Với những đặc thù về vị trí địa lý, tỉnh Quảng Ninh là một trong những địa bàn trọng yếu trong công tác phòng, chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại diễn biến phức tạp, chủ yếu các mặt hàng tiêu dùng nhập khẩu có điều kiện. Các đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để qua mặt lực lượng chức năng. Ngành Hải quan Quảng Ninh đã và đang tăng cường kiểm soát khu vực cửa khẩu, vùng giáp biên có đường mòn, lối mở, kiểm tra các phương tiện vận chuyển hàng hóa có dấu hiệu vi phạm lưu thông qua địa bàn. 

Thành phố Móng Cái. tỉnh Quảng Ninh là một trong tuyến đầu chống thẩm lậu hàng hóa từ Trung Quốc sang Việt Nam. Ðịa bàn chủ yếu diễn ra hoạt động vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới là khu vực từ Km1 đến Km4 thuộc các phường Ka Long, Hải Yên; khu vực Vàng Lầy, Lục Lầm thuộc các phường Trần Phú và Hải Hòa và khu vực phường Trà Cổ, xã Bình Ngọc…

Xe hàng hóa đi qua cầu Bắc Luân 2.

Hiện, thách thức lớn đối với lực lượng kiểm soát Hải quan là tình trạng đối tượng “trá hình” cư dân biên giới, lợi dung chính sách miễn thuế đối với cư dân biên giới để buôn lậu. Từ đầu năm đến nay, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái đã bắt giữ và xử lý 04 vụ có giá trị hơn 325 triệu đồng liên quan hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới và vi phạm về khai hải quan của người xuất cảnh, nhập cảnh đối với ngoại tệ tiền mặt. Ông Đoàn Thế Thăng, Phó Chi cục trưởng, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái cho biết: các đầu nậu thuê cư dân mang vác hàng hóa nhập lậu qua cửa khẩu trên danh nghĩa hàng của cư dân trao đổi gây khó khăn cho lực lượng Hải quan trong kiểm soát.

Ông Đoàn Thế Thăng cho biết: "Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn, phòng quản lý cửa khẩu tuyên truyền chế độ chính sách cư dân biên giới tránh tình trạng  cư dân biên giới quay vòng nhiều lần xách hàng không danh mục theo quy định. Một số đối tượng lợi dụng kích động nhân dân gây rối trật tự ở khu vực cửa khẩu, tỉnh chỉ đạo rất quyết liệt tình trạng này, hải quan cửa khẩu  Móng Cái tăng cường thu thập thông tin xử lý đối tượng có biểu hiện thu gom hàng hóa".

Các mặt hàng mà các đối tượng buôn lậu đưa vào Việt Nam chủ yếu là thuốc lá điếu, điện thoại di động, mỹ phẩm, ngoại tệ, đồ điện lạnh, pháo, hàng tiêu dùng... Hàng hóa được cất chứa trên các con đò sắt neo đậu rải rác và trà trộn cùng với hàng hóa xuất nhập khẩu chính ngạch dọc các tuyến sông Ka Long, sông Bắc Luân (phía bên Trung Quốc) để chờ thời cơ đưa hàng vào thành phố Móng Cái. Do địa hình mở, đường biên giới dài và con sông có chiều ngang hẹp, nên các đầu lậu có thể cho hàng cập vào bất cứ bến đò nào. Cụ thể ngày 6/04, Đội Kiểm soát Hải Quan số 1 phát hiện, bắt giữ vụ vận chuyển trái phép 20 chiếc điện thoại di động. 

Mới đây, ngày 21/4, Trạm Kiểm soát liên hợp Km15-Bến tàu Dân Tiến đã phát hiện một số đối tượng điều khiển xe máy chở 30 thùng carton hàng hóa chạy trên đường quốc lộ 18A về tập kết tại Bến cá Quảng Nghĩa. Tổ tuần tra kiểm soát bắt giữ hơn 1.000 sản phẩm đồ chơi bạo lực trẻ em cùng 150 sản phẩm mỹ phẩm và 120kg bánh kẹo do Trung Quốc sản xuất. Ông Nguyễn Đức Hải, Trạm phó Trạm kiểm soát liên hợp Km 15, cho biết luôn duy trì thực hiện công tác vận động quần chúng để xây dựng mạng lưới cơ sở bí mật tại các khu vực trọng điểm, đồng thời tăng cường kiểm tra kiểm soát hiệu quả các mặt hàng nhạy cảm, hàng cấm.

Ông Nguyễn Đức Hải khẳng định: "Hoạt động thương mại, tình hình buôn lậu đã giảm so với cùng kỳ. Trạm lập kế hoạch phòng chống buôn lậu từ đầu năm với 05 lực lượng. Hàng ngày đều có cán bộ trực tiếp kiểm tra, chấn chỉnh tác phong làm việc cho nên việc phiền hà sách nhiễu tiêu cực không còn".

Lũy kế từ ngày 01/01 – 15/3, lực lượng Hải quan Quảng ninh đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 28 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa với trị giá hàng vi phạm trên 2 tỷ đồng. Đáng chú ý là nổi lên tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá điếu vẫn tiềm ẩn diễn biến phức tạp. Hải quan Quảng Ninh đã phát hiện, bắt giữ 5 vụ với 3 đối tượng vận chuyển trái phép thuốc lá điếu, tang vật thu giữ gồm 18.590 bao thuốc lá điếu các loại, có trị giá ước tính gần 600 triệu đồng.

Vùng biển Quảng Ninh trải dài trên 200 km, có hàng ngàn hòn đảo lớn nhỏ, nhiều luồng lạch, bãi ngang, bến đỗ. Đây là điều kiện dễ dàng cho các đối tượng lợi dụng để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa khoáng sản, sản phẩm động vật hoang dã qua biên giới. Tuy thời điểm hiện tại hoạt động buôn lậu chưa “nóng” và phức tạp nhưng do trong thời gian gần đây, lực lượng chức năng đã bắt giữ nhiều án ma túy lớn được đối tượng lợi dụng cho lẫn vào với hàng hóa xuất khẩu để trung chuyển đi các nước khác.

Từ nay đến cuối năm, Hải quan Quảng Ninh chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng khác trên địa bàn nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa nói chung. Các chi cục xác định những lĩnh vực trọng yếu cần gắn công tác kiểm tra giám sát hải quan với công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại. Cụ thể là: Các lô hàng đông lạnh tạm nhập tái xuất có xuất xứ từ Châu Phi và các nước, vùng lãnh thổ có nguy cơ cao về buôn bán, vận chuyển sản phẩm động vật hoang dã và ma túy. Đặc biệt là chú trọng công tác quản lý, chống thẩm lậu hàng tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan vào nội địa.

Theo Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, thống kê sơ bộ quý I/2019, các lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện, bắt giữ, xử lý hơn 33.500 vụ việc vi phạm, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2018. Cụ thể, trên tuyến biên giới đường bộ, tại các tỉnh: Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh, Hà Nội... nổi lên tình trạng nhập lậu hàng tiêu dùng từ Trung Quốc vào Việt Nam./.