Tại khu đô thị Tân Tây Đô, huyện Đan Phượng (Hà Nội), vào những ngày giáp Tết, khu biệt thự “bỏ hoang” ở đây trở thành nơi chứa nguyên vật liệu để sản xuất ô mai cung ứng Tết. Hàng trăm bao tải chứa ô mai vứt lăn lóc trên nền đất ẩm ướt và bốc mùi ẩm mốc. Ô mai được phơi khắp nơi trên đường, trong nhà ngoài ngõ, trong những tấm vải bạt cáu bẩn là ô mai đã bị chảy nước.

Phần lớn nguyên liệu ô mai như mơ, mận, sấu ở đây được các chủ hàng thu mua đầu mùa từ các tỉnh miền núi phía Bắc, sau đó đem về ngâm, tẩm, ướp, tích trữ đợi đến gần Tết thì sàng lọc và đưa ra thị trường. Vì thế giá ô mai này được bán buôn rất rẻ khoảng 20.000 đồng/kg.

Trước đó, nhiều cơ quan báo chí đã phản ánh tại một phường ở quận Hà Đông (Hà Nội), ô mai làm từ sấu, quất, chanh,… cũng được sản xuất theo quy trình ngâm trong bể gạch thô, mặt nước nổi đầy bọt, váng đen lẫn lộn với bao tải, gạch đá, đất cát, dưới chân hố, nước đen chảy thành dòng. Thậm chí một số nơi còn phơi ô mai trực tiếp trên nền đất. Theo một số người dân tại đây, khu vực sơ chế ô mai này quanh năm bốc mùi khó chịu. Các cửa hàng bán ô mai sau khi nhập hoa quả mặn từ đây về sẽ qua một số công đoạn như làm ngọt, xào đường, trộn gừng, tùy theo thương hiệu rồi “hô biến” thành ô mai sạch đưa đi tiêu thụ.

Các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định, khi ăn phải các loại ô mai, mứt được sản xuất trong môi trường “bẩn” như vậy, nguy cơ bị đau bụng là rất cao. Ngoài ra, ăn phải ô mai, mứt “bẩn” sẽ bị rối loạn tiêu hóa, thậm chí ngộ độc thực phẩm. Ô mai, mứt “bẩn” thường được sử dụng chất phụ gia thực phẩm không đảm bảo như đường hóa học, phẩm màu… Các chất này dễ gây ngộ độc nếu ăn phải lượng lớn. Ngoài ra, cách chất này nếu sử dụng lâu dài sẽ gây ảnh hưởng đến gan, thận, dạ dày và thậm chí gây ung thư. Một số loại ô mai quá mặn ẩn chứa nguy cơ tăng huyết áp.

Trao đổi về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh nguyên Trưởng khoa công nghệ thực phẩm (Viện Công nghệ sinh học và công nghệ thực phẩm) cho biết: "Ô mai nếu được thu hoạch bảo quản trong môi trường không sạch sẽ, ẩm mốc sẽ gây độc cho người sử dụng. Tuy nhiên, bản thân ô mai được làm từ mơ, mận, sấu, cóc, hay những quả chua thì ít gây độc hại. Còn những loại mứt, ô mai giàu protein như mứt lạc, đậu tương nếu bị nấm mốc rất nguy hiểm vì chứa nhiều độc tố. Các độc tố này dù được chế biến qua nhiệt độ cao cũng không bị phân hủy và khi ăn vào vẫn bị ngộ độc như thường. Nếu sử dụng liều cao sẽ gây ngộ độc cấp tính còn dùng ít lâu ngày sẽ gây ra ngộ độc từ từ rất nguy hiểm".

TS. Thịnh khuyến cáo, tránh dùng các sản phẩm không có màu tự nhiên… Về nguyên tắc, quy trình sản xuất ô mai, mứt bao gồm việc chọn lọc loại quả đạt chuẩn, ngâm với muối để hết chất chát, phơi để se hoặc sấy khô và cuối cùng là nhào gia vị. Tuy nhiên, quy trình này có đảm bảo hay không tùy thuộc vào từng cơ sở. Nếu phát hiện các cơ sở sản xuất không đảm bảo cần phải báo cơ quan chức năng để xử lý./.