Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa ra Công văn hỏa tốc gửi UBND các tỉnh Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Gia Lai, Phú Yên và TP.Đà Nẵng về việc đảm bảo nguồn nước cấp cho hạ du trong mùa cạn năm 2019.

Trong khi tỉnh Khánh Hòa đối mặt với mưa bão thì hàng loạt hồ chứa thủy điện và thủy lợi tại nhiều tỉnh ở miền Trung lại trơ đáy ngay trong mùa mưa lũ, nguy cơ thiếu nước và khô hạn đang hiện hữu.

Ông Nguyễn Sơn - PGĐ Công ty Thủy điện Sông Bung cho biết năm 2018 hạn hán bất thường.

Theo báo cáo của Tổng cục Thủy văn (Bộ Tài nguyên Môi trường), nguy cơ hạn hán trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn (thượng nguồn cung cấp nước cho vùng hạ du Đà Nẵng, và thành phố Hội An, thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) đang ở mức lo ngại.

Trong hai tháng 9 -10, tổng lượng mưa thấp hơn 30% - 70% trung bình nhiều năm. Lượng nước mùa lũ năm nay cũng thiếu hụt 70-80% so với trung bình nhiều năm.

Ông Nguyễn Sơn, Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Sông Bung cho hay, lượng nước về hồ quá ít nên từ ngày 16/10 – 14/11, thủy điện Sông Bung 4 ở thượng nguồn sông Vu Gia đã ngừng phát điện.

“Qua bao nhiêu năm vận hành thì năm 2018 là năm mà nước về hồ là năm ít nước nhất, chỉ bằng 26% so với trung bình của những năm trước đây. Cho nên từ 16/10/2018 , nhà máy thủy điện Sông Bung 4 đã tách ra khỏi thị trường và không phát điện nữa. Trong hồ chứa hiện có 64 triệu mét khối nước, khả năng thiếu nước năm 2019 sẽ trầm trọng hơn”, ông Nguyễn Sơn nói.

Một công trình thủy điện lớn khác nằm trên thượng nguồn sông Thu Bồn là Sông Tranh cũng đón lượng nước thấp kỷ lục.

Ông Nguyễn Văn Lân, Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Sông Tranh cho biết, riêng tại Sông Tranh năm nay nước rất kiệt. Đến tháng 11, lưu lượng nước về hồ chỉ bằng 10% trung bình năm.

Sau 45 năm, năm nay nước về ở mức thấp kỷ lục. Nếu như thời gian tới, có mưa, lượng nước về hồ đạt 50% thì đến 25/12 tới, mực nước trên hồ thủy điện Sông Tranh chỉ cũng cao hơn mực nước chết một ít.

Ông Nguyễn Văn Lân lo ngại năm 2019, nếu tình trạng thiếu nước xảy ra thì các địa phương ở tỉnh Quảng Nam như thành phố Hội An, thị xã Điện Bàn, huyện Duy Xuyên sẽ bị nhiễm mặn nặng. Vì vậy, ngay từ thời điểm này, Công ty Cổ phần thủy điện Sông Tranh 2 đã tiết kiệm nước tối đa để phục vụ nước cho vụ sản xuất Đông Xuân 2018- 2019.

Những đợt lũ không xuất hiện đúng chu kỳ đã khiến các hồ chứa thủy điện, thủy lợi tại Thừa Thiên -Huế có nguy cơ “trơ đáy”. Đài khí tượng thủy văn tỉnh cho hay từ đầu mùa mưa đến nay, ở hai huyện miền núi của tỉnh lượng mưa rất thấp. Các hồ thủy điện, thủy lợi trọng điểm đều ở mực nước chết.

Tại tỉnh Quảng Trị, tổng lượng mưa trên địa bàn tỉnh là 1.300 mm, đạt 53% so với trung bình các năm. Vì thế, 16 hồ đập lớn trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đều có mức trữ nước rất thấp, có hồ lượng nước tích trữ chưa đến 30%. 

Tại hồ chứa nước Phú Vinh, nơi cung cấp phần lớn nước sinh hoạt và sản xuất cho TP.Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, mực nước đang xuống thấp kỷ lục, trơ chân các cống đập. Mực nước thấp hơn bình quân hằng năm khoảng 5 mét.

Còn tại TP Đà Nẵng, Công ty khai thác công trình thủy lợi thành phố Đà Nẵng cũng đã chủ động xây dựng kế hoạch điều tiết nước phù hợp, ưu tiên nguồn nước cấp nước sinh hoạt và phòng chống hạn.

Hiện nay, trên các lưu vực sông Hương, Vu Gia - Thu Bồn, Trà Khúc, Kôn - Hà Thanh và lưu vực sông Ba đang trong thời kỳ mưa lũ. Tuy nhiên, từ đầu mùa lũ đến nay, tại các lưu vực sông này không có mưa, lũ nên hầu hết các hồ chứa lớn mực nước đều rất thấp, một số hồ đang ở mực nước chết.

Ông Châu Trần Vĩnh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các chủ hồ chứa có kế hoạch tích nước và sử dụng tiết kiệm nước.

Nếu từ nay đến cuối năm không xảy ra mưa lũ  thì nguy cơ thiếu nước ngay trong mùa lũ vẫn còn diễn biến phức tạp, khô hạn có thể diễn ra ngay từ đầu năm 2019./.