Cùng dự có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Đại tướng Phan Văn Giang Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; Bí Thư Thành ủy TP. Hồ Chính Minh Nguyễn Văn Nên; Phó Thủ tướng Lê Minh Khái; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng các bộ: Giao thông Vận tải, Xây dựng, Giáo dục, Công thương, Thông tin và Truyền thông; Lãnh đạo các ban, bộ, ngành, địa phương vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Phát biểu chỉ đạo và định hướng tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh đối với nước ta và khu vực; diện tích trên 30,5 ngàn km2 (9,2% diện tích của cả nước); dân số khoảng 21,9 triệu người (22% dân số cả nước); GRDP chiếm hơn 35% cả nước; đóng góp trên 40% tổng thu ngân sách; thu nhập bình quân đầu người cao gấp 1,58 lần, đô thị hóa gấp 1,8 lần trung bình cả nước.
Đây là một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc đánh giá lại chặng đường 15 năm vừa qua và xác định con đường phát triển cho vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam trong giai đoạn sắp tới. Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 53 và Kết luận số 27 thể hiện sự quan tâm đặc biệt và là chủ trương có ý nghĩa chiến lược nhằm huy động cao nhất các nguồn lực, khai thác có hiệu quả tiềm năng và lợi thế của vùng để phát triển nhanh, ổn định và bền vững, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, các mặt giáo dục - đào tạo, văn hóa, xã hội, y tế vào loại hàng đầu cả nước; bảo đảm ổn định chính trị và quốc phòng, an ninh vững chắc; góp phần tích cực vào sự phát triển chung của khu vực phía Nam và cả nước, là địa bàn cầu nối để hội nhập, hợp tác kinh tế có hiệu quả với các nước trong khu vực.
Thay mặt Ban Chỉ đạo, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao sự nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư - cơ quan thường trực tổng kết Nghị quyết 53; Đồng thời, tôi đánh giá cao sự tham gia, phối hợp có hiệu quả của các thành viên Ban Chỉ đạo; sự cố gắng, tích cực của các cơ quan, ban, ngành ở trung ương và các tỉnh trong vùng trong việc thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.
Thủ tướng nhấn mạnh, đây là nội dung khó và liên quan đến nhận thức, cách làm, nguồn lực trên tất cả các lĩnh vực văn hóa, xã hội, kinh tế, quốc phòng, an ninh và xây dựng hệ thống chính trị. Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá khách quan, thẳng thắn, trung thực, có phân tích, so sánh số liệu, phát huy trí tuệ, kinh nghiệm, gắn nghiên cứu khoa học và thực tiễn tại các địa phương để thảo luận kỹ, góp ý, đề xuất các giải pháp phù hợp, khả thi, hiệu quả và đi thẳng vào các vấn đề chính.
Thủ tướng yêu cầu: “Tôi đề nghị các đồng chí, đánh giá khách quan, chính xác, cụ thể những kết quả đã làm được, những tồn tại, hạn chế trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, khoa học công nghệ, kết cấu hạ tầng, quốc phòng, an ninh; từ đó chỉ ra những điểm nghẽn, nút thắt hiện nay của Vùng và nguyên nhân, bài học kinh nghiệm; xác định bối cảnh phát triển mới, những yếu tố ảnh hưởng, cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của Vùng; đề xuất những quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thiết thực, hiệu quả; các đề xuất kiến nghị cụ thể để đáp ứng được yêu cầu phát triển vùng và phù hợp với tình hình thực tiễn”.
Tại hội nghị các đại biểu đều khẳng định, vùng Đông Nam Bộ đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của cả nước; là đầu mối giao thương, kết nối trong nước và quốc tế thông qua hệ thống cảng biển, sân bay quốc tế, đặc biệt là tuyến đường bộ xuyên Á và tuyến đường biển nối Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương; là đầu tàu kinh tế, trung tâm công nghiệp, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, tài chính, ngân hàng, logistics, văn hóa, y tế, giáo dục của cả nước... với hạt nhân là đô thị đặc biệt Thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm lớn về kinh tế, tài chính, thương mại, động lực lôi kéo, thúc đẩy sự phát triển chung của cả nước và nhất là khu vực phía Nam.
Các đại biểu cũng chỉ ra những tồn tại hạn chế của vùng như kinh tế của vùng còn những yếu tố thiếu vững chắc; phát triển còn mang tính tự phát, chất lượng quy hoạch thấp; sự liên kết, phối hợp giữa các tỉnh trong vùng chưa tốt; công nghiệp về cơ bản vẫn là gia công, giá trị gia tăng thấp; năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nhiều sản phẩm chưa cao; ô nhiễm môi trường gia tăng; một số vấn đề xã hội còn nhiều phức tạp.
Bên cạnh đó, các đại biểu đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm phát triển vùng Đông Nam Bộ. Về vấn đề quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị, Bộ trương Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đề nghị: "Nâng cao chất lượng quy hoạch đô thị, đáp ứng yêu cầu xây dựng, quản lý phát triển đô thị bền vững, tổ chức quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị, vùng đô thị, nhất là quy hoạch xây dựng hạ tầng kỹ thuật hạ tầng xã hội, quy hoạch để quản lý không gian kết nối, quy hoạch không gian ngầm trong vùng, có giải pháp bảo tồn các giá trị văn hóa trong quá trình đô thị hóa, đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, nhất là quỹ đất phát triển đô thị."
Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cần tiếp tục nghiên cứu các chính để thúc đẩy hạ tầng kinh tế xã hội xứng tầm với tiềm năng lợi thế của vùng.
“Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đồng bộ đủ mạnh và khả thi nhằm thực hiện có hiệu quả chủ trương xã hội hóa nguồn lực, đa dạng hóa các hình thức đầu tư để thúc đẩy phát triển hạ tầng kinh tế xã hội, đặc biệt là hình thành các định chế tài chính mới xứng tầm khu vực Asean tại thành phố Hồ Chí Minh, phát triển hạ tầng giao thông hạ tầng trung tâm logictics bảo đảm tính kết nối, nhằm phát huy tối đa lợi thế so sánh của vùng, đồng thời chủ động tạo quỹ đất sạch hạ tầng đồng bộ tại các khu, cụm công nghiệp để thu hút các công ty tập đoàn kinh tế lớn có kinh nghiệm uy tín năng lực về tài chính công nghệ và quản trị có khả năng tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu và đầu tư sản xuất, kinh doanh ổn định lâu dài, góp phần đưa vùng Đông Nam Bộ thật sự trở thành trung tâm phát triển công nghiệp công nghệ cao, trung tâm dịch vụ logistic của đất nước, của khu vực và thế giới,” Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.
Đặc biệt về lĩnh vực quốc phòng Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang đã đưa ra 4 đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục quán triệt thực hiện nghiêm hiệu quả Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI về “Chiến lược bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới” đặc biệt nhấn mạnh: “Quy hoạch xây dựng các chiến lược, các dự án, các công trình phát triển kinh tế xã hội phải gắn với xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh, nhất là các nhà máy, các khu công nghiệp, các hệ thống giao thông cần bảo đảm tính lưỡng dụng sẵn sàng phục vụ cho nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tập trung đầu tư ngân sách triển khai thực hiện có hiệu quả quy hoạch xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trong khu vực phòng thủ.”
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ đồng tình với báo cáo trung tâm và gần 20 ý kiến đánh giá kết quả, hạn chế, bài học kinh nghiệm cũng như những phân tích, đề xuất của các đại biểu tại hội nghị; đồng thời gợi mở một số vấn đề nhằm phát triển vùng Đông Nam Bộ và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam trong thời gian tới.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 53 và Kết luận số 27 thể hiện sự quan tâm đặc biệt và là chủ trương có ý nghĩa chiến lược. Việc thực hiện Nghị quyết 53, Kết luận 27 đã huy động các nguồn lực, khai thác có hiệu quả tiềm năng và lợi thế của vùng để phát triển nhanh, ổn định và bền vững, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, các mặt giáo dục - đào tạo, văn hóa, xã hội, y tế vào loại hàng đầu cả nước; bảo đảm ổn định chính trị và quốc phòng, an ninh vững chắc; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trong vùng ngày càng được nâng lên; góp phần tích cực vào sự phát triển chung của khu vực phía Nam và cả nước, là địa bàn cầu nối để hội nhập, hợp tác kinh tế có hiệu quả với các nước trong khu vực.
Thủ tướng thẳng thắn chỉ rõ, mặc dù vùng Đông Nam Bộ và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam có vai trò, vị trí, tầm quan trọng; dự địa phát triển lớn, nhưng chưa phát triển tương xứng. Nguyên nhân do thiếu quy hoạch hiện đại; tính liên kết, phối hợp trong vùng còn lỏng lẽo, chưa chặt chẽ; chưa có cơ chế điều hành toàn vùng; thiếu cơ chế huy động nguồn lực, nhất là nguồn lực ngoài nhà nước và cơ chế để phát huy tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của vùng.
Do đó, Thủ tướng cho rằng, trong bối cảnh, yêu cầu mới, cần có một nghị quyết mới, với chủ trương, chính sách, cơ chế mới phù hợp với tình hình để tạo ra không gian phát triển mới, động lực, xung lực, khí thế mới phát triển vùng Đông Nam Bộ và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam. Trong đó, cần có cơ chế điều hành, tổ chức thực hiện chung, phù hợp để tạo liên kết chặt chẽ, thực chất và hiệu quả hơn; thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn; nâng cao tính tự lực, tự cường của mỗi địa phương, đơn vị; có cơ chế thu hút mọi nguồn lực vào phát triển, trong đó đẩy mạnh cơ chế hợp tác công tư, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư.
Thủ tướng nhấn mạnh, để phát triển vùng Đông Nam Bộ và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam phải thực hiện 3 đột phá chiến lược theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng gồm phát triển hạ tầng, nhất là về hạ tầng giao thông; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đảm bảo nguồn lao động có chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu; thực hiện đột phá về thể chế, cải cách hành chính.
Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành chủ động, cùng với các tỉnh, thành trong vùng tích cực xử lý các vướng mắc, rào cản và các vấn đề nổi lên. “Chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đã rất rõ; các bộ, ngành, địa phương phải căn cứ chức năng, nhiệm vụ tổ chức thực hiện; đồng thời kịp thời phát hiện những vướng mắc, xác định chủ thể để giải quyết; vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không cầu toàn, không nóng vội; mạnh dạn đề xuất cơ chế chính sách căn cứ thực tiễn; phát huy tính chủ động của các địa phương, song huy động sức mạnh tổng hợp của cả vùng”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng chỉ rõ, trước tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp; kinh tế, thương mại toàn cầu phục hồi chưa vững chắc; dịch bệnh còn khó lường; biến đổi khí hậu ngày càng tiêu cực; an ninh mạng ngày càng phức tạp; thách thức về trình trạng cạn kiệt tài nguyên, già hóa dân số, phân hóa giàu nghèo ngày càng rõ... Trong bối cảnh đó, việc thúc đẩy phát triển vùng Đông Nam Bộ và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam phải góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, chủ động hội nhập thực chất, hiệu quả.
Từ các quan điểm, mục tiêu nêu trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính gợi mở một số định hướng, giải pháp trọng tâm mà các địa phương, bộ, ngành cần tập trung thực hiện trong thời gian tới.
Thủ tướng đề nghị các địa phương, bộ, ngành tiếp tục nỗ lực để vùng Đông Nam Bộ và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam phát triển nhanh và bền vững. Theo đó, tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế để vùng trở thành vùng dẫn dắt đổi mới mô hình tăng trưởng của cả nước, tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn phù hợp với vai trò, vị trí đầu tàu về kinh tế của cả nước.
Người đứng đầu Chính phủ cho rằng phải tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển và đẩy mạnh liên kết vùng. Trong đó, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện đột phá chiến lược về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ; tập trung đầu tư các dự án hạ tầng trọng điểm, nhất là giao thông đường bộ liên kết vùng, hạ tầng số.
Thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển nguồn nhân lực. Phát huy vai trò đầu tàu của vùng trong phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, tạo đột phá trong tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả, nâng cao sức cạnh tranh của cả vùng, thúc đẩy chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu kinh tế vùng; phấn đấu trình độ, năng lực công nghệ, ứng dụng khoa học - công nghệ ở một số lĩnh vực có thế mạnh đạt trình độ quốc tế. Tăng cường nguồn lực đầu tư và có chính sách khuyến khích khu vực tư nhân và doanh nghiệp đầu tư cho khoa học và công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo. Phát triển các trung tâm nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, dịch vụ khoa học công nghệ tầm quốc tế.
Cũng theo Thủ tướng, phải phát triển văn hóa - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; phát triển kinh tế - xã hội gắn với củng cố vững chắc quốc phòng, an ninh; đảm bảo an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; tập trung xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của các cấp chính quyền. Đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền; phát huy vai trò của Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể nhân dân các cấp nhất là ở các cơ sở; xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.
Trước mắt, Thủ tướng yêu cầu ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; phòng, chống dịch COVID-19 hiệu quả, nhất là tập trung tiêm vaccine cho người dân; khắc phục các yếu kém trong lĩnh vực y tế, nhất là tình trạng thiếu thuốc; tập trung giải ngân vốn đầu tư công, chương trình phục hồi kinh tế-xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia; đẩy nhanh công tác quy hoạch theo Nghị quyết của Quốc hội; chủ động ứng phó với các vấn đề nảy sinh.../.