"Lương y như từ mẫu" (Thầy thuốc như mẹ hiền), những lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu trong bức thư gửi Hội nghị cán bộ ngành Y tế ngày 27/2/1955, thực sự là kim chỉ nam cho mỗi cán bộ, nhân viên ngành Y tế nước ta.
Sáu mươi năm trôi qua, những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh với đội ngũ thầy thuốc nước nhà vẫn có tính thời sự và thiết thực để các "chiến sĩ áo trắng" tăng cường trau dồi y đức, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, phục vụ nhân dân.
Sức khỏe là tài sản lớn nhất của mỗi người. Nghề thuốc được tôn vinh là nghề cao quí bởi họ là người thực hiện sứ mệnh thiêng liêng: "trị bệnh cứu người", chăm sóc sức khỏe, vun đắp cho sự sống, thậm chí nhiều khi giành giật tính mạng cho bệnh nhân từ bàn tay của tử thần.
Trong xã hội loài người, ngành nghề nào cũng đòi hỏi phải có đạo đức, thường gọi là "đạo đức nghề nghiệp". Nhưng với ngành Y, vì sự liên quan trực tiếp đến sức khoẻ và tính mạng của con người, nên vấn đề y đức đặc biệt coi trọng. Người ta thường nhắc tới "Lời thề Hippocrates", lời của ông tổ ngành Y, thầy thuốc danh tiếng thời Hy Lạp cổ đại, sống cách chúng ta gần 2.500 năm. Theo đó, thầy thuốc trước khi hành nghề bắt buộc phải thề "sẽ trung thành với quy tắc danh dự và sẽ liêm khiết trong khi hành nghề bác sĩ".
Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, một danh y Việt Nam thời hậu Lê, trong các tác phẩm đồ sộ của mình, từ những trăng đầu tiên đã dạy y đức cho người thầy thuốc trước khi dạy họ làm thuốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bức thư gửi Hội nghị cán bộ ngành y tế ngày 27/2/1955 căn dặn: "Lương y phải như từ mẫu" .
Sứ mệnh của những người làm nghề Y đòi hỏi họ phải biết hy sinh và hy sinh vô điều kiện vì người bệnh. Nghề nghiệp nào cũng đòi hỏi sự rèn luyện, đòi hỏi phải "khổ công mới thành tài", nhưng có lẽ những người làm nghề y phải trải qua sự lựa chọn khắt khe nhất. Người bệnh trông đợi ở các thầy thuốc sự kiên trì, nhẫn nại, tận tụy, hy sinh như mẹ hiền yêu con, đồng thời phải thực giỏi, có trình độ chuyên môn cao, là những chuyên gia tiêu biểu, hàng đầu...
Trong cơ chế thị trường, có một số người trong ngành Y vì chạy theo đồng tiền mà đánh mất nhân cách, nhân phẩm, hành động vô đạo đức. Những chuyện vòi vĩnh "phong bì", lừa đảo bệnh nhân, kê thuốc hưởng hoa hồng, hay sự vô cảm của một số bác sĩ không có lương tâm... đã làm xói mòn lòng tin của người dân về y đức của các thầy thuốc. Việc làm của những "con sâu làm rầu nồi canh này" đã tổn hại đến danh dự của hầu hết những người thầy thuốc chân chính.
Nghề Y là một nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt. Tuy nhiên, thực tế là chúng ta chưa thực sự có cách thức để tuyển chọn, đào tạo và đãi ngộ đúng nghĩa "đặc biệt". Trong đội ngũ thầy thuốc vẫn có nhiều người không giỏi. Trong khi đó, đa số các bác sĩ giỏi có mức thu nhập thấp, đời sống khó khăn và phải chịu áp lực công việc rất lớn... Lấy những lý do ấy, để biện minh cho việc đạo đức nghề nghiệp xuống cấp thì không thể chấp nhận được.
Nhưng chúng ta cũng không thể kêu gọi đội ngũ những người làm nghề y trau dồi y đức với những lời hô hào suông. Thầy thuốc cũng phải mưu sinh, nên việc kêu gọi cán bộ y tế hy sinh mà không quan tâm đến đời sống của họ thì việc giáo dục đạo đức không hiệu quả. Về vật chất, những người thầy thuốc cần phải có cuộc sống không quá thiếu thốn, để yên tâm làm chuyên môn. Điều các thầy thuốc cần nhất là một môi trường làm việc chuyên nghiệp, để phát huy được khả năng chuyên môn. Họ cũng cần được sự tôn trọng từ những người lãnh đạo và từ phía bệnh nhân.
Để thầy thuốc có được niềm tin yêu của toàn xã hội, trau dồi y đức là cần thiết, nhưng đó không phải là những việc cao siêu, xa vời. Nó thể hiện qua những việc làm rất cụ thể như: tấm lòng trong sáng, ý thức trách nhiệm với công việc, chuyên môn cao, cử chỉ dịu dàng, hòa nhã, hết lòng thông cảm, thương yêu, tận tình chăm sóc người bệnh.
Trau dồi y đức không vụ lợi là gieo nhân lành. Điều này thể hiện trách nhiệm cao cả và sự vinh quang của những người làm nghề y, để hình ảnh của những thầy thuốc luôn luôn sáng đẹp trong lòng nhân dân./.