Sáng 12/9, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã về đến Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và Hungary từ ngày 5-11/9 theo lời mời của Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin  và Thủ tướng Hungary Viktor Orban.

Nhân dịp này, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Hoàng Bình Quân đã trả lời phỏng vấn báo chí về các kết quả nổi bật của chuyến thăm.

Ông Hoàng Bình Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương.

Ông Hoàng Bình Quân: Chuyến thăm chính thức hai nước Liên bang Nga và Hungary của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là hoạt động đối ngoại rất quan trọng. Chuyến thăm đã tạo ra một xung lực mới, tầm cao mới trong quan hệ của Việt Nam với cả hai nước.

Với Nga, đây là chuyến thăm đầu tiên của Lãnh đạo cấp cao nhất của ta sang Nga sau khi Tổng thống V.Putin được tái cử vào tháng 3 vừa qua, khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam coi Nga là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Chuyến thăm diễn ra vào thời điểm hai nước đang hướng tới kỷ niệm hai sự kiện rất quan trọng, đó là 25 năm ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam – Liên bang Nga trong năm 2019 và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Liên bang Nga vào năm 2020.

Chuyến thăm của Tổng Bí thư tới Nga lần này nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt – Nga, củng cố tin cậy chính trị, tăng cường sự gắn bó chiến lược, nâng cao hiệu quả hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, nhất là về kinh tế - thương mại và đầu tư.

Với Hungary, đây là chuyến thăm mang dấu ấn lịch sử, là chuyến thăm đầu tiên của Tổng Bí thư Đảng ta đến một nước thuộc khu vực Trung - Đông Âu sau gần 30 năm; khẳng định chủ trương của ta coi Hungary là đối tác quan trọng hàng đầu tại khu vực Trung – Đông Âu. Với chuyến thăm lần này, hai nước nâng quan hệ hợp tác lên “đối tác toàn diện”, do vậy chuyến thăm sẽ tạo dấu mốc mới, động lực mới, tầm cao mới trong quan hệ Việt Nam – Hungary.

Ông Hoàng Bình Quân: Chuyến thăm hai nước của Tổng Bí thư đã rất thành công, đạt nhiều kết quả quan trọng, tạo điều kiện thúc đẩy quan hệ giữa Việt Nam với Liên bang Nga và Hungary phát triển toàn diện, thực chất và sâu sắc hơn.

Cả Nga và Hungary đều đặc biệt coi trọng chuyến thăm của Tổng Bí thư, dành cho Tổng Bí thư và đoàn sự đón tiếp rất trọng thị, chân thành, nồng ấm; bố trí chương trình làm việc phong phú, thiết thực và hiệu quả. Tổng Bí thư đã có cuộc trao đổi rất cởi mở, chân thành, tin cậy cao và rất hiệu quả với tất cả các lãnh đạo của Nga và Hungary; trao đổi với lãnh đạo một số doanh nghiệp hàng đầu; gặp gỡ và trao đổi với cộng đồng người Việt Nam ở hai nước và bạn bè hữu nghị với Việt Nam... Về tổng thể, tôi xin nêu một số kết quả chính sau:

Thứ nhất, chuyến thăm đã tạo ra những dấu mốc mới, động lực mới, đưa quan hệ của ta với Nga và Hungary bước sang một giai đoạn phát triển mới; củng cố và thắt chặt sự tin cậy chính trị, qua đó tạo nền tảng vững chắc để thúc đẩy toàn diện và nâng cao hiệu quả hợp tác trên tất cả các lĩnh vực. Nội dung các cuộc hội đàm, hội kiến, cũng như Tuyên bố chung với hai nước thể hiện sâu sắc tầm nhìn chiến lược dài hạn và quyết tâm chính trị ở mức cao thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Nga và Việt Nam – Hungary đi vào giai đoạn phát triển năng động, thực chất và hiệu quả hơn. 

Với Nga, hai bên đã trao đổi sâu rộng, xác định các định hướng và biện pháp quan trọng thúc đẩy toàn diện quan hệ hai nước. Cụ thể, hai bên khẳng định tiếp tục củng cố tin cậy chính trị làm nền tảng để mở rộng và thúc đẩy hợp tác toàn diện, nhất là duy trì thường xuyên trao đổi đoàn cấp cao, đối thoại chiến lược, tham vấn chính trị, an ninh, quốc phòng ở tất cả các kênh Đảng, Chính phủ, Quốc hội, các bộ, ngành, các địa phương; nhấn mạnh cùng phối hợp tổ chức thành công năm Nga tại Việt Nam và năm Việt Nam tại Nga nhân dịp kỷ niệm 25 năm ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam – Liên bang Nga trong năm 2019 và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Liên bang Nga vào năm 2020; quyết tâm đưa quan hệ kinh tế thương mại phát triển nhanh, thực sự trở thành trụ cột trong quan hệ hai nước, theo đó tạo điều kiện để doanh nghiệp hai nước thâm nhập vào thị trường của nhau.

Lãnh đạo Nga đồng ý đơn giản hóa các thủ tục, tiêu chuẩn cho hàng hóa hai nước, nhất là nông, lâm, thủy sản, được thâm nhập thị trường của nhau. Hai bên nhất trí thúc đẩy hợp tác về an ninh – quốc phòng và hợp tác kỹ thuật quân sự ngày càng chặt chẽ, hiệu quả, đóng vai trò quan trọng trong tổng thể sự phát triển của quan hệ hai nước.

Trong lĩnh vực khoa học công nghệ, hai bên nhất trí triển khai Dự án Trung tâm khoa học và Công nghệ hạt nhân tại Việt Nam, được coi là dự án trọng điểm về hợp tác khoa học-công nghệ giữa hai nước trong việc nghiên cứu sử dụng năng lượng hạt nhân vào mục đích hòa bình.

Đặc biệt, trong lĩnh vực giáo dục – đào tạo, Nga cam kết tiếp tục giành ưu tiên cao cho Việt Nam trong việc cung cấp 1.000 suất học bổng mỗi năm, cao nhất trong số 50 nước cung cấp học bổng cho Việt Nam. Bên cạnh đó, lãnh đạo hai nước cũng thống nhất các định hướng nhằm đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực rất quan trọng khác, như nhân văn, văn hóa, du lịch, giao lưu nhân dân, hợp tác giữa các địa phương hai nước... Nhiều định hướng, biện pháp hợp tác đã được cụ thể hóa thông qua việc ký kết 16 văn kiện hợp tác trong chuyến thăm, tạo cơ sở cho việc phát triển hợp tác thực chất, hiệu quả trong thời gian tới.

Với Hungary, chuyến thăm của Tổng Bí thư đã tạo một dấu mốc rất quan trọng với việc xác lập và nâng cấp khuôn khổ quan hệ Việt Nam – Hungary lên quan hệ “đối tác toàn diện”, vừa thể hiện cao độ tầm quan trọng của quan hệ hai nước, vừa khẳng định quyết tâm của cả hai bên mở rộng hợp tác toàn diện và hiệu quả, nhất là các lĩnh vực có nhiều tiềm năng như kinh tế - thương mại – đầu tư, hợp tác quốc phòng, y tế, tư pháp, giáo dục – đào tạo, môi trường..., trong đó một số lĩnh vực đã được cụ thể hóa thông qua việc ký kết 7 văn kiện hợp tác trong chuyến thăm.

Việc nâng cấp quan hệ “đối tác toàn diện” với Hungary cũng giúp ta củng cố và mở rộng dư địa hợp tác trong quan hệ của ta với Liên minh châu Âu. Trong lĩnh vực đào tạo, Hungary cũng cam kết nâng số lượng học bổng cho Việt Nam lên 200 suất học bổng mỗi năm. Hợp tác trong lĩnh vực xử lý nước và cung cấp nước sạch cũng được thúc đẩy với việc ký 3 Bản ghi nhớ về cung cấp nước sạch giữa Hiệp hội ngành nước Hungary với 3 tỉnh Quảng Bình, Vĩnh Long và Thanh Hóa.

Thứ hai, Tổng Bí thư và các lãnh đạo cấp cao của Nga và Hungary đã có những cuộc thảo luận rất cởi mở, thực chất, chia sẻ lập trường và thúc đẩy nhận thức chung quan trọng về sự cần thiết tăng cường tham vấn, phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương.

Các nhà lãnh đạo nhất trí ủng hộ thúc đẩy trật tự thế giới dựa trên chủ nghĩa đa phương, coi trọng vai trò của Liên hợp quốc; nhấn mạnh các tranh chấp quốc tế cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hợp Quốc.

Nhận thức chung này có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc góp phần duy trì, củng cố và thúc đẩy môi trường hòa bình, an ninh, nhất là trong bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp. 

Thứ ba, chuyến thăm góp phần quan trọng vun đắp bề dày truyền thống đoàn kết, gắn bó, thủy chung giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân Nga và Hungary. Tổng Bí thư đã có nhiều hoạt động gặp gỡ nhân dân hai nước, như dự Lễ kỷ niệm 60 năm thành lập Hội hữu nghị Nga – Việt, gặp gỡ thân mật hội Hữu nghị Việt Nam – Hungary, dự Hội nghị Hiệu trưởng các trường đại học Việt Nam – Hungary, trao đổi với lãnh đạo các chính đảng có quan hệ truyền thống với Việt Nam ở hai nước...

Đó đều là các cuộc gặp gỡ trong không khí rất chân tình, gắn bó giữa những người bạn, những người đồng chí, những đối tác có sự thông hiểu, chia sẻ, đều có mong muốn góp phần thắt chặt hơn nữa quan hệ Việt Nam – Liên bang Nga và Việt Nam – Hungary.

Bạn bè và nhân dân hai nước đều cảm nhận rất rõ sự coi trọng tình nghĩa thủy chung, “uống nước nhớ nguồn” của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đối với tình cảm, công lao và đóng góp của nhiều thế hệ cán bộ, nhân dân Nga và Hungary đã dành cho Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trước đây, cũng như trong công cuộc phát triển đất nước ngày nay, qua đó đã củng cố tình hữu nghị, đoàn kết và gắn bó giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân hai nước.

Ông Hoàng Bình Quân: Đúng vậy, một trong những trọng tâm của chuyến thăm là thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ kinh tế với hai nước. Trong những năm qua, quan hệ kinh tế - thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Liên bang Nga cũng như với Hungary tuy có bước phát triển rất nhanh, song vẫn còn thấp so với tiềm năng và kỳ vọng của các bên.

Có thể nói đây là lĩnh vực còn rất nhiều dư địa để hợp tác, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang phát triển hết sức nhanh chóng, năng động, tham gia ngày càng mạnh mẽ vào các hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương; còn Nga đang bước vào thời kỳ phục hồi kinh tế sau nhiều năm kinh tế bị suy giảm và Hungary đang là một điểm sáng về phát triển kinh tế của Liên minh châu Âu.

Với Nga, lãnh đạo hai nước rất quyết tâm đưa hợp tác kinh tế - thương  mại – đầu tư trở thành trụ cột quan trọng lẫn thước đo mức độ phát triển của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt – Nga; đề ra nhiều định hướng, biện pháp, trong đó chú trọng khai thác tối đa những thuận lợi từ Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu; cải cách hiệu quả Ủy ban Liên Chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học kỹ thuật; đẩy mạnh khuyến khích, ủng hộ và tạo các điều kiện thuận lợi tối đa để doanh nghiệp hai nước gia tăng đầu tư và thâm nhập thị trường của nhau.

Đặc biệt, đối với lĩnh vực năng lượng và dầu khí, vốn là lĩnh vực hợp tác chiến lược giữa hai nước trong nhiều năm qua, hai bên nhất trí tạo điều kiện thuận lợi nhất để doanh nghiệp của hai nước thực hiện hiệu quả những dự án hiện có, đồng thời mở rộng các dự án đầu tư với sự tham gia của các công ty dầu khí quốc gia trên lãnh thổ hai nước, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội hai nước.        

Phía Nga cũng cam kết tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp của Việt Nam đầu tư tại Nga. Đến nay, các doanh nghiệp của Việt Nam đã đầu tư vào Nga 21 dự án, với vốn đăng ký mới khoảng 3 tỉ USD.

Ngay trong chuyến thăm, Tổng Bí thư đã chứng kiến lễ khởi công trang trại sản xuất sữa và nhà máy chế biến sữa của Tập đoàn TH True Milk của Việt Nam tại tỉnh Kaluga. Đây là dự án nằm trong tổ hợp chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa của TH True Milk với tổng vốn đăng ký 2,7 tỉ USD. Tôi cho rằng thành công của các doanh nghiệp Việt Nam tại Nga sẽ tạo hiệu ứng tích cực, khích lệ nhiều doanh nghiệp khác của Việt Nam đầu tư sang Nga trong thời gian tới.

Với Hungary, hai bên nhất trí đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động của Ủy ban Liên Chính phủ về hợp tác kinh tế nhằm tạo nhiều cơ hội hợp tác hơn; nhất trí thúc đẩy, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước có cơ hội trao đổi, tiếp xúc, tìm kiếm cơ hội hợp tác trong những lĩnh vực mà Việt Nam có nhu cầu và Hungary có thế mạnh, nhất là về dược phẩm, năng lượng tái tạo, công nghiệp quốc phòng, xử lý môi trường...

Lãnh đạo hai nước cũng thống nhất một số biện pháp nhằm thực hiện có hiệu quả các dự án sử dụng khoản vốn vay ưu đãi mà Hungary dành cho Việt Nam. Đặc biệt, lãnh đạo cấp cao hai nước đều quyết tâm cao thúc đẩy để sớm ký kết và phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU, tạo động lực mới, cơ hội mới về kinh tế, đầu tư giữa hai nước, cũng như giữa Việt Nam với các nước EU. 

Với cả Nga và Hungary, các cuộc trao đổi đều thống nhất tăng cường kết nối hợp tác kinh tế song phương với không gian kinh tế rộng lớn hơn thông qua sự liên kết với các không gian ASEAN, CPTPP, APEC, Liên minh Kinh tế Á-Âu và liên minh châu Âu.

Ông Hoàng Bình Quân: Kết quả chuyến thăm hai nước cho thấy cả Nga và Hungary đều rất coi trọng vai trò của Việt Nam tại khu vực, mong muốn thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện với Việt Nam lên một tầm mức mới, thực chất và sâu sắc hơn. Tổng Bí thư và lãnh đạo cấp cao hai nước đã đi sâu đánh giá một cách rất thực chất về thực trạng quan hệ song phương và xác định những định hướng mang tính chiến lược, cũng như một số biện pháp rất cụ thể để đạt được các mục tiêu trên.

Với thuận lợi rất cơ bản là bề dày truyền thống quan hệ hữu nghị, nền tảng quan hệ chính trị vững chắc, với quyết tâm của Lãnh đạo hai nước, với những kết quả tốt đẹp của chuyến thăm hai nước lần này của Tổng Bí thư, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng và tin tưởng trong thời gian tới, quan hệ với Liên bang Nga và Hungary sẽ vươn tới một tầm cao hợp tác mới.

Sau chuyến thăm của Tổng Bí thư, cả Tổng thống Nga V.Putin và Thủ tướng Hungary V.Orban đều nhận lời mời sớm sang thăm lại Việt Nam, thể hiện sự coi trọng cao độ trong quan hệ với Việt Nam và sẽ tiếp tục là một xung lực mới thúc đẩy quan hệ của ta với hai nước không ngừng thắt chặt, đi vào chiều sâu, hiệu quả.