Các hoạt động đốt rác ngoài trời phát sinh nhiều chất ô nhiễm độc hại như dioxin, cyanide, phenol… ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường và  sức khỏe con người. Đây là nội dung được đề cập trong hội thảo do Tổng cục Môi trường Việt Nam (Bộ Tài Nguyên và Môi trường) tổ chức sáng nay (23/11), tại Hà Nội. 

Hội thảo Các giải pháp tận dụng sinh khối nhằm giảm thiểu hoạt động đốt ngoài trời.

Thành phố Hà Nội và các tỉnh, thành phố ở đồng bằng sông Hồng đang phải đối mặt với một trong những vấn đề lớn là việc đốt rơm rạ và các phụ phẩm nông nghiệp, vào mỗi mùa thu hoạch, cũng như đốt chất thải sinh hoạt, đốt ngoài trời tại làng nghề và các khu vực nông thôn.

Do việc đốt phế phẩm ở nhiệt độ thấp (200-700 độ C), thời gian không đủ để đốt cháy hoàn toàn nên phát thải rất nhiều chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, độc hại như dioxin, cyanide, phenol… trong khói bụi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người. Hiện 28 nhóm chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP) có trong nhiều lĩnh vực, liên quan đến nhiều bộ, ngành, nhưng chưa có quy định quản lý.

PGS-TS Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết: “Khi người ta đốt như thế này thì không thể kiểm soát được quy trình, không có cách nào kiểm soát cả. Khí thải phát ra không thu được mà đưa hết vào môi trường, đầu tiên là môi trường không khí, sau đó lắng đọng xuống môi trường đất và môi trường nước. Vật dụng bị cháy có nhiều thành phần, có các cấu tử độc hại, tạo ra lượng khí độc rất lớn trong luồng khói”.

Bụi mịn đang là một trong sáu yếu tố chính gây ra ô nhiễm không khí và được xem là yếu tố gây ô nhiễm trầm trọng nhất ở các nước đang phát triển. Bởi vậy, tìm kiếm các phương pháp tận dụng rác sinh khối theo cách an toàn, thân thiện với môi trường sẽ làm giảm khối lượng phải đem đốt.

Tại hội thảo, Tiến sĩ Đào Đức Liêm, Trung tâm Phát triển nông nghiệp bền vững đề xuất các giải pháp sử dụng phế, phụ phẩm nông nghiệp như sản xuất thủ công mỹ nghệ từ rơm, xơ dừa, bẹ ngô; vật liệu xây dựng/ván ép từ mùn cưa, gỗ, rơm; làm thức ăn chăn nuôi từ rơm rạ, thân ngô, rau xanh; làm đệm lót sinh học trong chăn nuôi; bể biogas. 

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Truyền thông Môi trường cho biết, có nhiều mô hình cộng đồng tối ưu hóa trong nông nghiệp giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, tăng phân hủy sinh khối tại ruộng; sử dụng một số hóa chất sinh học tăng khả năng phân hủy của sinh khối; tận dụng vỏ trấu, rơm làm chất đốt như than nén để thay thế than củi; sản xuất giấy từ mùn cưa…

Ông Nguyễn Việt Dũng nói: “Ngoài việc đã có các mô hình của công đồng nhằm giảm thiểu đốt sinh khối thì chúng ta phải đánh giá tính hiệu quả của các mô hình, từ đó có những điều chỉnh, thảo luận và nhân rộng mô hình đó trong thực tiễn, thực sự có hiệu quả đối với môi trường, có hiệu quả kinh tế và mang lại lợi ích cho cộng đồng. Mong rằng các mô hình này sẽ được nhân rộng trong phạm vi toàn quốc”./.