnh đường ruột và khuẩn gây tả.
Ngoài ra, thức ăn đường phố thường sử dụng phẩm màu, hóa chất công nghiệp để tạo ra sản phẩm, đây là nguy cơ gây bệnh mãn tính lên gan, thận, thần kinh, gây ung thư. Mặt khác, các chất độc tích tụ lâu dài trong cơ thể sẽ làm xuất hiện nhiều bệnh lạ.
Các loại bột dẻo, bột mì được sử dụng để sản xuất bim bim khi làm nóng ở nhiệt độ trên 120 độ sẽ tạo thành chất acrylamide, gây nguy cơ mắc ung thư rất cao. Chất tạo ngọt Sodium Cyclamate có trong bim bim là chất cấm, không được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm, chất acrylamide phổ biến trong tất cả bim bim được cho là nguyên nhân gây ung thư thận, ung thư phổi, ung thư gan, ảnh hưởng đến thai nhi…
Lượng dầu mỡ nhiều trong quy trình sản xuất bim bim là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường. Ngoài ra, trong bim bim còn có hàm lượng đường, muối nhân tạo dễ khiến trẻ bị mắc tiểu đường hoặc làm giảm insulin, hạn chế sự phát triển cơ thể của trẻ. Ăn nhiều bim bim với hàm lượng rất lớn các chất béo có hại dễ khiến trẻ bị béo phì, đầy bụng, chán ăn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tiêu hóa.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm cho biết: Bim bim thì ngay cả không dùng chất độc hại gì thì bản thân bim bim chúng tôi cũng khuyến cáo là không nên cho trẻ con ăn và không nên coi đó là một món ăn. Bởi nó phần lớn làm từ chất tạo bột cùng một số hóa chất khác để nó nở tạo thành bim bim. Nhưng bim bim bao giờ cũng phải dùng dầu rán.
Dầu trong quá trình đun nhiệt sẽ tạo ra chất rất độc hại, vì vậy người ta khuyến cáo dầu không nên dùng rán nhiều lần và rán ở nhiệt độ thấp chứ không nên rán ở nhiệt độ cao. Tất cả các món nướng, món rán đều có nguy cơ gây bệnh cho con người, khả năng gây ung thư rất cao.
Trong thời điểm này, nhiều người dân đã “nói không với thực phẩm bẩn”. Các trường cần chủ động phối hợp với cơ quan chức năng ngăn chặn các quán hàng rong vỉa hè, tuyên truyền cho học sinh về tác hại của các đồ ăn vặt không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Các bậc phụ huynh nên quan tâm, nhắc nhở, hướng dẫn con em chọn mua những sản phẩm chất lượng, tránh xa các loại bánh kẹo, thực phẩm không đảm bảo an toàn vệ sinh. Mùa hè nắng nóng đã đến nên thực phẩm dễ lên men, ôi thiu, mỗi người nên nói "không" với những hàng rong không che đậy, quán vỉa hè ẩm thấp, bụi bặm, gần cống rãnh, thiếu nước sạch để đảm bảo sức khỏe cho chính mình./.