Từ trung tâm xã Phước Đồng nhìn về các sườn núi xung quanh, nhiều khu đất đã bị đào bới nham nhở, những mảng xanh bị cạo trọc, chỉ còn trơ lại những vạt trắng bên lưng núi. Những khu đất này đang được các “cò” đất mời chào người mua trên các trang mạng xã hội. Cụ thể như chỉ khoảng 150 triệu đồng, người mua sẽ có được một khu đất để xây nhà rộng 100m2, có đường bê tông rộng 5m, có sẵn điện nước. Các lô đất nằm sát khu dân cư, cao ráo, không ngập lụt, thoáng mát lại nhìn được toàn cảnh thành phố Nha Trang… Một số cò đất còn hứa hẹn người mua được xây nhà tự do, điện nước đầy đủ. Tuy nhiên, đây chỉ là những khu đất rừng, đất vườn đồi.
Tại khu vực đường Thái Khang, thôn Phước Hạ, nơi có nhiều khu đất bị đục khoét vào núi tạo mặt bằng theo kiểu ruộng bậc thang, đất đá lởm chởm. Các tuyến đường bê tông cùng các cột điện đưa điện dến khu vực này. Một số hộ dân đã xây dựng nhà và dọn vào ở.
Bà Nguyễn Thị Hiền xây dựng nhà nơi đây cho biết, khu vực này là đất rừng sản xuất, giấy tờ mua bán viết tay. “Ở đây những người mua bán chủ yếu qua giấy viết tay. Mua đất xong muốn xây dựng, người nào có quen biết thì chỉ cần mua vật liệu về là xây được”.
Thời gian vừa qua, thành phố Nha Trang quản lý đất đai tại khu vực đồi núi ở xã Phước Đồng khá lỏng lẻo. Trong 10 năm qua, nơi này đã hình thành nhiều khu dân cư tự phát trên đất rừng với quy mô khoảng 800 hộ dân đã xây nhà ở. Đất rừng bị đào bới, địa chất yếu nên đã xảy ra nhiều vụ sạt sở, làm đổ sập cả trăm căn nhà, cướp đi sinh mạng của hàng chục người dân. Tình trạng phân lô bán nền ngày phức tạp, có những khu vực rộng đến hàng ngàn mét vuông với hàng chục lô các chủ đất thu lợi rất nhiều tiền.
Ông Bùi Cao Pháp, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Đồng cho biết, khu đất tại thôn Phước Hạ cũng như một số khu đất khác đang bị đào bới được các chủ sử dụng đất lấy lý do san gạt để cải tạo vườn. Người dân cần lưu ý khi sang nhượng để xây dựng nhà ở tại những khu vực này vì pháp lý cũng như độ an toàn không đảm bảo.
“Hiện không còn cảnh san ủi, nếu người dân muốn cải tạo đất thì phải làm các thủ tục tại Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho đúng với quy định của Luật Đất đai. Phân lô, bán nền tự phát là vi phạm rõ ràng. Xã cũng đã liên tục cảnh báo đối với các trường hợp mua bán, chuyển nhượng, xây dựng trái phép”, ông Pháp cho hay.
Theo quy định, chính quyền cấp xã không có quyền cắt điện và nước đối với công trình vi phạm trật tự xây dựng, không cưỡng chế công trình vi phạm. Vì thế, tình trạng xây dựng trái phép diễn ra dai dẳng. San lấp, lấn chiếm đất đồi để xây dựng nhà ở đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng tại xã Phước Đồng. Dư luận đặt câu hỏi, vai trò chính quyền cơ sở ở đâu khi để xảy ra tình trạng này trong một thời gian dài?
Hiện, tình trạng phân lô bán nền trái phép tại khu vực này tiếp tục tái diễn. Ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, bên cạnh biện pháp thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm thì tỉnh Khánh Hòa không cho chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại những khu vực đào bới bên sườn núi, đồng thời, sẽ thu hồi những khu vực đất bị hủy hoại, sử dụng sai mục đích.
“Tình trạng phân lô bán nền ở Phước Đồng, tỉnh kiên quyết không chấp nhận, không phê duyệt kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch sử dụng đất của năm 2021 và những năm tiếp theo. Những nơi hiện nay đang có vấn đề, chúng tôi bóc tách từng diện tích đó ra. Đất nào là đất nông nghiệp phải trả lại nông nghiệp”, ông Tuân khẳng định./.