Ở xã biên giới Thuận An, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông, bon Bu Đắk với hầu hết dân số là người M’nông rất tự hào về truyền thống văn hóa đặc sắc của mình. Tết này, bà con vui hơn vì bon có thêm nhiều công trình mới phục vụ sản xuất và sinh hoạt; nhiều ngôi biệt thự và nhà mới xây khang trang, cuộc sống ổn định ấm no mang lại sắc xuân mới ở vùng biên giới.

Từ đường Hồ Chí Minh đoạn qua xã Thuận An, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông đi xe máy qua bon Sa Pa đến bon Bu Đắk chỉ 5km đường nhựa. Đây là vùng biên giới, người M’Nông sinh sống từ lâu đời. Bên cạnh những ngôi nhà gỗ truyền thống, xuất hiện những ngôi biệt thự khang trang, những căn nhà mới xây rộng rãi, thoáng mát; tường rào cây xanh được cắt tỉa cẩn thận, cổng ngõ thẳng tắp.

Ngôi nhà mới của gia đình ông Y Dông.

Ghé thăm căn nhà mới xây xong, chủ nhà niềm nở ra bắt tay chào đón và tự giới thiệu là Y Dông. Ông cho biết, sau nhiều năm cần cù lao động, tiết kiệm chi tiêu, vừa nuôi con ăn học nhưng gia đình đã tích góp xây được căn nhà trị giá hơn 400 triệu đồng, kịp hoàn thành để đón Tết nguyên đán Kỷ Hợi. Cùng với khu vườn 6 sào, gia đình còn có 1 ha rưỡi cà phê trồng xen hồ tiêu. Cà phê vừa thu hoạch xong trước Tết, được hơn 4 tấn nhân. Năm nay, ăn tết trong nhà mới nên cũng mua sắm thêm nhiều đồ dùng mới, tiếp đón nhiều khách hơn nên đã chuẩn bị đầy đủ bánh kẹo, thực phẩm, rượu cần và các món ăn truyền thống của người M’Nông.

“Trong năm vừa qua niềm vui lớn nhất của gia đình tôi là xây được căn nhà mới khang trang hơn 400 triệu đồng thay cho căn nhà gỗ đã xuống cấp. Nhờ đó, cuộc sống ngày càng ổn định hơn yên tâm làm ăn. Trước đây bà con chúng tôi rất khó khăn, làm nương rẫy phân tán nhiều nơi nên không hiệu quả, thu nhập thấp. Nhờ chính quyền hướng dẫn chuyển đổi sang trồng cà phê, hồ tiêu, được tập huấn khoa học kỹ thuật, bà con đã vươn lên xóa đói giảm nghèo, ổn định đời sống”, ông Y Dông cho biết.

Bon Bu Đắk, xã Thuận An, huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông) hiện có 313 hộ với hơn 1.200 khẩu trong đó 99% là người M’nông. Bà con tự hào là nơi còn lưu giữ được truyền thống văn hóa bản địa. Đội cồng chiêng của bon được mời tham gia các lễ hội của huyện, phục vụ các hoạt động văn hóa của xã và biểu diễn văn nghệ trong đêm giao thừa tại bon. Đặc biệt, nghề dệt thổ cẩm được lưu truyền qua nhiều thế hệ ở bon Bu Đắk. Nghệ nhân lớn tuổi nhất là bà U Druynh, xuân này đã xấp xỉ 80 tuổi. Nhiều bé gái M’Nông chỉ mới 12 đến 15 tuổi cũng đã biết dệt thổ cẩm. Vì vậy, có rất nhiều sản phẩm thổ cẩm mới được sử dụng trong dịp Tết nguyên đán, đó là váy áo, túi xách, dây đeo, ví đựng tiền, khăn trải bàn… 

Nghệ nhân U Druynh đã dệt nhiều sản phẩm làm quà tết cho bà con gần xa cho biết: “Nghề dệt thổ cẩm tôi được mẹ truyền dạy lại từ lúc còn nhỏ. Để nghề dệt không bị mai một tôi đã truyền dạy lại cho 3 người con gái và một số người trong bon. Những lúc rảnh rỗi các con cháu tôi thường ngồi bên khung cưởi dệt áo cho người thân. Trước đây, bà con phải bóc vỏ cây để lấy sợi dệt rất tốn thời gian. Sau này có sợi chỉ người Pháp đưa lên bà con mua về dệt áo quần rất mịn và đẹp”.  

Dẫn chúng tôi đi thăm bon làng trong những ngày đầu xuân năm mới, ông Y Bling Jing, Bí thư chi bộ bon Bu Đắk giới thiệu nhiều công trình mới, đó là hệ thống giao thông được thiết kế ô bàn cờ đã được bê tông hóa, hệ thống điện lưới quốc gia vừa mới cải tạo nâng cấp. Cùng với đó là công trình “thắp sáng đường quê” trị giá 65 triệu đồng do bà con đóng góp, Đoàn thanh niên thi công, với 75 bóng đèn, kịp hoàn thành trước Tết nguyên đán, tạo khí thế vui tươi phấn khởi.

Đặc biệt, công trình thủy lợi  Bu Đắk trước đây do Công ty Cà phê Thuận An quản lý đã được bàn giao về địa phương, vừa được nâng cấp sửa chữa, bê tông hóa bờ đập. Công trình này đáp ứng nước tưới toàn bộ diện tích cà phê, hồ tiêu của buôn trong mùa khô và mở rộng mương tưới cho 13ha lúa 2 vụ, bà con cũng vừa gieo sạ xong trước tết.

Bí thư chi bộ bon Bu Đắk, ông Y Bling Jing khẳng định, Tết này bà con rất vui vì có nhiều cái mới. Chỉ tính trong năm vừa qua, có khoảng 20 căn biệt thự và nhà mới khang trang được xây dựng, hơn 60% số hộ trong bon thuộc diện khá giả, chỉ còn duy nhất 1 hộ nghèo.

“Bà con trong bon rất vui khi được Đảng, Nhà nước quan tâm làm đường giao thông nông thôn, lắp đặt đèn chiếu sáng các trục đường. Nhiều công trình thủy lợi được nâng cấp phục vụ tưới tiêu giúp bà con phát triển kinh tế. Các gia đình khó khăn được Nhà nước quan tâm hỗ trợ phân bón, cây trồng, vật nuôi nên đời sống ngày càng ấm no, bon làng ngày càng đổi mới”, ông Y Bling Jing cho biết.

Một mùa xuân mới đã về trên những vườn cà phê bung hoa trắng muốt. Cánh đồng Bu Đắk cũng đã phủ màu xanh mạ non mơn mỡn. Trên các trục đường rực rỡ cờ đỏ sao vàng, đêm đến sáng trưng ánh điện. Trước mỗi căn nhà khang trang đã được tô điểm những chậu hoa cúc hoa mai. Người M’nông ở bon Bu Đắk (xã Thuận An, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông) khoác những bộ váy áo thổ cẩm mới để du xuân trong niềm vui chào đón năm mới Kỷ Hợi, với niềm tin thắng lợi./.