Thời gian qua, ngành nông nghiệp các tỉnh, thành khu vực ĐBSCL đang từng bước đưa cơ giới hóa trong sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng, từng bước khẳng định vị thế xuất khẩu mặt hàng nông sản.
Trong đó, có ngành lúa gạo mỗi năm kim ngạch xuất khẩu từ 5 – 7 triệu tấn, mang về hàng tỷ USD cho đất nước.
 |
Cơ giới hóa trong khâu thu hoạch |
Tuy nhiên, thực trạng thất thoát trong khâu xay xát và bảo quản đang làm cho giá trị lúa gạo mất đi từ 10 - 30%, khiến ngành hàng này chưa thể vươn mình cạnh tranh trong xu thế hội nhập.
Là một trong ba ngành hàng thế mạnh ở ĐBSCL, hàng năm diện tích sản xuất lúa chiếm 54% và hơn 90% sản lượng gạo xuất khẩu. Mặc dù cơ giới hóa trong các khâu đã từng bước được nâng lên nhưng việc phát triển không đồng đều ở các công đoạn đã làm chi phí sản xuất tăng, trong đó phải kể đến là tổn thất sau thu hoạch, đây là một trong những thách thức đã và đang tồn tại trong việc phát triển cơ giới hóa nông nghiệp ở ĐBSCL.
Trong sản xuất lúa gạo, nếu như được xay xát công nghiệp thì tỉ lệ hao hụt chỉ 5 – 10%. Trong khi, với cách thức xay xát nhỏ lẻ thì tỉ lệ này lên đến 20 – 30%.
Ông Phạm Văn Tấn, Phó Giám đốc Phân viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch cho rằng: Không chỉ lúa gạo bị thất thoát mà hai mặt hàng chủ lực khác của ĐBSCL là thủy sản và trái cây cũng bị hạn chế về cơ giới hóa.
Đơn cử như sản xuất trái cây, từ các khâu như cắt tỉa cành, bón phân, thu hoạch, xây dựng các nhà sơ chế và đóng gói vẫn còn yếu kém. Chính điều này khiến sản phẩm trái cây của Việt Nam không thể cạnh tranh với các nước.
Ngoài ra, với tập quán sản xuất manh mún, nhỏ lẻ đang là một trong những nguyên nhân khiến ứng dụng cơ giới hóa nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn.
Khâu chế biến để xuất khẩu |
Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ về vốn và công nghệ để cho các nhà chế tạo máy nông nghiệp ở trong nước, ở ĐBSCL họ đầu tư và phát triển để đáp ứng nhu cầu chế tạo máy nông nghiệp.
Tại thành phố Cần Thơ, những năm gần đây tỷ lệ đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp được đẩy mạnh, từ khâu làm đất, thu hoạch và bảo quản sau thu hoạch.
Bà Nguyễn Thị Kiều, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Với diện tích canh tác lúa hàng năm trên 240.000 ha, với sản lượng khoảng 1,4 triệu tấn. Thời gian qua, cơ giới hóa trong nông nghiệp đã được đẩy mạnh từ khâu làm đất, gieo sạ đến thu hoạch để giảm công lao động và chi phí trong sản xuất.
Tuy nhiên, vấn đề phơi sấy và bảo quản sau thu hoạch vẫn đang ở mức thấp, điều này làm khiến chất lượng nông sản kém chất lượng và thất thoát cao. Vì vậy, trong thời gian tới ngành nông nghiệp thành phố sẽ đẩy mạnh cơ giới hóa trong khâu xay sát và bảo quản, để chất lượng nông sản phát huy thế mạnh, khẳng định vị thế, vươn mình cạnh tranh với các mặt hàng ngoại nhập và được người tiêu dùng đón nhận.'
Việc triển khai cơ giới hóa nông nghiệp là xu thế của thời đại, đây là việc phải làm, nếu ai chậm chân thì sẽ bị tụt hậu. Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương thành phố Cần Thơ nhận định: Sắp tới các sản phẩm nông nghiệp sẽ bị kiểm tra chất lượng chặt chẽ, đầy đủ, những sản phẩm nào mà không đạt chất lượng sẽ bị đào thải.
Vì vậy, ông Toại cho rằng, doanh nghiệp và người dân cần thay đổi mạnh mẽ, tập trung triển khai cơ giới hóa để tăng giá trị chất lượng nông sản, tạo chỗ đứng vững chắc trên thị trường.
Đồng bằng sông Cửu Long là vựa lúa, thủy sản, trái cây, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế cả nước nhưng tình trạng “được mùa mất giá” năm nào cũng xảy ra. Bên cạnh đó, sự tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng đã làm năng suất trồng trọt, chăn nuôi ở ĐBSCL giảm sút, ảnh hưởng đến thu nhập của người dân.
Do đó, vấn đề cấp thiết hiện nay là phải đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, chế biến sản phẩm nông nghiệp để tạo ra nhiều sản phẩm đa dạng, nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản. Khi đó, mới thực sự trở thành trung tâm nông nghiệp và công nghệ chế biến chất lượng cao, xứng tầm với tên gọi là vựa lúa, thủy sản, trái cây của cả nước./.