Sáng 21/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

80% các bộ, ngành không muốn tiếp thu, chỉnh lý Luật

Về trách nhiệm và sự phối hợp của các cơ quan trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, pháp lệnh, hiện có 2 phương án được đưa ra. Phương án 1 sửa đổi theo hướng giao cơ quan trình dự án chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh. Phương án 2 cơ bản như hiện nay là giao cơ quan thẩm tra chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh.

Đồng tình với phương án 2, đại biểu Nguyễn Mai Bộ - Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội (đoàn An Giang) cho rằng, nếu Quốc hội chọn phương án 1 thì Quốc hội đã bị mất quyền kiểm soát xây dựng luật.

Đại biểu Nguyễn Mai Bộ.

Đại biểu phân tích, bản chất của việc tiếp thu chỉnh lý Luật là việc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự thảo Luật. Trong trường hợp tiếp thu thì sửa dự thảo Luật và thể hiện trong dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua. Còn trường hợp không tiếp thu thì sẽ đề cập trong bản giải trình.

“Thực tiễn hoạt động tiếp thu trong thời gian vừa qua tôi khẳng định có đến 80% các bộ, ngành không muốn tiếp thu. Khi đó đại biểu Quốc hội chúng ta sẽ trở thành người đi chợ để trả giá, còn người đưa ra hàng có đồng ý bán hay không lại thuộc quyền của họ” -  đại biểu Nguyễn Mai Bộ nêu ý kiến.

Theo Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội, điều đáng buồn là đã có lãnh đạo Bộ gây sức ép với đại biểu Quốc hội khi đại biểu phát biểu trái với quan điểm của Bộ, ngành mình.

Ông cho rằng, Luật bất cập, yếu kém do 2 nguyên nhân. Nguyên nhân thứ nhất là do con người, kể cả đối với cán bộ vụ hay với đại biểu Quốc hội. Hai là một số Ủy ban không mạnh dạn thực hiện Kết luận của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu. “Năm nào Phó Chủ tịch Quốc hội cũng kết luận là kiên quyết trả lại Luật không đảm bảo chất lượng. Đại biểu phát hiện ra nhiều Luật chất lượng không bảo đảm nhưng khi đại biểu đề nghị dường như không nhận được sự ủng hộ” - ông Nguyễn Mai Bộ nói.

"Đổi vai" là bước lùi của lịch sử

Cùng bàn về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp) cũng bày tỏ băn khoăn về việc “đổi vai” đó là giao cơ quan trình dự án chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh. Theo đại biểu, việc “đổi vai” không phải là vấn đề mới, trước đây Chính phủ đã từng đề xuất nhưng Quốc hội đã không đồng tình với quyết định trên.

Nếu cơ quan trình sau đó lại vào vai chủ thể thẩm định và báo cáo trước Quốc hội thì sẽ không ổn, sẽ khó tròn vai vì bảo vệ chính sách của mình trước Quốc hội là vấn đề không hề đơn giản vì có rất nhiều ý kiến khác nhau của các ĐBQH.

Cơ quan thẩm tra của Quốc hội chỉ đóng vai phản biện và chỉnh lý dự thảo dựa trên cơ sở ý kiến của các ĐBQH, nếu đổi vai khi chủ thể là Chính phủ giải trình trước Quốc hội không phải là ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ có những khó khăn nhất định, nhất là khi giải trình ý kiến của ĐBQH.

“Như vậy sẽ không thoả đáng do đó không nên đổi vai” – bà Nguyễn Thị Mai Hoa nói và nhấn mạnh, về lâu dài, ngoài Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Quốc hội có thể tham khảo kinh nghiệm của một số nước đó là nên có cơ quan xây dựng pháp luật bao gồm các chuyên gia, nhà khoa học để đảm bảo tính chuyên nghiệp trong công tác lập pháp.

Đại biểu đoàn Đồng Tháp cũng cho rằng, việc lấy ý kiến là căn cứ để xây dựng luật, tránh việc áp đặt. Tuy nhiên việc lấy ý kiến thời gian qua còn nhiều hạn chế, như đăng trên cổng thông tin điện tử của các bộ, ngành thì rất ít người truy cập, chưa kể ít người có ý kiến. Còn lấy ý kiến trực tiếp thì đối tượng lấy ý kiến rất ít người, việc lấy ý kiến cũng mang tính hình thức.

Đại biểu dẫn chứng việc vừa qua lấy ý kiến nhân dân về Luật Giáo dục sửa đổi nhưng thời gian lấy ý kiến ngắn nên hiệu quả của việc lấy ý kiến chưa cao, làm ảnh hưởng đến quá trình làm luật. Do đó trong lấy ý kiến cần phải quan tâm đến những vấn đề, từng loại văn bản để phân loại.

Cùng chung ý kiến, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (đoàn Hà Nội) cho biết, việc giữ quy định hiện hành (phương án 2) là kế thừa những kết quả đổi mới của Quốc hội các khóa trước đây đã để lại. Nếu giờ thực hiện “đổi vai” đó là bước lùi trong lịch sử của hoạt động lập pháp./.