“Hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng là đột phá của ngành y tế“

Ông Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng, hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng quốc gia là bước đột phá bởi nó chuyển từ việc quản lý tiêm chủng, vắc xin trên giấy sang quản lý bằng phần mềm tiện lợi và tiết kiệm hơn rất nhiều.

- Bộ Y tế đã chính thức khai trương hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng quốc gia. Qua quá trình thử nghiệm trước khi khai trương thì ông có nhận định gì về hiệu quả của hệ thống này đem lại?

Với cơ quan quản lý như Bộ Y tế thì đương nhiên hệ thống này rất phù hợp vì phần mềm cho biết toàn bộ quá trình, kế hoạch và triển khai kế hoạch cho các chương trình tiêm chủng. Tuy nhiên, một đánh giá rất quan trọng từ người sử dụng trực tiếp sử dụng hệ thống này là các cán bộ y tế cơ sở khi triển khai ở 5 tỉnh thành phố, 100% xã phường đã đánh giá là rất tiện sử dụng và hỗ trợ tốt cho công việc của họ.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long

Tuy nhiên một điều nữa chúng tôi đang đợi đánh giá là đánh giá của người dân đối với hệ thống này vì yếu tố quan trọng cấu thành trong hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng quốc gia chính là người dân. Người dân có thể giúp cho Bộ Y tế rất nhiều trong việc quản lý đối tượng tiêm, tức là chính con em mình trong vấn đề về tiêm chủng, dinh dưỡng, sức khỏe.

Tuy nhiên, cần phải có thời gian để đánh giá về vấn đề này, nhưng chúng tôi đang tiến tới phải làm sao tiện ích nhất cho một người dân có con em nhỏ khi ứng dụng hệ thống này trong ngành Y tế.

Tôi cho rằng đây là bước đột phá khá lớn, bởi trước đây chúng ta vẫn có vấn đề về lập kế hoạch, rồi quản lý tiêm chủng vắc xin, rồi vấn đề về quản lý sau tiêm chủng trên sổ sách truyền thống nhưng bây giờ chúng ta sẽ triển khai hoàn toàn bằng hệ thống điện tử. Hệ thống này sẽ quản lý vắc xin bằng hệ thống điện tử, cho đến thực hiện buổi tiêm cũng bằng hệ thống điện tử. Tới đây, sẽ có hình ảnh buổi tiêm không có giấy tờ nào trên bàn nữa mà chỉ thực hiện qua hệ thống thiết bị điện tử, qua máy tính và quản lý sau tiêm chủng cũng thực hiện như vậy.

- Để vận hành hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng quốc gia trong bối cảnh trình độ công nghệ thông tin của các cán bộ y tế cơ sở không đồng đều và không phải người dân nào cũng biết sử dụng. Vậy các ông và phía Viettel đã giải bài toán này như thế nào?

Khi tiến hành thiết kế cho phần mềm này thì chúng tôi tính đến cả những người có trình độ tin học rất thấp, người ta có thể sử dụng điện thoại thông minh thì có thể sử dụng phần mềm này. Phần mềm này rất tiện ích, trên máy tính để bàn, máy tính bảng, điện thoại thông minh đều dùng được. Và các động tác sử dụng rất là dễ. Bên chúng tôi xác định là những nhân viên y tế ở cơ sở, nhất là ở vùng sâu vùng xa, thì người ta không thể có kiến thức nền tảng tin học như những nơi khác nên chúng tôi đã xây dựng phần mềm trên cơ sở như vậy.

Qua quá trình làm việc với Viettel, chúng tôi thấy rằng điều quan trọng nhất của những người làm kỹ thuật của Viettel để xây dựng hệ thống này là họ luôn biết lắng nghe. Ở đây lắng nghe không phải lắng nghe chúng tôi mà họ luôn lắng nghe cán bộ y tế cơ sở, lắng nghe ý kiến của những người trực tiếp sử dụng phần mềm này, từ đó họ sẽ có ý kiến phản hồi tốt nhất để xây dựng hệ thống. Thông thường cán bộ công nghệ thông tin nghĩ rằng người khác có trình độ tin học cao như mình, nhưng thực ra không phải vậy. Trong khi đó cán bộ y tế thì lại nghĩ rằng những người khác phải có kiến thức y khoa như mình. Nhưng ở đây hệ thống này là sự phối hợp hài hòa giữa 2 bên đã tạo ra sự thành công của sản phẩm. Nếu không có thì Viettel chúng tôi vẫn sẽ phát triển phần mềm rất hoàn hảo, nhưng người ta không sử dụng được vì đòi hỏi quá cao về mặt kỹ thuật. Qua quá trình phối hợp chúng tôi cùng với Viettel đã phát triển phần mềm này vừa dễ sử dụng, vừa tiện ích, đó là điều quan trọng.

- Hiện có nhiều đơn vị công nghệ thông tin đang phát triển sản phẩm, giải pháp cho y tế, vậy Bộ Y tế sẽ chọn đơn vị có điều kiện như thế nào để sử dụng sản phẩm, giải pháp của họ?

Quan điểm của chúng tôi là lựa chọn theo cơ chế thị trường. Nếu một sản phẩm tốt của đơn vị nào làm thì người ta đều có thể sử dụng. VNPT hay là Viettel hay bất cứ đơn vị nào khác có sản phẩm tốt phục vụ cho hệ thống y tế, thì đều có thể được lựa chọn. Ví dụ như hệ thống thông tin kết nối dữ liệu bảo hiểm y tế thì không phải một đơn vị nào mà có nhiều các đơn vị tham gia.

Ở đây xin lưu ý chúng tôi chỉ thuê dịch vụ công nghệ thông tin chứ không phải thuê thiết kế phần mềm, hai vấn đề này khác nhau rất nhiều. Hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng quốc gia sẽ do Viettel vận hành và phải đảm bảo cho hệ thống này chạy dễ dàng, đồng bộ và chúng tôi trả tiền thuê. Về chi phí thuê hệ thống này như thế nào thì thời gian tới 2 bên sẽ ngồi tính và các cơ quan thẩm định nhất là Bộ Tài chính sẽ có thẩm định theo giá thuê dich vụ công nghệ thông tin chung.

- Trong bài phát biểu của mình tạo sự kiện này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam kỳ vọng đây chỉ là khởi đầu để Bộ Y tế đẩy mạnh ứng dụng CNTT. Vậy Bộ Y tế sẽ triển khai chỉ đạo này như thế nào?

Tôi cho rằng có rất nhiều việc phải làm để thực hiện theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Việc làm đầu tiên là phầm mềm này phải được triển khai trên phạm vi toàn quốc, kết thúc việc sử dụng giấy truyền thống. Hiện nay, việc quản lý tiêm chủng ở tuyến cơ sở đang có 12 quyển sổ theo dõi, nhưng một năm tới chúng tôi đưa ra lộ trình là phải không còn quyển sổ nào nữa mà phải dùng phần mềm hết. Để thực hiện được điều này rất khó khăn, nhưng đó là Phó Thủ tướng yêu cầu, và đó là thời gian chậm nhất mà chúng tôi phải thực hiện.

Thứ hai là trên cơ sở phần mềm này sẽ có những phần mềm tích hợp, ví dụ như ngay trong phần mềm này đã có đó là theo dõi dinh dưỡng của trẻ, theo dõi dinh dưỡng trong suốt cả cuộc đời thời thơ ấu. Hiện chúng ta có tới 22 triệu học sinh và chúng tôi sẽ phải quản lý sức khỏe học sinh này bằng ứng dụng công nghệ thông tin. Sắp tới hệ thống này sẽ tích hợp cả quản lý sức khỏe cá nhân, khi mà chúng ta có những phần mềm dịch vụ y tế cơ bản thì phần mềm này liên kết phần mềm kia tạo ra cơ sở dữ liệu như vậy.

Mục tiêu quan trọng nhất của ngành Y tế là mỗi người dân tự biết được tình trạng sức khỏe của mình, tự quản lý được sức khỏe của mình, và tự nâng cao được sức khỏe của mình. Mỗi một người dân khỏe là cả nước khỏe theo, đúng lời Chủ tịch Hồ Chí Minh, và cũng là mong muốn của ngành Y chúng tôi. Đây cũng là cải cách hành chính, tạo điều kiện tiếp cận thuận lợi nhất, mang ngành Y tế tới người dân gần hơn nữa, đó là mục tiêu chúng tôi đang hướng tới.

Xin cảm ơn ông!