Đề thi Ngữ văn khối C, D của đợt 2 kỳ thi tuyển sinh ĐH năm 2014 được đánh giá là có sự đổi mới, khá hay, có tính phân loại cao. Phóng viên báo Điện tử VOV phỏng vấn nhà văn, PGS.TS, chuyên viên cao cấp Vũ Nho, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.
Đề thi khá hay!
Đề thi tốt nghiệp là đề thi dành cho tất cả học sinh phổ thông, yêu cầu của nó là cơ bản và phổ thông.Vì vậy, độ khó của nó là vừa phải, sao cho mọi học sinh đã học qua chương trình đều có thể đạt điểm trung bình trở lên để đỗ tốt nghiệp.
Trong khi đó, đề thi đại học là đề thi tuyển. Đề thi này chỉ dành cho các em học Khá, giỏi, có xu hướng theo đuổi ngành nghề có liên quan đến văn chương. Vì thế, bao giờ độ khó của nó cũng cao hơn đề thi tốt nghiệp. Mặt khác là đề thi tuyển, nên độ phân hóa của nó càng cao càng tốt. Không cần phải để cho tất cả người thi đạt điểm trung bình. Vì thi tuyển, cho nên chỉ lấy từ điểm cao xuống điểm thấp hơn đến khi vừa đủ số chỉ tiêu thì dừng lại. Do đó sẽ có trường hợp người thi đạt điểm 6, điểm 7 vẫn có thể bị rớt, nếu số điểm từ 7,5 đến 10 đã đủ chỉ tiêu tuyển.
Nhà văn Vũ Nho
So sánh đề thi tốt nghiệp và đề thi đại học năm nay, sự khác biệt đầu tiên là đề thi tốt nghiệp chỉ có hai câu, thời lượng làm bài 120 phút. Trong khi đó đề thi đại học khối C và khối D đều có 3 câu, thời lượng làm bài là 180 phút.
Đề thi đại học có 1 câu về đọc hiểu văn bản (2 điểm), 1 câu nghị luận xã hội (3 điểm) và một câu nghị luận văn học (5 điểm). Trong khi đề thi tốt nghiệp thì 1 câu gồm cả đọc hiểu văn bản, kết hợp với nghị luận xã hội (3 điểm); 1 câu nghị luận văn học (7 điểm).
Mức độ yêu cầu của đề thi đại học cao hơn, người dự thi phải độc lập bày tỏ quan điểm, phải bình luận các ý kiến khác nhau được nêu ra trong đề mà không có gợi ý trước.
Thí sinh cần có tư duy tốt khi làm phần nghị luận xã hội
Phần nghị luận văn học, đề đưa ra hai ý kiến khác nhau về vẻ đẹp nổi bật và vẻ đẹp bề sâu. Cả hai ý kiến đều đúng, tổng hợp lại thì mới thành nhận định đầy đủ về hình tượng sông Hương. Người viết cần định hướng như thế để bình luận thì bài viết mới hoàn chỉnh.
Với câu nghị luận xã hội của Đề thi khối D. Đây là một quan niệm thoạt xem thì có vể rất hiện đại. Nhưng nếu xem xét kĩ thì việc cống hiến hết mình là đúng, nhưng còn hưởng thụ tối đa thì không hẳn là đúng. Bởi vì giữa cống hiến và hưởng thụ không phải lúc nào cũng ở mức tương đương. Do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, sự hưởng thụ nhiều khi không thỏa mãn ở mức tối đa. Tinh thần của con người chân chính là cống hiến hết mình, còn hưởng thụ thì tùy thuộc hoàn cảnh, nếu chưa được cao, chưa được tốt thì không phải vì thế mà không cống hiến hết mình. Phải nghĩ đến cống hiến trước, rồi sau mới là hưởng thụ. Mà mức độ hưởng thụ thì không thể bất chấp hoàn cảnh đòi hỏi tối đa.
Câu nghị luận văn học trong đề thi khối D, đề đưa ra hai quan điểm khác nhau, bắt buộc người viết phải lựa chọn một nhận định đúng đắn đề bình luận. Muốn thế, chẳng những phải nắm vững bài thơ của Thanh Thảo, mà còn phải nắm rất vững tiểu sử của Lor-ca. Đây cũng là một cách yêu cầu cao đối với người thi.
Đề có sự thay đổi nhưng không rõ như đề tốt nghiệp THPT
Về đề thi đại học, cấu trúc vẫn tương đương với đề thi năm trước. Có một điểm khác là những năm trước có 2 câu dành cho chương trình nâng cao và không nâng cao, người thi học chương trình nào thì thi câu dành cho chương trình đó. Năm nay, người ra đề đã chọn phần chương trình trùng nhau là chính, và nếu có thì chỉ là dẫn câu nói ở tác phẩm chưa học (Ví dụ tác phẩm “Đời thừa”, các em học chương trình chuẩn không học). Nhưng đó chỉ là văn liệu để hướng đến việc suy nghĩ của người thi về phẩm chất của kẻ mạnh.
Đối với câu hỏi 2 điểm, cũng có một nét mới, đó là có 3 câu hỏi nhỏ về phương thức biểu đạt, phương thức tu từ và câu hỏi về nội dung chính của đoạn văn bản được trích.
Có thể nói rằng, nếu so sánh đề thi đại học môn Ngữ văn năm nay với năm trước thì đã có sự khác biệt, nhưng không rõ bằng đề thi tốt nghiệp THPT. Và theo ý tôi, đây là việc đổi mới thận trọng, cần thiết, không gây xáo trộn lớn. Với chương trình sách giáo khoa giảng dạy Ngữ văn như hiện nay, không thể đột ngột thay đổi. Đột ngột thay đổi trong giáo dục là phiêu lưu. Mọi việc thay đổi cần điễn ra trong lộ trình, được chuẩn bị tốt cả hai phía người dạy và người học, cũng như là trong dư luận xã hội.