Ngày 23/4, tại Đại sứ quán Việt Nam ở Thủ đô Bangkok (Thái Lan), Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Quang Vinh trả lời phỏng vấn các phóng viên của Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam và báo Nhân Dân về kết quả của cuộc họp tham vấn quan chức cấp cao (SOM) ASEAN - Trung Quốc vừa diễn ra ngày 22/4 tại thành phố Pattaya (Thái Lan).

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho biết: Cuộc họp tham vấn quan chức cấp cao ASEAN - Trung Quốc vừa qua có hai nội dung chính, bao gồm: thúc đẩy quan hệ hợp tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc và tham vấn thực hiện Tuyên bố của các bên về Biển Đông (DOC) và tham vấn xây dựng Bộ quy tắc ứng xử các bên ở Biển Đông (tức COC).

pham-quang-vinh.jpg
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh (Ảnh: Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam)

Về thúc đẩy quan hệ hợp tác chiến lược, hai bên đã đánh giá cao những tiến bộ đạt được trên tất cả các lĩnh vực trong thời gian qua. Hai bên nhất trí cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn khuôn khổ hợp tác đối tác chiến lược cũng như Chương trình hành động 2011 - 2015; đặc biệt hai bên cam kết tăng cường hợp tác về kinh tế thương mại và kết nối; phấn đấu nâng kim ngạch thương mại hai chiều từ 400 tỷ USD hiện nay lên 500 tỷ USD vào năm 2015.

Trung Quốc cũng cam kết ủng hộ ASEAN xây dựng Cộng đồng; hỗ trợ ASEAN tăng cường sự liên kết và kết nối; cũng như ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong hợp tác và xây dựng cấu trúc ở khu vực. Hai bên đã nhất trí nhiều biện pháp thúc đẩy quan hệ như tiếp tục trao đổi các đoàn cấp cao, triển khai kế hoạch hành động trên tất cả các lĩnh vực; năm 2014 sẽ là năm giao lưu văn hóa ASEAN - Trung Quốc nhằm thúc đẩy hơn nữa sự hiểu biết, tin cậy giữa nhân dân hai bên. Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho rằng kết quả cuộc họp lần này là sự chuẩn bị rất tích cực cho cuộc họp cấp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc nhân dịp Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN vào tháng 8 năm nay tại Myanmar.

Trong vấn đề tham vấn của quan chức cấp cao ASEAN - Trung Quốc về triển khai thực hiện DOC, hai bên đều nhấn mạnh coi trọng giá trị của DOC như là một văn kiện thể hiện cam kết chung của ASEAN và Trung Quốc nhằm đảm bảo môi trường hòa bình và ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và xây dựng lòng tin ở khu vực. Hai bên nhất trí tăng cường hơn nữa việc triển khai kế hoạch công tác 2013 - 2014 trên cơ sở đảm bảo thực hiện đầy đủ các quy định của DOC, trong đó có việc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế và sớm tiến tới xây dựng Bộ quy tắc COC.

Hai bên cũng nhất trí tăng cường những biện pháp hợp tác như tổ chức hội thảo về nghiên cứu đảm bảo môi trường biển, xây dựng các cơ chế trao đổi thông tin nóng, phối hợp chia sẻ kinh nghiệm về tìm kiếm và cứu nạn, ứng phó với thiên tai ở khu vực.

Theo Thứ trưởng Phạm Quang Vinh, cuộc họp tham vấn quan chức cấp cao lần này đã khẳng định ASEAN và Trung Quốc rất coi trọng DOC, chia sẻ việc thúc đẩy các biện pháp triển khai thực hiện và quyết tâm không để vấn đề đỏi hỏi chủ quyền ảnh hưởng tới môi trường hòa bình, ổn định và an ninh, an toàn hàng hải ở khu vực.

Về việc tham vấn về vấn đề COC tại cuộc họp lần này, hai bên nhất trí trao đổi thực chất hơn. Phía ASEAN nhấn mạnh cần sớm có COC trong bối cảnh diễn biến phức tạp ở Biển Đông; trong đó ASEAN chia sẻ quan điểm COC phải là Bộ quy tắc tổng thể, có những quy định và giá trị cao hơn DOC. Phía Trung Quốc cũng nhất trí với ASEAN là cần sớm đi vào thương lượng thực chất hơn về COC, song hành với việc thực hiện tốt và đầy đủ DOC. Bước đầu, Trung Quốc cũng nhất trí với ASEAN là, trong cuộc họp tới, hai bên sẽ thảo luận, chia sẻ thêm về cách tiếp cận, nội hàm và cấu trúc của COC.

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho rằng, với những nhận thức chung ban đầu nêu trên, sắp tới hai bên sẽ thảo luận được những nội dung thực chất hơn của COC. Hai bên cũng đã nhất trí về thời biểu trong năm nay là, tăng thêm các cuộc tham vấn về COC; trong đó sẽ có 2 cuộc họp tham vấn quan chức cấp cao và 3 cuộc họp nhóm công tác nhằm thúc đẩy tiến trình xây dựng COC.

Về vai trò và hoạt động của đoàn Việt Nam tại cuộc họp tham vấn quan chức cấp cao ASEAN - Trung Quốc vừa qua, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho biết: “Đoàn Việt Nam đã tích cực tham vấn, trao đổi với các nước trong khuôn khổ 10 nước ASEAN cũng như là khi ASEAN đối thoại với Trung Quốc. Trong quá trình trao đổi nêu trên, hai bên đã đạt được sự nhất trí với nhau về nhiều điểm “đồng” mà trong đó có sự đóng góp của Việt Nam. Điểm thứ hai liên quan đến việc thực hiện Tuyên bố DOC và xây dựng Bộ quy tắc COC thì chúng ta cũng tích cực trên cơ sở thúc đẩy các điểm “đồng” và quan hệ chung của ASEAN để chia sẻ cùng với Trung Quốc, đặc biệt nhấn mạnh về việc thực hiện DOC. Đồng thời chúng ta khẳng định là, cùng với việc thực hiện luật pháp quốc tế và công ước Luật Biển, các bên phải thực hiện việc kiềm chế, không làm gì phức tạp thêm tình hình và giải quyết hòa bình các tranh chấp, tích cực xây dựng lòng tin. Đối với Bộ quy tắc ứng xử COC, chúng ta cùng các nước ASEAN nhấn mạnh phải sớm có Bộ quy tắc này. Và càng có Bộ quy tắc COC tốt bao nhiêu thì sẽ đóng góp cho hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải tốt bấy nhiêu. Trên cơ sở đó, chúng ta cho rằng, COC cần phải được xây dựng mang tính kế thừa, nhưng đồng thời phải nhân cao lên, cao hơn nữa so với DOC. Tốt nhất COC cần là một Bộ quy tắc tổng thể, đầy đủ liên quan đến quy định các bên ở Biển Đông. Cái thứ hai nữa là Bộ quy tắc COC này phải có tính chất ràng buộc; và cái thứ ba nữa là Bộ quy tắc COC này cần phải bổ sung cho những khiếm khuyết và thừa hưởng được kinh nghiệm trong 12 năm thực hiện DOC. Chẳng hạn, phải có những cơ chế dàn xếp để ngăn ngừa những rủi ro về xung đột". Hay là, COC có những cơ chế dàn xếp bảo đảm rằng là nghĩa vụ COC đã đề ra trong tương lai thì phải được thực hiện một cách triệt để và nghiêm túc. Việt Nam đã chia sẻ quan điểm với các nước ASEAN và các nước ASEAN đã ủng hộ quan điểm của chúng ta”.

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh bày tỏ sự hài lòng về sự đóng góp của nước chủ nhà Thái Lan trong vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Trung Quốc. Đồng thời Thứ trưởng Phạm Quang Vinh tin tưởng việc thực hiện DOC và tiến trình xây dựng Bộ quy tắc COC trong thời gian tới sẽ được thúc đẩy tích cực hơn, góp phần vào hòa bình, ổn định và an ninh, an toàn hàng hải trong khu vực./.