Ca cao và triển vọng phát triển tại Đăk Lăk

Ngoài lợi thế về giá thì  cùng với nhiều ưu điểm khác, ca cao hiện đang trở thành một trong những loại cây trồng được ưu tiên số 1 tại Đăk Lăk, địa phương được xem là có điều kiện khí hậu thổ nhưỡng rất phù hợp để phát triển các loại cây công nghiệp dài ngày.

Chị H’Bim, dân tộc ÊĐê, ở xã Yang Tao, huyện Lăk, tỉnh Đăk Lăk có 1 ha đất sản xuất. Trước kia gia đình chị chỉ trồng ngô và lúa, nhưng do đất bạc màu, gia đình không có điều kiện chăm bón nên sản phẩm thu về không đủ trang trải cuộc sống. Năm 2007, được tổ chức hợp tác phát triển nông nghiệp quốc tế (ACDI/VOCA) hỗ trợ về giống, kỹ thuật nên chị H’Bim đã mạnh dạn chuyển đổi toàn bộ diện tích đất sang trồng ca cao.

Hiện chị trở thành tập huấn viên của dự án và bắt đầu hướng dẫn các thành viên trong câu lạc bộ cách trồng và chăm sóc ca cao, đồng thời cũng là người cung cấp giống cây che bóng cho các nông dân khác trong xã. Mặc dù đến thời điểm này ca cao mới chỉ ra những trái đầu tiên, nhưng thấy cây ca cao phát triển tốt trên mảnh đất khô cằn của mình, lòng chị tràn ngập hy vọng.

Chị H’Bim nói: “Sau khi trồng hai năm, tôi thấy dự án đạt được kết quả tốt, vì trong tỉnh Đăk Lăk, huyện Lăk đất đai rất khó khăn, chỉ trồng được cây lúa, bắp thôi, trồng cây khác thì không được. Từ khi tiếp nhận dự án ca cao thì thấy phù hợp, hy vọng sau này mang kết quả tốt cho nông dân”.

Cây ca cao là loại cây công nghiệp dài ngày, chịu bóng râm nên hoàn toàn phù hợp với việc trồng xen trong những vườn cà phê già cỗi, trong vườn tiêu hoặc điều. Ông Hoàng Văn Phi ở thôn 4 xã EaSa, huyện Ea Kar, tỉnh Đăk Lăk có 6 sào ca cao trồng xen dưới tán cây điều, ông cho biết, từ khi trồng xen ca cao trong vườn điều ông thấy cây điều phát triển tốt hơn và cho năng suất hơn. Vụ vừa qua, riêng ca cao ông thu hoạch được 8 tạ hạt khô, với giá  35 nghìn đồng/kg đã đem lại cho ông gần 30 triệu đồng.

Ông Phi nói: “Sau khi đưa cây ca cao vào trồng thử nghiệm, cây ca cao năng suất hơn hẳn cây điều. Ca cao lại thân thiện với môi trường, vỏ ca cao có thể tận dụng làm thức ăn gia súc. Về kinh tế, dứt khoát cây ca cao cho hiệu quả hơn hẳn. Về chi phí, lúc còn nhỏ mình phải chăm sóc, còn lớn lên chỉ cần bón phân, tưới nước một lần là có thu nhập. Dưới xã này, cây ca cao là cây thế mạnh hơn hẳn cây cà phê.”

Ưu điểm của cây ca cao là nhu cầu nước tưới không như cà phê. Ca cao không được tưới vẫn ra hoa, vẫn đậu quả chỉ có điều năng suất thấp hơn một chút.

Tuy nhiên các nhà khoa học cũng khuyến cáo, để đạt được hiệu suất cao thì người trồng ca cao cần chú ý đến hai năm đầu kiến thiết cơ bản, trong hai năm này, yếu tố bắt buộc là phải trồng cây đai rừng chắn gió, cây che bóng mát và phải có biện pháp xử lý mối.

Thạc sĩ Đào Thị Lan Hương thuộc Viện Khoa học Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên cho biết: “Đăk Lăk có triển vọng phát triển cây ca cao mạnh nhất nước. Ở đây quỹ đất dồi dào hơn các tỉnh khác nên ngoài hình thức trồng xen, mình còn diện tích trồng thuần. Thứ hai là dân mình có kinh nghiệm trồng cây cà phê rồi bây giờ họ chuyển đổi qua cây ca cao thì rất nhanh. Cây ca cao là cây đi sau nên hình thành kỹ thuật mới ban đầu, đồng bộ từ kỹ thuật thu hái, lên men, phơi sấy đảm bảo chất lượng. Triển vọng nữa là về năng suất, cây ca cao trồng ở Đăk Lăk năng suất không thua kém gì các nước khác, ở Đăk Lăk đạt khoảng 1,5 tấn khô/ha. Triển vọng trong những năm tới thì 2 tấn/ha trong tầm tay. Bây giờ cầu luôn cao hơn cung, giá cả ổn định mà cao nữa.”

Đăk Lăk hiện có trên 1.400 ha ca cao. Tại nhiều huyện trong tỉnh, ca cao phát triển tốt và cho hiệu quả cao. Từ chỗ ít được quan tâm, đến nay vị trí của cây ca cao đang dần thay đổi. Tỉnh Đăk Lăk đang có kế hoạch đến năm 2010 sẽ phát triển 6.000 ha ca cao.

Ông Nguyễn Văn Sinh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đăk Lăk cho biết: “Hiện nay chúng tôi đang thực hiện mô hình các tổ nhóm, câu lạc bộ nông dân trồng ca cao. Thông qua các câu lạc bộ này sẽ đào tạo nông dân và đào tạo tập huấn viên, cán bộ khuyến nông. Mỗi tổ có khoảng 20 nông hộ thì sẽ có một cán bộ khuyến nông ca cao giúp giải quyết tất cả những vấn đề vướng mắc về kỹ thuật”.

Để người trồng ca cao yên tâm về đầu ra của sản phẩm cũng như tránh tình trạng bị ép giá, tỉnh Đăk Lăk đã cho phép công ty  Cargill  đặt trạm thu mua tại thành phố Buôn Ma Thuột và hàng trăm điểm thu mua nhỏ lẻ tại các khu vực có ca cao trong tỉnh. Ngoài việc thu mua ca cao, doanh nghiệp này còn thưởng 100 USD cho 1 tấn ca cao có chất lượng tốt; đồng thời thường xuyên mở những lớp tập huấn, hội thảo đầu bờ để chuyển giao kỹ thuật về làm vườn ươm, chăm sóc, quản lý sâu bệnh cũng như sơ chế  ca cao cho nông dân.

Theo ông Nguyễn Vĩnh Thành, Giám đốc bộ phận thu mua ca cao, Công ty TNHH Cargill Việt Nam, trong thời gian tới, cây ca cao sẽ tiếp tục giữ vững được thế mạnh trên thị trường thế giới: “Nhìn lại lịch sử của ngành ca cao trong các năm gần đây chúng ta thấy nhu cầu tiêu thụ ca cao trên thế giới tiếp tục tăng đều khoảng 3 đến 4%/năm và xu hướng giá cũng tăng. Chúng tôi nghĩ rằng trong tương lai xu hướng nhu cầu tiêu thụ ca cao tiếp tục tăng và giá cả ở mức cao, ổn định.”

Khi vườn ca cao có năng suất ổn định, nếu trồng xen canh (600 cây/ha) thì một năm, một ha trồng ca cao có thể cho thu hoạch từ 900kg – 1.200kg hạt khô, tương đương với thu nhập trên dưới 30 triệu đồng. Nếu trồng ở mật độ cao (1.100 cây/ha) thì một năm, một ha có thể cho thu hoạch từ 1.600kg đến 2.200 kg hạt khô, tương đương với thu nhập từ 50 triệu đồng trở lên. Với thời gian thu hoạch kéo dài, kinh phí đầu tư thấp và không yêu cầu lao động tập trung thời vụ, cây ca cao hứa hẹn sẽ cải thiện thu nhập cho nhiều nông dân Đăk Lăk./.