Nhiều ý kiến muốn triển khai

ĐB Nguyễn Văn Thể (Đoàn Sóc Trăng) cho rằng dự án Long Thành là dự án trọng điểm quốc gia. Cho nên Quốc hội cần tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần để triển khai trước, nếu chờ đến thời điểm Quốc hội phê duyệt tổng thể dự án thì e rằng sẽ rất chậm.

ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Đoàn Quảng Bình) cũng có chung câu hỏi này. Ngoài băn khoăn về kinh phí, ông Phương cũng lưu ý việc triển khai phải công khai, minh bạch, không để lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân lợi dụng trục lợi, đồng thời, phải có cam kết để tránh khiếu kiện của người dân.

Đại biểu Bùi Xuân Thống (Đoàn Đồng Nai) góp ý vào việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án CHK Long Thành thành dự án thành phần.

Đại biểu Bùi Xuân Thống (Đoàn Đồng Nai) cho rằng, vấn đề sân bay Long Thành đã được bàn đến nhiều năm, bà con trong vùng dự án muốn được sớm trển khai, vì khi đã có quy hoạch thì bà con cũng không được xây dựng, hạ tầng cơ sở, đời sống bà con trong khu vực rất khó khăn, ngay cả việc không được hưởng một số quyền lợi chính đáng như không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thế chấp vay vốn... 

Theo ĐB thống, nếu 2015 khi khái toán kinh phí trình Quốc hội khóa 13 phê duyệt chủ trương mới có 18.000 tỷ, đến nay khi áp giá năm 2017 đã lên 23.000 tỷ, con số này chưa phải cuối cùng, nếu triển khai chậm đời sống bà con rất khó khăn, việc GPMB sẽ phức tạo hơn, giá sẽ tăng hơn, nên nhất trì tách ra để thực hiện song song.

“Việc thu hồi dự án 5.000 ha là rất lớn, rất phức tạp nếu không thực hiện tốt, chặt chẽ sẽ dẫn đến khiếu nại, điểm nóng. Chính phủ nên chỉ đạo bộ ngành phối hợp với Đồng Nai để có kế hoạch chặt chẽ, chi tiết thực hiện. Sớm công bố việc áp giá đền bù tại khu vực này. Trong quá trình áp giá thu hồi đất, bồi thường phải tiến hành công khai, minh bạch, chặt chẽ. Đặc biệt là cần có kế hoạch, phương án chi tiết cụ thể để Quốc hội yên tâm, bảo đảm quyền lợi người dân, tiến hành chi trả kịp thời, không phát sinh khiếu nại”, ĐB Thống kiến nghị.

Băn khoăn nguồn vốn

Nhiều ý kiến đồng tình, tuy nhiên, nhiều đại biểu còn tỏ ra băn khoăn. Trong đó hai vấn đề đại biểu chưa yên tâm chính là kinh phí để thực hiện dự án và đời sống người dân nhường đất cho sân bay Long Thành sẽ ra sao tại nơi ở mới.

Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (Đoàn TP.HCM) nói: “Nhiều dự án, người dân khi rời đi có nơi ở mới tốt hơn không nhiều. Vì chúng ta không quan niệm tổ chức cuộc sống mới cho người dân mà thiên về hướng bồi thường thu hồi đất, tái định cư”.

Bà Tâm cho rằng phải có quan điểm toàn diện là tổ chức cuộc sống cho người dân, nơi buôn bán làm ăn, chỗ con cái học hành tốt hơn chỗ cũ. “Để xây sân bay Long Thành, diện tích giải tỏa thu hồi đất rất lớn. Làm sao để không phát sinh vấn đề xã hội, thiệt thòi thuộc về người dân”.

Từ thực tiễn công tác GPMB, cần rất nhiều thời gian trong khi Quốc hội xác định Long Thành là dự án cấp thiết cần tổ chức xây dựng. “Việc xây dựng sân bay Long Thành cần có quỹ thời gian cần thiết để xem xét tính khả thi của dự án, nên Chính phủ chậm nhưng sự cần thiết phải cân nhắc các phương án khả thi tốt nhất là rất cần thiết, không thể vội vàng, gấp gáp được. Chia sẻ với Chính phủ cần thận trọng”, ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm đề nghị.

Đồng tình, ĐB Trần Văn Tiến (Đoàn Vĩnh Phúc) cho rằng trong mỗi dự án, giải phóng mặt bằng thường có đặc thù khó khăn và phức tạp hơn cả, thời gian cũng kéo dài hơn nên cần tách việc này thành dự án thành phần để sớm có “đất sạch” khởi công dự án một cách thuận lợi.

Vị ĐB này bày tỏ băn khoăn về kinh phí thực hiện dự án khi ngân sách mới bố trí được 5.000 tỷ đồng trong khi nhu cầu lên tới 23.000 tỷ đồng. “Kế hoạch đã phân bổ hết, vậy số kinh phí còn lại lấy ở đâu?” – ông Tiến đặt câu hỏi.

ĐB Trần Thị Phương Hoa (Hà Nội) thì băn khoăn nếu xảy ra tình trạng, sau khi QH thông qua Nghị quyết trên, Đồng Nai thực hiện giải phóng mặt bằng nhưng sau đó báo cáo khả thi sân bay Long Thành không được thông qua. "Khi đó chúng ta sẽ xử lý vấn đề này thế nào? Chính phủ cần giải trình rõ ràng hơn vấn đề trên", bà Hoa đặt vấn đề và đề nghị nên lùi thời gian thông qua ở kỳ họp sau để làm rõ một số nội dung.

“Căn cứ vào đâu để Đồng Nai tăng giá đất từ 1,5 lên 2 lần, làm cho chi phí giải phóng mặt bằng sân bay Long Thành tăng lên. Cái này cần phải làm rõ”, bà Hoa nói và đề nghị nên lùi việc xem xét vấn đề này sang kỳ họp thứ 4 cho phù hợp. Bởi khi đó, Chính phủ cũng sẽ trình QH xem xét báo cáo khả thi dự án sân bay Long Thành.

Gọi vốn tư nhân làm sân bay Long Thành 

Lắng nghe ý kiến của 20 đại biểu trong phiên thảo luận buổi chiều, Bộ trưởng Bộ GTVT Trương Quang Nghĩa khẳng định sẽ tiếp thu toàn bộ và với trách nhiệm của Bộ trực tiếp lập dự án, cùng tỉnh Đồng Nai tiếp tục hoàn thiện báo cáo dự án di dân tái định cư cho cảng hàng không (CHK) Long Thành.

Theo Bộ trưởng Trương Quang Nghĩa, đây là dự án hết sức quan trọng, được đưa vào chương trình từ năm 2005 nhưng đến kỳ họp cuối của Quốc hội khoá XIII mới thông qua được.

Do tính quan trọng và phức tạp của dự án, Nghị quyết 94 của Quốc hội đã yêu cầu phải có báo cáo nghiên cứu khả thi trước khi phê duyệt, hàng năm báo cáo trước Quốc hội về tình hình thực hiện dự án.

Riêng về nội dung GPMB, Bộ trưởng Trương Quang Nghĩa cho biết Chính phủ đã nêu rõ các kiến nghị về cơ chế đặc thù cho việc di dân, tái định cư để thực hiện dự án CHK Long Thành.

“Ngoài tích cực chuẩn bị đầu tư dự án Long Thành, với tinh thần khẩn trương khắc phục quá tải ở Tân Sơn Nhất, vừa qua, Bộ GTVT được sự đồng thuận lớn của Bộ Quốc phòng và TP.HCM đã đồng thời triển khai một loạt dự án” – Bộ trưởng Trương Quang Nghĩa nói. 

Về nguồn vốn, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, hiện nay Nghị quyết 94 của Quốc hội nói huy động nhiều nguồn vốn: NSNN, ODA, vốn các nhà đầu tư, cổ phần hoá doanh nghiệp, nhưng có khó khăn là trong giai đoạn GPMB không thể huy động vốn ODA hay vốn của tư nhân mà chỉ có thể lấy từ vốn ngân sách.

Ngoài ra, còn một dự án cần tiến hành nữa là tuyến đường sắt dài 43km từ Tân Sơn Nhất đến Long Thành. Đây là cơ hội lớn cho TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương phát triển.

Theo Bộ trưởng GTVT, việc tư nhân đầu tư vào sân bay, nhà ga không còn mới và đang được các nhà đầu tư hết sức quan tâm. “Chúng ta có nhà ga quốc tế Đà Nẵng phục vụ APEC, CHK Vân Đồn, nhà ga sân bay Nha Trang hoàn toàn do tư nhân đầu tư. Nhà ga T4 của sân bay Tân Sơn Nhất hiện cũng đã có 3-4 nhà đầu tư đề nghị được tham gia. Vì thế, CHK Long Thành sẽ được xem xét đầu tư theo hình thức PPP”.

Theo Bộ trưởng, với trần nợ công hiện nay, để đầu tư Long Thành bằng vốn Nhà nước là hết sức khó khăn, còn nếu để các nhà đầu tư vào thì phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

“Thời gian tới, chúng tôi cùng Đồng Nai sẽ có báo cáo cụ thể hơn với các ĐBQH, sẽ nêu cụ thể hơn về cách thức huy động vốn để thực hiện dự án này, còn đây mới chỉ là giai đoạn xin chủ trương” – Bộ trưởng Nghĩa cho biết./.