Những năm gần đây, đề thi môn Ngữ văn trong các kỳ thi học kỳ đến THPT Quốc gia đã có sự đổi mới theo hướng phát huy năng lực sáng tạo, kiểm tra kiến thức toàn diện của học sinh. Nhiều vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội và đời sống dân sinh được đề cập trong đề thi đã khiến học sinh hứng thú vì không phải học theo lối “thầy đọc trò chép”, học thuộc theo bài văn mẫu nữa.
Tuy nhiên, gần đây, những bài hát được giới trẻ yêu thích hay những bộ phim nước ngoài dài tập có tính chất giải trí cũng được đưa vào đề thi môn Ngữ văn. Điều này đã được thể hiện rõ khi mới đây, trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, tỉnh Quảng Trị đã đưa bộ phim "Hậu duệ mặt trời" - một bộ phim đang được giới trẻ yêu thích vào đề bài môn Ngữ Văn lớp 12 của kỳ thi học kì II.
Ngay sau khi nội dung đề thi được thực hiện, nhiều giáo viên, cán bộ nhà trường đã bày tỏ sự lo ngại về cách thức ra đề theo kiểu này có thể dẫn đến giới trẻ “cổ súy”, bắt chước văn hóa nước ngoài và sẽ khiến các em quên đi các giá trị văn hóa, đạo đức của dân tộc.
 |
Cô Đỗ Thị Quỳnh Hương |
Cô Đỗ Thị Quỳnh Hương, giáo viên dạy Ngữ văn, Trung tâm Giáo dục thường xuyên Nguyễn Văn Tố, Hà Nội cho rằng, học Ngữ văn là hướng con người hiểu được bản sắc văn hóa dân tộc nhưng lại vừa phải có sự hội nhập. Bộ phim “Hậu duệ Mặt trời” chưa đạt được định hướng đó mà chỉ là phim mang tính chất giải trí nên định hướng giáo dục không cao và không gắn sát với thực tiễn cuộc sống.
Bộ phim đã khiến giới trẻ (trong đó có phần lớn là học sinh, sinh viên) rất hứng thú vì có nhiều tình tiết kịch tính và lại mang yếu tố lãng mạn. Điều này có thể khiến giới trẻ chạy tìm kiếm những bộ phim như vậy để xem.
Tuy nhiên, nếu trào lưu này được phổ biến thì sẽ gây tác hại vô cùng lớn là những giá trị văn hóa, đạo đức của người Việt sẽ bị mờ nhạt. Đất nước ta đang hội nhập về văn hóa với các nước khác nhưng phải dựa trên những giá trị truyền thống ở trong nước, ưu tiên giữ gìn và phát huy văn hóa dân tộc.
Với những lý do trên, cô giáo Quỳnh Hương cho rằng, các trường học không nên ra đề thi môn Ngữ văn cổ súy cho những bộ phim mang tính giải trí như “Hậu duệ mặt trời”. Đề thi môn Ngữ văn theo cách thức mở rộng, phát huy năng lực, trí tuệ của học sinh nhưng phải tạo được điểm nhấn về các giá trị văn hóa ở trong nước.
Đề thi nên gần gũi và giáo dục nhân cách cho học sinh
Nếu đưa những bộ phim dài tập nước ngoài vào trong đề thi Ngữ văn thì sẽ khiến học sinh phải mất thời gian theo dõi. Vì thế, cách thức ra đề nên theo hướng phát huy năng lực của học sinh nhưng phải sát thực với đời sống như: Vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, môi trường, biển đảo…
Những chủ đề này không chỉ gần gũi mà còn có tác dụng giáo dục trực tiếp với học sinh. Cô giáo Phạm Thị Thu, Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Phúc Thọ, Hà Nội nêu ý kiến.
Không chỉ ra đề thi bám sát cuộc sống xã hội, việc giảng dạy đề thi Ngữ văn ở các trường học cần thay đổi theo hướng cho học sinh thảo luận theo nhóm để các em tự do trao đổi vê một chủ đề nào đó một cách hứng thú nhất.
Cô giáo Phạm Thị Thu |
“Đề thi Ngữ văn phải giáo dục nhân cách của học sinh chứ không thể đưa một bộ phim nước ngoài mang tính giải trí như “Hậu duệ mặt trời” được giới trẻ yêu thích vào đề được.
Tại sao đề thi Ngữ văn không đề cập tới hành động dũng cảm của một học sinh cứu người khỏi đuối nước, tình cảm của một học sinh nhiều năm cõng bạn đến trường, thanh niên sau khi rời giảng đường đã tình nguyện đến những vùng khó khăn để làm việc… Đó là ý kiến của ông Nguyễn Quốc Bình, Hiệu trưởng trường THPT Việt Đức, Hà Nội.
Song song với việc đổi mới đề thi môn Ngữ văn, các trường THPT phải thay đổi cách thức giảng dạy theo hướng phát huy năng lực, tính chủ động, sáng tạo của học sinh.
Thông qua việc dạy văn, học sinh sẽ dần hoàn thiện nhân cách để trở thành “công dân toàn cầu” không chỉ được trang bị kiến thức mà còn có kỹ năng sống, giải quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống; đồng thời giúp cho giới trẻ biết được trách nhiệm của mình đối với bản thân, gia đình và xã hội trước những vấn đề, sự kiện nóng hổi của đất nước.
Vì vậy, khó khăn nhất đối với giáo viên dạy Ngữ văn là giải quyết được những vấn đề trên cũng như làm sao giúp học sinh hứng thú với môn học này một cách hiệu quả nhất./.