7.000 người nhiễm HIV được điều trị nhanh chóng, kịp thời
Cần Thơ là địa phương đầu tiên trong cả nước được chọn thí điểm thực hiện cung cấp test Oraquick qua hình thức đặt hàng trực tuyến qua website tuxetnghiem.vn. Qua hơn 1 năm triển khai mô hình, Cần Thơ đã phát hiện gần 7.000 người nhiễm HIV, đưa vào quản lý điều trị nhanh chóng, kịp thời.
Theo Trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ, trong 10 tháng của năm 2021, Cần Thơ phát hiện mới 296 người nhiễm HIV, chuyển sang AIDS 6 người và tử vong 7 người. Đến nay, tổng số người nhiễm HIV phát hiện được qua xét nghiệm là hơn 6.800 người; trong đó số tử vong 2.549 người. Có thể thấy, số ca nhiễm HIV mới phát hiện được, chuyển sang AIDS và tử vong có giảm so với cùng kỳ.
Để đạt được kết quả trên, Cần Thơ đã triển khai tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng do cán bộ không chuyên, tức là do các nhóm dựa vào cộng đồng thực hiện. Từ cuối tháng 2/2017 đến nay, kết quả cho thấy mô hình này đã có hiệu quả khá tốt trong việc tiếp cận nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhiễm HIV; trong đó chú trọng tăng cường tiếp cận nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), vì đối tượng nhiễm HIV mới thuộc cộng đồng này chiếm đến 65%, hơn nữa lại là nhóm ẩn khó tiếp cận, kỳ thị.
Trước khi làm xét nghiệm tại cộng đồng, các đồng đẳng viên, tư vấn viên đã được Trung tâm kiểm soát bệnh tật Cần Thơ tập huấn các kiến thức cơ bản về bệnh giang mai; kỹ thuật xét nghiệm HIV và giang mai; kỹ thuật xét nghiệm HIV bằng dịch miệng; thực hành xét nghiệm; tư vấn về các bệnh lây truyền qua đường tình dục; kết nối điều trị và dự phòng…
Anh Đặng Quốc Phong, Trưởng nhóm S Đỏ - một trong những nhóm hoạt động cộng đồng tích cực, chia sẻ, nhóm chuyên tư vấn xét nghiệm HIV cho đối tượng MSM có 10 thành viên chính và 20 cộng tác viên. Thông qua các buổi sinh hoạt của nhóm MSM, thành viên sẽ lồng ghép các câu chuyện, chia sẻ những kiến thức đúng, những kinh nghiệm của mình đến các bạn trong nhóm để cùng hiểu, thực hành đúng về phòng, chống HIV/AIDS và cung cấp dịch vụ tự nguyện xét nghiệm HIV cho họ.
Khi thành phố thực hiện cung cấp test Oraquick qua hình thức đặt hàng trực tuyến qua website tuxetnghiem.vn, nhóm S Đỏ đã được Trung tâm kiểm soát bệnh tật tập huấn về các kiến thức cơ bản, cách xem kết quả và tư vấn. Loại hình tự xét nghiệm HIV này có tính an toàn, bảo mật danh tính cao, có kết quả nhanh và đáng tin cậy nên rất nhiều bạn trong nhóm MSM đã tình nguyện đến để làm test HIV.
Điều đó phần nào giúp các bạn chủ động phát hiện sớm được tình trạng bệnh của mình, qua đó tự biết cách bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cho mọi người xung quanh.
Anh Đặng Quốc Phong chia sẻ thêm: ‘Cung cấp sinh phẩm xét nghiệm HIV và tự làm tại nhà thì các bạn rất là thích, vì xét nghiệm bằng Oraquick không cần phải lấy máu chỉ cần lấy dịch miệng thì không đau. Nó rất là tiện dụng và rất dễ sử dụng, các bạn có thể tự làm cho mình. Cứ mỗi lần các bạn cảm thấy không yên tâm, muốn làm tư vấn xét nghiệm nhiễm HIV thì các bạn có thể liên hệ với nhóm S Đỏ và sau khi các bạn được tư vấn trước xét nghiệm, sàng lọc các nguy cơ thì các bạn sẽ được cung cấp sinh phẩm xét nghiệm HIV bằng dịch miệng. Từ việc các bạn rất chủ động đi làm xét nghiệm HIV có thể thấy được tỷ lệ mà phát hiện ra những trường hợp có phản ứng với sinh phẩm HIV bằng dịch miệng cũng tăng cao hơn”.
Cần Thơ có 2 loại hình xét nghiệm HIV được triển khai tại cộng đồng đó là xét nghiệm HIV bằng dịch miệng hoặc lấy máu đầu ngón tay để làm xét nghiệm cả HIV và giang mai. Chỉ trong 15-20 phút sẽ có kết quả. Những người có phản ứng dương tính ban đầu sẽ được các nhóm hỗ trợ xét nghiệm khẳng định tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS thành phố Cần Thơ. Trường hợp nào được khẳng định là HIV dương tính sẽ kết nối vào điều trị ARV.
Ông Lý Anh Huy, cán bộ Khoa phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ cho biết, năm 2021, thành phố đạt mục tiêu với 94,6% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm của bản thân và 96,3% người nhiễm HIV điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ước chế (<1000 bản sao/ml máu), chứng tỏ công tác vận động tự xét nghiệm HIV góp phần mang lại kết quả khả quan trong công tác phát hiện, điều trị.
“Bên CDC Cần Thơ cũng quản lý được một trang web tự xét nghiệm HIV, thông qua đó người bệnh có thể đăng ký và nhận kist xét nghiệm trên đó, xong tự về làm xét nghiệm. Nếu có kết quả phản ứng, Trung tâm sẽ tư vấn cho bệnh nhân lại phòng khám gần nhất để làm xét nghiệm khẳng định HIV. Từ kết quả xét nghiệm nhiễm mới này, chúng ta sẽ tăng cường tư vấn để khai thác được nhiều bạn tình, bạn chích nhằm phát hiện ra thêm người mới nhiễm nữa, để cố gắng ngăn chặn nguồn lây nhiễm”, ông Lý Anh Huy cho hay.
Vẫn test trong dịch COVID-19
Từ tháng 11/2020 đến nay, website tuxetnghiem.vn do Khoa phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ kiểm soát đã nhận được khoảng 800 đơn nhận test Oraquick miễn phí. Có hơn 80% khách hàng gửi kết quả về trang web sau khi test. Những khách hàng có que test có phản ứng, được Trung tâm liên hệ test khẳng định, nếu nhiễm sẽ đưa vào quá trình điều trị ARV, nếu âm tính sẽ điều trị Prep.
Theo ông Giáp Thanh Giang, Trưởng Khoa phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ, trong thời gian dịch COVID-19 bùng phát, trang web vẫn nhận đơn đặt hàng test Oraquick vì đây là kênh kết nối rất hữu ích cho những người nguy cơ cao ngại đến các cơ sở y tế, nhất là tình hình di chuyển khó khăn. Trong đó bao gồm cả những người chưa từng thực hiện xét nghiệm HIV trước đó, có thể tiếp cận dịch vụ xét nghiệm HIV an toàn trong giai đoạn đại dịch COVID-19 mà không bị gián đoạn.
“Thời gian tới sẽ được hỗ trợ cấp test từ dự án Quỹ toàn cầu và Cục phòng chống HIV/AIDS thì Trung tâm sẽ tiếp tục triển khai trang web này để mở rộng thêm. Thực hiện đẩy mạnh công tác truyền thông, thứ nhất là truyền thông qua các bạn đồng đẳng viên, các bạn sẽ gặp gỡ khách hàng, tiếp cận để tư vấn; thứ hai sẽ truyền thông thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, báo đài; xây dựng các pano tại các trường học cho khách hàng tiện đến với trang web hơn”, ông Giáp Thanh Giang chia sẻ.
Dù dịch bệnh khó khăn, nhưng hoạt động phòng, chống HIV/AIDS được thành phố Cần Thơ chủ động, triển khai ngay từ đầu năm. Hệ thống các cơ sở cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS bao phủ từ tuyến thành phố đến cơ sở đảm bảo đáp ứng được nhu cầu tiếp cận cho đối tượng nguy cơ cao. Đặc biệt, việc chú trọng hoạt động xét nghiệm HIV tại cộng đồng đã mang lại kết quả tích cực, giúp cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS đạt được mục tiêu chiến lược quốc gia về chấm dứt bệnh AIDS vào năm 2030 tại Việt Nam./.