Sáng nay (14/11), Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng

Ông Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh: Vai trò đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội của TP HCM đang chậm lại. Thành phố đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do sức ép quy mô dân số tăng nhanh, hạ tầng chậm cải thiện, tác động ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu ngày càng lớn, khả năng thu hút vốn đầu tư mới giảm, cản trở sự phát triển bền vững. Do đó, cần có cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp với yêu cầu phát triển của TP HCM trong giai đoạn mới. 

Tăng quyền tự quyết

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu hàng loạt cơ chế đặc thù cho TP HCM, trong đó có cơ chế cho phép Thành phố được thí điểm áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù về quản lý đất đai, quản lý đầu tư, quản lý tài chính - ngân sách, cơ chế ủy quyền giữa các cấp chính quyền và thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc Thành phố quản lý.

Thí điểm giao cho HĐND TP HCM quyết định: Chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10 ha trở lên nhưng phải đảm bảo diện tích đất trồng lúa theo quy định của Chính phủ trong mỗi kỳ kế hoạch sử dụng đất.  Đồng thời, quy định trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10 ha trở lên được thực hiện như đối với trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 10 ha.

HĐND TP HCM cũng được thực hiện thí điểm quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án nhóm A sử dụng ngân sách của Thành phố theo quy định của Luật đầu tư công.

TP HCM được thực hiện thí điểm đối với Luật thuế tài sản; tăng thuế suất đối với các sắc thuế khác (trừ thu từ hoạt động xuất nhập khẩu); tăng mức phí, lệ phí; ban hành chính sách thu phí, lệ phí mới… Các khoản thu tăng thêm do điều chỉnh chính sách thu trên, ngân sách thành phố được hưởng 100% và không dùng để xác định tỷ lệ phần trăm (%) đối với các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách Thành phố.

Tăng giới hạn mức dư nợ vay

Bên cạnh đó, TP HCM sẽ được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức trong nước khác và từ nguồn Chính phủ vay ngoài nước về cho Thành phố vay lại với mức dư nợ vay không vượt quá 90% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp. Tổng mức vay và bội chi ngân sách của TP HCM hằng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật ngân sách nhà nước.

Hằng năm, Thành phố được bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương tương ứng 70% số tăng thu ngân sách trung ương từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách thành phố so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao.

Ngân sách thành phố được hưởng 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản nhà nước gắn với tài sản trên đất theo quy định của Luật quản lý, sử dụng tài sản nhà nước.... Thành phố cũng được hưởng số thu từ cổ phần hóa của các doanh nghiệp nhà nước do UBND thành phố quản lý và phần thu được từ thoái vốn nhà nước tại các tổ chức kinh tế do UBND thành phố làm đại diện chủ sở hữu.

Tập trung thuế tài sản đối với nhà, đất

Đối với việc thí điểm thuế tài sản, ông Nguyễn Đức Hải lưu ý: Đây là sắc thuế mới, thuộc thẩm quyền của Quốc hội theo quy định của Hiến pháp và đã được định hướng trong kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020, do vậy đề nghị trên cơ sở báo cáo của HĐND Thành phố, Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ trình Ủy ban TVQH xem xét, trình Quốc hội quyết định áp dụng thuế tài sản thí điểm trước tiên thực hiện tại Thành phố. Trước mắt nghiên cứu tập trung thuế tài sản đối với nhà, đất.

Về việc thí điểm tăng mức thuế hoặc thuế suất cao hơn so với quy định của các sắc thuế hiện hành, Ủy ban Tài Chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ cân nhắc cho phép điều chỉnh tăng thuế suất của tất cả sắc thuế (trừ thuế XNK) mà chỉ nên tăng thuế suất ở một số sắc thuế hoặc mở rộng cơ sở thuế đối với một số sản phẩm hàng hóa, dịch vụ xa xỉ, ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe của người dân và có tính đến mức thu nhập của người dân đô thị (thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên nước…).

Cần nghiên cứu thận trọng việc điều chỉnh tăng mức thuế ở một số sắc thuế có tác động lớn đến sản xuất, kinh doanh và môi trường đầu tư của Thành phố (như thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN…). Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị cần quy định mức trần tăng thuế suất của một số sắc thuế để bảo đảm tính khả thi và sự kiểm soát của Nhà nước, ông Hải cho biết./.