Các nghiên cứu khoa học cho thấy, ngoài các nguyên nhân tự nhiên như sự trôi dạt lục địa, dòng hải lưu, tác động của sao chổi, thiên thạch và hoạt động của núi lửa…, các hoạt động của con người là nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính, đẩy nhanh quá trình biến đổi khí hậu.

Biến đổi khí hậu ảnh hưởng sâu sắc đến các lĩnh vực kinh tế và xã hội, bao gồm cả các lợi ích quốc gia cũng như an ninh quốc tế.

Hà Lan tiên phong trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu

Hà Lan dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu gây ra

Là quốc gia có phần rất lớn diện tích lãnh thổ thấp hơn mực nước biển, Hà Lan trở nên dễ bị tổn thương và nhạy cảm với các hiệu ứng do biến đổi khí hậu gây ra. Để phát triển bền vững, quốc gia nổi tiếng thế giới về trị thủy này không có lựa chọn nào khác là phải tìm cách đương đầu với các thách thức ngày càng hiện hữu của biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, chính sách của chính phủ Hà Lan tập trung vào: Thích ứng với biến đổi khí hậu (bằng cách thực hiện các biện pháp ngăn ngừa lũ lụt và bảo vệ nguồn cung cấp nước ngọt, sản xuất nông nghiệp, môi trường và sức khoẻ…); Giảm phát thải khí nhà kính (bằng cách chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng bền vững, như năng lượng mặt trời và năng lượng gió, chăn nuôi gia súc...).

Hà Lan đang phấn đấu trở thành nước dẫn đầu thế giới về các công nghệ thông minh, sạch và tiết kiệm năng lượng. Chính quyền trung ương hỗ trợ phát triển và tiếp thị các công nghệ mới.

Là một quốc gia ven biển, Hà Lan cũng bị ảnh hưởng bởi mực nước biển dâng. Thời tiết cực đoan như sóng gió, mưa lớn và mưa đá sẽ trở nên thường xuyên hơn và sẽ gây thiệt hại và thương tích người lớn hơn so với trước đây. Năm 2012, Viện nghiên cứu Deltares dự tính tổn thất tài chính Hà Lan do lũ lụt, hạn hán và đuối nhiệt trong giai đoạn đến năm 2050 sẽ vào khoảng 71 tỷ euro.

Hiện tại, biến đổi khí hậu thậm chí còn nhanh hơn và mạnh hơn dự kiến, do đó dự tính thiệt hại còn cao hơn. Vào 6/2016, mưa và mưa bão ở miền nam Hà Lan đã gây thiệt hại lên đến hơn 700 triệu euro.

6 tác động của biến đổi khí hậu cần hành động ngay lập tức

Tháng 12/2016, Hà Lan cho ra mắt Chiến lược Quốc gia về thích ứng với biến đổi khí hậu (NAS). Chiến lược dựa trên nghiên cứu mới nhất trong nhiều lĩnh vực và so sánh các kịch bản khác nhau này giới thiệu nhiều sáng kiến mới giúp thúc đẩy những kế hoạch đang thực hiện.

Chiến lược cho thấy, biến đổi khí hậu mang lại những thách thức nhưng cũng tạo ra nhiều cơ hội, cần khai thác chúng ở mức độ cao nhất có thể. 

Theo Chiến lược Quốc gia về thích ứng với biến đổi khí hậu, các nhà hoạch định chính sách Hà Lan cho rằng, có 6 tác động của biến đổi khí hậu cần hành động ngay lập tức: 1) Gia tăng nhiệt dẫn đến gia tăng bệnh tật, nhập viện và tử vong, cũng như giảm năng suất, tăng nguy cơ bị ung thư. 2) Sự ngưng trệ thường xuyên hơn của các hệ thống thiết yếu như năng lượng, viễn thông, CNTT và cơ sở hạ tầng giao thông. 3) Các vụ mùa thất thu hoặc các vấn đề khác trong ngành nông nghiệp, chẳng hạn như giảm sản lượng, hoặc thiệt hại cho nguồn sản xuất. 4) Chuyển đổi vùng khí hậu, theo đó một số loài thực vật và động vật sẽ không thể di chuyển hoặc thích ứng do thiếu một không gian phối hợp quốc tế. 5) Gánh nặng sức khoẻ và mất năng suất do sự gia tăng các bệnh truyền nhiễm hoặc dị ứng (hô hấp). 6) Các ảnh hưởng tích lũy gây nên hiệu ứng dimono.

Mỗi hiệu ứng do biến đổi khí hậu gây ra sẽ ảnh hưởng ở các cấp độ khác nhau đến 9 lĩnh vực kinh tế và xã hội: quản lý nước và không gian; thiên nhiên; nông nghiệp, trồng trọt và thủy sản; sức khỏe; giải trí và du lịch; cơ sở hạ tầng (đường bộ, đường sắt, nước và hàng không); năng lượng, công nghệ thông tin và viễn thông; an toàn và an ninh.

Biến đổi khí hậu cũng có thể tạo ra những cơ hội mới

Hà Lan có một nền kinh tế rất mở và mức phụ thuộc lẫn nhau cao với phần còn lại của thế giới. Ảnh hưởng của khí hậu trong và ngoài nước có thể làm suy yếu vị trí cạnh tranh, hoặc ngược lại, củng cố nó.

Biến đổi khí hậu cũng có thể tạo ra những cơ hội mới, có thể nhiều quốc gia có nhiều nhu cầu về chuyên môn của Hà Lan trong quản lý nước, an toàn lũ, hệ thống phân phối nước, năng lượng tái tạo và nông nghiệp sáng tạo. Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ở khu vực phía Nam và phía Đông có thể tạo ra những lợi thế cạnh tranh cho nông nghiệp Hà Lan.

Chính phủ trung ương, các viện nghiên cứu và khu vực tư nhân có thể đóng vai trò tích cực trong việc giúp thế giới chống lại ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tăng xuất khẩu kiến thức và chuyên môn của Hà Lan.

Chiến lược Thích ứng Khí hậu Quốc gia tập trung vào các tác động khí hậu có tác động đặc biệt rõ nét, những tác động đã được nhìn thấy hoặc sẽ trở nên rõ ràng trong ngắn hạn và những ảnh hưởng đến các ngành nhạy cảm với thời tiết hoặc có năng lực thích ứng hạn chế. Có một số tác động của biến đổi khí hậu mà các ngành liên quan được chuẩn bị tốt: khả năng thích ứng rất cao và các biện pháp đã được đưa vào các chương trình, chính sách và thực hiện. Chính sách an toàn lũ dựa trên phương pháp tiếp cận quản lý rủi ro đa cấp.

Trong thực tế, có ba cấp: phòng (mức 1) là quan trọng nhất; phòng ngừa bệnh luôn tốt hơn và ít tốn kém hơn chữa bệnh; chống (mức 3) tạo thành mạng lưới an toàn cuối cùng, bất kể do lũ lụt, thời tiết cực đoan, dịch bệnh truyền nhiễm hay sự thất bại của các chức năng quan trọng do nhiệt độ hoặc hạn hán; thiết kế không gian (mức 2) có thể đạt được mức độ bảo vệ cần thiết bằng cách thay thế các biện pháp mức 1 bằng các biện pháp ở mức 3. Chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý nước liên đới chịu trách nhiệm về giảm nguy cơ lũ lụt.

Chiến lược dành sự chú ý đặc biệt đối với các hiệu ứng tích lũy. Sẽ rất khó khăn khi đưa ra sự nhất quán cần thiết giữa ứng phó với biến đổi khí hậu trong từng lĩnh vực.

Việc thực hiện các biện pháp cần thiết đòi hỏi phải có sự hợp tác giữa các lĩnh vực chính sách khác nhau một phần vì không có tác động về khí hậu đối với bất kỳ lĩnh vực chính sách cụ thể nào đó và một phần bởi vì các giải pháp nhất định có thể giải quyết cùng một lúc. Nếu cần thiết, một chiến lược thích ứng khí hậu cũng sẽ được sửa đổi và cập nhật.

Quyết định đầu tư đúng

Thay đổi khí hậu đang tiến triển nhanh hơn và có tác động lớn hơn dự đoán. Thích ứng với biến đổi khí hậu đòi hỏi mọi người phải đưa ra quyết định đầu tư đúng.

Tháng 9/2017, Hà Lan có Chương trình phát triển Đồng bằng mới, theo đó, các quyết định có sự tham gia dẫn đến một phương thức làm việc mới trong ba lĩnh vực: an toàn nước, nước ngọt và sự bố trí không gian dựa trên nước.

Khoảng 15-20% nền kinh tế phụ thuộc vào nước ngọt. Nước ngọt có thể trở nên khan hiếm ở Hà Lan khi nước tiêu thụ tăng lên và khí hậu thay đổi. Ủy ban Đồng bằng đề xuất rằng việc cung cấp nước ngọt được duy trì ở mức độ tốt với nỗ lực chung của tất cả các chính phủ và người sử dụng nước.

Các nhà chức trách làm cho nước có sẵn sâu sắc hơn. Cách tiếp cận này sẽ được giới thiệu trong những năm tới. Tham vọng là vào năm 2050 Hà Lan sẽ được trang bị hệ thống chống thấm và chống thấm nước cũng như có thể.

Trong những năm gần đây, hai công cụ quan trọng đã được sử dụng để đạt được tham vọng: một chương trình khích lệ và một kế hoạch giám sát. Theo dõi cho thấy ô nhiễm nước, an toàn nước và hạn hán đã được cải thiện, cuộc chiến chống nhiệt ở các thành phố đòi hỏi sự chú ý nhiều hơn. Chính phủ sẽ đảm bảo rằng các chức năng quan trọng của quốc gia và dễ bị tổn thương, như các nhà máy điện, có khả năng kháng lũ lụt tốt hơn.

Ngoài ra, Ủy ban Đồng bằng đã đề xuất quyết định chiến lược sử dụng cát, với sự lựa chọn cho việc áp dụng các biện pháp bổ sung ngoài khơi bờ biển.

Kế thừa Chương trình phát triển Đồng bằng 2017, Nghị viện Hà Lan xem xét Chương trình phát triển Đồng bằng 2018, tập trung vào quy hoạch không gian mới, bổ sung cho chương trình phòng chống lũ lụt và cung cấp nước sạch đang được thực hiện.

Hà Lan đang khẩn trương chuẩn bị cho các điều kiện thời tiết cực đoan. Nhờ đó mà các thành phố trở nên linh hoạt hơn trong việc ứng phó với úng ngập, lụt lội và hạn hán. Chương trình đã được Đức Vua Hà lan công bố vào ngày 19/9/2017. 

Chính phủ Hà Lan cũng phân bổ rõ ngân sách, theo đó, từ 2032 đến 2050, sẽ bổ sung quỹ cho Chương trình Deltaprogramma khoảng 1,3 tỷ euro, chưa kể khoảng 0,5 tỷ euro được phân bổ cho Chương trình và kinh phí đầu tư khoảng 0,8 tỷ euro hàng năm, tức là tổng số kinh phí đầu tư giai đoạn từ 2032 đến 2050 là 15,2 tỷ và đến 2050 Chương trình sẽ nhận tổng cộng 25,3 tỷ euro cho an toàn nước và nước sạch./.